Κυκλοφόρησαν "Τα Θεοδωρακικά" του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

 

Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος

ΤΑ ΘΕΟΔΩΡΑΚΙΚΑ

 

Μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου, με τίτλο "ΤΑ ΘΕΟΔΩΡΑΚΙΚΑ" (Αθήνα 2025, σελ. 144). Το βιβλίο περιλαμβάνει κείμενα που αποτελούν σπουδή στο έργο του μεγάλου έλληνα συνθέτη  Μίκη Θεοδωράκη.

 

Τα περιεχόμενα είναι τα ακόλουθα: 

- Οι εκκλησιαστικές συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη και η σχέση του με τη βυζαντινή μουσική

- Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και Μίκης Θεοδωράκης 

- Ο Νίκος Σκαλκώτας του Μίκη Θεοδωράκη 

- Τετράγωνο αρ. 40: Ένα μπαλέτο του Μίκη Θεοδωράκη για το Ελληνικό Χορόδραμα 

- Ο Νικηφόρος Βρεττάκος του Μίκη Θεοδωράκη 

- Ο Διονύσης Καρατζάς του Μίκη Θεοδωράκη 

- Κατάσταση Πολιορκίας του Μίκη Θεοδωράκη από τον Θάνο Μικρούτσικο 

- Mikis Theodorakis le français 

- Μίκης Θεοδωράκης στα αραβικά.

 

Στον πρόλογο του βιβλίου ο συγγραφέας Παναγιώτης Ανδριόπουλος σημειώνει: 

«Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ποταμός χρυσορρόας! Ανεξάντλη- τος, ακένωτος, διαχρονικός: μελωδός, ποιητής, αγωνιστής, στοχαστής. Ο Θεοδωράκης σαρκώνει τον Αριστοτέλη: «ὁ ἄνθρωπος φύσει πολιτικὸν ζῷον». Είναι ο Διόνυσος που μας εκβακχεύει. Ο ίδιος είναι Μωυσής που οδηγεί τον λαό στη γη της Μουσικής Ποιητικής. Είναι αυτός που μας δίδαξε ότι πρέπει να είμαστε άξιοι της ελευθερίας μας. 

 

Εύστοχα μας τοποθετεί τον Θεοδωράκη η Ιουλίτα Ηλιοπούλου: 

"Δημόσιος ο ίδιος ως σύμβολο, ως κοινός τόπος αναφοράς, ως κομβικό σημείο που πάνω του τέμνονται οι πολλοί δρόμοι της σύγχρονης ιστορίας, της τέχνης, της ανθρώπινης περιπέτειας, καταφέρνει ωστόσο να παραμένει ο μοναχικός ιδιώτης ενός γλαυκού ουρανού που με την αυθορμησία παιδιού ονομάζει τα πράγματα κι αυτά τον ακολουθούν στο παιχνίδι τής κάθε λεπτού δημιουργίας". 

 

Τα κείμενα του βιβλίου τούτου είναι αποτέλεσμα αγάπης του... αθέατου —αν είναι δυνατόν!— Μίκη Θεοδωράκη. Του Θεοδωράκη των εκκλησιαστικών συνθέσεων της εφηβείας του, της σπουδής της βυζαντινής μουσικής στην εξορία και τη φυλακή, των μεγάλων εκκλησιαστικών έργων της Μεταπολίτευσης. Του Θεοδωράκη της Γαλλίας και του Πωλ Ελυάρ. Του Θεοδωράκη του Νίκου Σκαλκώτα, της Ραλλούς Μάνου, του Νικηφόρου Βρεττάκου, του Διονύση Καρατζά, του Θάνου Μικρούτσικου, του Ρόνι Μπου Σάμπα. Του Θεοδωράκη που είπε σε ευχαριστήριο μήνυμά του προς το Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, όταν τον ανακήρυξε επίτιμο διδάκτορα (2009), ότι και μόνο το άκουσμα της λέξης «Βόσπορος» τον γεμίζει χαρά και τον παραπέμπει στα μέτρα και τις κλίμακες της βυζαντινής παράδοσης από την οποία εμπνεύστηκε ο ίδιος. Τόνισε, μάλιστα, ότι η Ελλάδα και η Τουρκία μοιράζονται τη μεγάλη παράδοση του Βυζαντίου και επεσήμανε ότι οι μουσικές κλίμακες στην παραδοσιακή τουρκική μουσική είναι οι ίδιες με τις μουσικές κλίμακες της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, ακόμα και του ρεμπέτικου.

 

Τα Θεοδωρακικά είναι απαύγασμα και εκδηλώσεων που πραγματοποιήσαμε με το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» για να προβάλουμε τον Θεοδωράκη τον ατελεύτητο».

Το βιβλίο περιλαμβάνει αρχειακό υλικό από την Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπου φυλάσσεται το Αρχείο του συνθέτη, καθώς και άλλα σημαντικά, ανέκδοτα τεκμήρια. Την έκδοση «Τα Θεοδωρακικά» του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου σχεδίασε και επιμελήθηκε ο φιλόλογος Δημήτρης Καραδήμας, ενώ το εξώφυλλο επιμελήθηκε ο Ιωάννης – Πορφύριος Καποδίστριας.

Chronographies + Entre Ruidos της Ρωξάνης Χατζηδημητρίου: Μια ακρόαση

Roxani Chatzidimitriou, an award – winning Greek composer and pianist, presents her debut album “Chronographies” that features nine instrumental compositions. Τhese pieces draw inspiration from the synergy of three abstract, non – verbal art forms that move in time: music, contemporary dance and moving images. Through melodic lines, different instrumental colors and contemporary music techniques she creates “drawings” of choreographies and images that narrate a story. The concept of “transition” resides in each piece, as every composition could be seen as a path for self-exploration, a journey into our mind and soul, a reflective process towards a goal for transformation and personal freedom.

released January 19, 2021

Roxani Chatzidimitriou (composition,piano), Porfyris Michalis II (cello), Sergiu Nastasa (violin), Amalia Kountouri (flute), Merkurio Karalis (clarinet), Guido De Flaviis (saxophone).

Σκηνή 1^η (Tempus Fugit): Δεν χρειάζεται κάποια τεράστια αναπόληση για να αισθανθείς τον χρόνο που φεύγει. Υπάρχουν στιγμές που κάθε δευτερόλεπτο βαραίνει σαν αιώνας μέσα σου, ακόμα και το να περάσεις τον δρόμο – αν ας πούμε αυτός ο δρόμος σε οδηγεί επιτέλους σε εκείνην ή σε διώχνει οριστικά από αυτήν. Δεν είναι ο χρόνος ο ιστορικός που φεύγει εδώ, ούτε καν ο χρόνος μιας ή μισής ζωής, παρά μόνο δευτερόλεπτα άπιαστα, αγωνιώδη, μεγάλης έντασης για αυτό που πρόκειται να συμβεί ή για αυτό που συνέβη και δεν πρόκειται, τελεσίδικα, να ξανασυμβεί ποτέ. Τα 20 δευτερόλεπτα σιωπής στο τέλος εξίσου σημαντικά με τα πέντε λεπτά μουσικής που προηγήθηκαν.

Σκηνή 2^η (El Viento): Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου, και το δικό μου σταυροδρόμι βρίσκεται σε ένα παραλιακό χωριουδάκι του Βορρά. Μια γωνία γης που μπαίνει στη θάλασσα, χορταριασμένα ερείπια από κάστρα, και κάπου ανάμεσα δύο σώματα καθισμένα. Κι ένας αέρας που αλλάζει σχήμα σε ό,τι μπορεί να αλλαχθεί, στα κλαδιά των δέντρων, στην υδάτινη επιφάνεια, στις ανθρώπινες φιγούρες που περπατάνε βιαστικά κάπου στο βάθος. Είναι όμως μέτρια η έντασή του, διαχειρίσιμη, σαν το άγγιγμα του φλάουτου – πού είναι η ανεμοθύελλα όταν τη χρειάζεσαι, να κόψει τη γη, να την κάνει νησί ή ακόμα καλύτερα καράβι, να φύγεις στα βαθιά;

Σκηνή 3^η (Desires): Ένα μελαγχολικό πιάνο, νωθρό, βροχερό, διστακτικό. Σιγά-σιγά, η διστακτικότητα μετατρέπεται σε απόφαση, με την πολύτιμη βοήθεια του βιολοντσέλου που εισβάλλει στη σκηνή. Αλλά είναι απόφαση λόγω προσμονής ή λόγω απόγνωσης; Είναι απόφαση για έκθεση σε κίνδυνο, είναι τρωτότητα, είναι επερχόμενη απόρριψη και καταστρόφα. Και κάπως έτσι το Desires ολοκληρώνεται, με την υποψία όμως ότι οι επιθυμίες πίσω του έμειναν ανολοκλήρωτες, μόνο και μόνο για να μετουσιωθούν σε μελωδία.

Σκηνή 4^η (Heart): Δεν είναι για την καρδιά αυτό το κομμάτι, ή τέλος πάντων δεν είναι μόνο για την καρδιά. Είναι για ένα απόγευμα στην άκρη μιας πόλης, για ένα περπάτημα χέρι-χέρι, για ένα βλέμμα που κοιτάει άφωνο την προοπτική μιας ζωής πρωτόγνωρης. Είναι για μια διαφάνεια στην ατμόσφαιρα, για μια και μοναδική κατάσταση σαφήνειας όταν όλα φαντάζουν στη θέση τους, όταν όλα βγάζουν νόημα. Είναι για τη συμπόρευση και την ευγνωμοσύνη, για κάθε βήμα μαζί, για κάθε χτύπο που το συνοδεύει. Μια ματιά στις μακρινές πολυκατοικίες, μια ματιά στη φιγούρα πλάι, και σταδιακά αυτά τα δύο γίνονται ένα, άνθρωπος και αστικό τοπίο. Σαν τις Αόρατες Πόλεις του Καλβίνο όπου κάθε πόλη φέρνει κι από ένα γυναικείο όνομα.

Σκηνή 5^η (Scent of Rain): Περπατάς, νύχτα, αρχίζει το γνώριμο ψιλόβροχο, ανοίγεις την πόρτα και μπαίνεις σε ένα τζαζ κλαμπ πλάι στο ποτάμι. Τα θολωμένα παράθυρα σού μεταφέρουν λίγη από την ομίχλη τους. Το μπαρ είναι πολύβουο, σώματα περνάνε πλάι, δεν κατασταλάζεις εδώ, δεν παγιώνεσαι, εντός κι εκτός ταυτόχρονα. Βγαίνεις έξω εκτεθειμένος, βρέχει στ’ αλήθεια, μα το απλωμένο μπράτσο πλάι σου σε επαναφέρει σε μια οικεία τροχιά, σε έναν ρυθμό αγαπημένο. Μουσική για μια κατάφαση, για μια μικρή νίκη, καθώς στροβιλίζεσαι περπατώντας υπό βροχή γρήγορα, παιχνιδιάρικα, μέσα στην υγρή νύχτα.

Σκηνή 6^η (Choreographing Feelings): Μα χορογραφούνται τα αισθήματα; Μόνο τα σώματα χορογραφούνται, ανεξέλεγκτα, μπερδεμένα, ατίθασα. Σε ένα μικρό δωμάτιο που διαστέλλεται σαν ξεκινάει ο χορός τους, ένα μικρό δωμάτιο που μεγαλώνει σαν το σύμπαν όταν ακούμπησε πάνω του το άγγιγμα της αγάπης και φτιάχτηκε ο κόσμος. Έτσι φτιάχτηκε ο κόσμος, από ένα μικρό δωμάτιο κι από δύο σώματα που έλκονται και απωθούνται και έγιναν πλανήτες και άπειρο όταν ακούμπησε πάνω τους το άγγιγμα της αγάπης. Εν τέλει, έχει δίκιο η συνθέτρια. Δεν χορογραφούνται, τελικά, τα σώματα, αλλά η αγάπη που φύσηξε μέσα τους.

Σκηνή 7^η (Nostalgia): Υπάρχει η νοσταλγία για κάτι που έγινε. Και υπάρχει και η νοσταλγία για ό,τι μπορούσε να γίνει και δεν έγινε. Νοσταλγία όχι δηλαδή για το παρελθόν, αλλά για το μέλλον όπως ξεφύτρωνε σαν πολλαπλή δυνατότητα στο παρελθόν. Εκεί με πάνε αυτά τα πεντέμισι λεπτά, σε μια νοσταλγία για μια στιγμή μέσα στον χρόνο όπου τα ενδεχόμενα ήταν όλα ανοιχτά, για μια στιγμή όπου όλα παίζονταν, δίχως την βαριά κι ασήκωτη σκιά της πραγματικότητας, της φθοράς, της απώλειας.

Σκηνή 8^η (Wave): Τα παλιά επιβατικά πλοία στο Αιγαίο είχαν ένα περβάζι κάτω από τη γέφυρα όπου μπορούσες να πας και να αράξεις και να βγει το πλοίο από το λιμάνι και να έρθει μια παρέα από τη Βόρεια Ευρώπη δίπλα σου και να βλέπεις το κύμα και να μπαίνει ενδιάμεσα το προφίλ ενός προσώπου που κοιτάει το κύμα και εσύ να κοιτάς μια το κύμα και μια το πρόσωπο και το κύμα να δυναμώνει καθώς το πλοίο ξεμακραίνει στα ανοιχτά και να έρχεται η στιγμή που να πρέπει να αποφασίσεις με ποιο θα πας και ποιο θα αφήσεις, το άγνωστο πρόσωπο ή το κύμα, κουβέντα ή σιωπή. Και μπορεί τώρα να μην θυμάμαι τι διάλεξα αλλά δεν έχει και καμία σημασία καθώς η μουσική δεν αφήνει πολλά περιθώρια, έχει ήδη κάνει την επιλογή της – παρά τον τίτλο της, ζητάει απαιτητικά τη γνωριμία.

Σκηνή 9^η (Dancing with A Dream): Πόσο θαυμάζω τα όμορφα όνειρα, τα γαλήνια, τα παραμυθένια. Δεν τα είχα ποτέ μου, παρά μόνο σαν μια υποψία, σαν μια αφετηρία ελάχιστης διάρκειας, σαν μερικά δευτερόλεπτα νηνεμίας πριν την καταιγίδα, πριν δηλαδή η τρυφερή ιστορία του ονείρου μετατραπεί σε εφιάλτη. Ποτέ μου δεν κατάλαβα πώς γίνεται να πέφτω να κοιμηθώ με μια όμορφη εικόνα στο νου, μια χαμογελαστή συνάντηση, μια γοητευτική πλάτη, και να καταλήγω σε ένα αεροδρόμιο όπου δεν προλαβαίνεις ποτέ την πτήση σου κι αν την προλάβεις και φτάσεις στον προορισμό σου δεν βρίσκεις ποτέ σου το διαβατήριο και σε βάζουν στην επόμενη πτήση της επιστροφής. Να, κι εδώ το ίδιο, ωραίοι χρωματιστοί χαρταετοί πετάνε στο κομμάτι αλλά εγώ ως συνήθως ονειρεύομαι την πτώση τους και τη συντριβή τους.

Σκηνή 10^η (Entre Ruidos): Δεν ξέρω ποιος δημιούργησε ποιον, οι μουσικές τις ιστορίες ή οι ιστορίες τις μουσικές, γιατί όσο περισσότερο ακούω τόσο περισσότερο μου γεννιέται μια τρομακτική υποψία στο νου: ότι δεν μου θυμίζει η μουσική κάτι που έζησα αλλά ότι αυτό που ζω αρχίζει να μου θυμίζει τη μουσική. Να ζεις, δηλαδή, όπως επιτάσσει η μελωδία, να καθορίζει η μουσική τη ζωή και όχι η ζωή τη μουσική. Αυτή είναι η πανίσχυρη έλξη της μουσικής της Ρωξάνης Χατζηδημητρίου – δεν επιστρέφει στη ζωή αλλά σε αναγκάζει η ζωή να επιστρέφει στη μουσική, μιλάμε για τέτοια τέλεια αποδιοργάνωση, για εκ νέου ορισμό των πραγμάτων, όπου δεν ξέρεις εν τέλει αν αυτό που ακούς είναι το σάουντρακ αυτού που βιώνεις ή αν αυτό που βιώνεις είναι απλά το βίντεο-κλιπ αυτού που ακούς.

Ηρακλής Οικονόμου

«Έφυγε» χθες ο σημαντικός συνθέτης Μιχάλης Γρηγορίου

 

Πέθανε χθες, Σάββατο, σε ηλικία 78 ετών ο συνθέτης Μιχάλης Γρηγορίου. Υιός του σκηνοθέτη Γρηγόρη Γρηγορίου και της ποιήτριας Μαρίας Παπαλεονάρδου, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1947. Άρχισε μαθήματα πιάνου με την Καίτη Παπαλεονάρδου σε ηλικία 5 ετών. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Ε.Μ.Π., απ’ όπου έλαβε το πτυχίο του το 1973. Παράλληλα μελέτησε θεωρητικά και σύνθεση με τον Γ.Α. Παπαϊωάννου. Έγραψε πλήθος έργων για σύνολα μουσικής δωματίου, για ορχήστρα και χορωδία, για πιάνο, για synthesizers, κύκλους τραγουδιών, καθώς και μουσική για το θέατρο, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και τον χορό. Η δισκογραφία του περιλαμβάνει την καντάτα Ανεπίδοτα γράμματα σε ποίηση Α. Αλεξάνδρου, τους κύκλους τραγουδιών Η αγάπη είναι ο φόβος σε ποίηση Μ. Αναγνωστάκη, Ο Οδυσσέας στο ποτάμι και Αποχαιρετισμοί της θάλασσας σε ποίηση Τ. Σινόπουλου, Μπλε σε ποίηση Ρ. Παπανικόλα, Κόκκινη κλωστή σε ποίηση Κ. Καρτελιά, το ορατόριο Σκοτεινή πράξη σε ποίηση του Τ. Λειβαδίτη, κ.ά.

 

Ο Μιχάλης Γρηγορίου ξεκίνησε την συνθετική του δραστηριότητα το 1971. Τα πρώτα του έργα, επηρεασμένα από τα ευρωπαϊκά ρεύματα της πρωτοπορίας, περιλαμβάνουν χρήση γραφικής παρτιτούρας, μουσική ηχητικών μαζών και μορφικές δομές τύπου Πεντερέτσκυ, Λουτοσλάφσκυ κ.ά. (Από ένα έργο του Luigi Nonno, Κομμάτι για πιάνο και τρομπέτα, Septet, Leitmotiv κ.ά.). Στην πορεία, εγκατέλειψε πολλούς από τους μύθους που περιέβαλλαν την έννοια της πρωτοπορίας, στάση που φάνηκε χαρακτηριστικά στο έργο του για δύο πιάνα Ανεπιστρεπτί αλλά και στην καντάτα Ανεπίδοτα γράμματα σε ποίηση Άρη Αλεξάνδρου. Το συγκεκριμένο έργο δημιούργησε αίσθηση καθώς επιχειρούσε να μεταφέρει στο ελληνικό τραγούδι μορφές και τεχνικές της έντεχνης μουσικής, σπάζοντας τα στεγανά ανάμεσα σε μια μουσική που απευθύνεται σε «ειδικούς» και σε μια μουσική που θέλει να απευθυνθεί σ’ ένα πλατύτερο κοινό.

 

Το 1982, ο Γρηγορίου στράφηκε στα synthesizers, που του επέτρεψαν να ελέγχει ένα ευρύτατο φάσμα νεότερων ηχητικών αλλά και συμβολικών αναφορών, γράφοντας τα επόμενα χρόνια πλήθος έργων που τα εκτελούσε ο ίδιος σε πολλά κλαβιέ (Καλοκαίρι κι η ζωή περνά…, Το παράσημον του Λουτρού Ι, Maha, Σελεφαΐς, Όταν πήγαμε να δούμε το τέλος του κόσμου, Αποχαιρετισμοί της θάλασσας κ.ά.). Αν και ασχολήθηκε και με τις πιο σύνθετες μορφές οργανικής μουσικής, επέστρεφε πάντα στο τραγούδι ως πρώτη πηγή έμπνευσης, έχοντας ως αφετηρία του την ποίηση (Τραγούδια της Χριστίνας σε ποίηση Μ. Παπαλεονάρδου, Ανεπίδοτα γράμματα σε ποίηση Α. Αλεξάνδρου, Ντοάνα σε ποίηση Τ. Σινόπουλου, Η αγάπη είναι ο φόβος σε ποίηση Μ. Αναγνωστάκη, Μεσούρανα του Αυγούστου σε ποίηση Α. Αλεξάνδρου, Ο Οδυσσέας στο ποτάμι σε ποίηση Τ. Σινόπουλου, Amor σε ποίηση Π. Νερούδα κ.α.).

 

Ο Γρηγορίου έδωσε πολλές ατομικές συναυλίες, στις περισσότερες από τις οποίες συμμετείχε ως πιανίστας, αλλά και ως εκτελεστής synthesizers, τα οποία αντιμετώπισε ανέκαθεν ως όργανα με ερμηνευτικές αξιώσεις. Εκπροσώπησε την Ελλάδα σε εκδηλώσεις στο εξωτερικό, όπως το Διεθνές Βήμα Συνθετών της UNESCO με το έργο του Septet, το International Dance Course for Professional Composers and Choreographers στο Surrey της Αγγλίας, καθώς και ως μέλος της κριτικής επιτροπής απονομής του διεθνούς βραβείου σύνθεσης Valentino Bucchi στη Ρώμη. Υπήρξε επί 20 χρόνια συνεργάτης του Τρίτου Προγράμματος, όπου εγκαινίασε και τη σειρά εκπομπών «Το Μουσικό Εργαστήρι του Τρίτου» που έδωσε την ευκαιρία σε πλήθος Ελλήνων μουσικών να παρουσιάσουν πρωτότυπη δουλειά τους. Το 1982 ήταν επικεφαλής της πενταμελούς επιτροπής που ανέλαβε την διεύθυνση του Τρίτου Προγράμματος (μαζί με τους Β. Φιδετζή, Α. Κοντογεωργίου, Ε. Καραϊνδρου, Τ. Μπαντή). Υπήρξε επίσης επικεφαλής του τμήματος σοβαρής μουσικής της ΕΡΤ 1 και παραγωγός προγραμμάτων κλασικής μουσικής της ΕΡΤ 2. Το 1984 συνίδρυσε και ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση της μη κερδοσκοπικής Εταιρείας Μουσικής και Θεάματος που οργάνωσε σειρά σεμιναρίων και workshops. Την ίδια χρονιά συμμετείχε (μαζί με τους Γ. Κουρουπό, Δ. Μαραγκόπουλο και Ν. Κυπουργό) στην ομάδα που συνέταξε την «Πρόταση για τη Μουσική Εκπαίδευση στα Δημοτικά Σχολεία» για λογαριασμό του Υφυπουργείου Νέας Γενιάς. Συνέβαλε καθοριστικά στην ίδρυση του Πρότυπου Μουσικού Κέντρου Πειραιά, του οποίου υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής. Διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. της ΕΡΤ και αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος.

 

Εκτός από τη σύνθεση, ο Μιχάλης Γρηγορίου ασχολήθηκε συστηματικά με την κοινωνική ιστορία της τέχνης, την ψυχολογία της αισθητικής αντίληψης και την κοινωνιολογία του αισθητικού γούστου. Το 2007 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ του Ιόνιου Πανεπιστημίου στους τομείς της σύνθεσης και της μουσικολογίας. Δίδαξε κοινωνική ιστορία της μουσικής και στοιχεία ψυχολογίας της μουσικής αντίληψης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Παρέδωσε επίσης σειρά μαθήματων για μεταπτυχιακούς φοιτητές του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετέφρασε στα ελληνικά θεωρητικές μελέτες ξένων συγγραφέων, ενώ συνέγραψε το δίτομο εκπαιδευτικό βιβλίο Μουσική για παιδιά και για έξυπνους μεγάλους, καθώς και το θεωρητικό σύγγραμμα Μουσική αντίληψη και δημιουργία.

 

Μαζί με την Άννα Γρηγορίου απέκτησαν έναν υιό, τον Γρηγόρη Γρηγορίου, ο οποίος είναι συνθέτης.

Ο Γιάννης Κονταράτος γράφει για το "Χρονοτριβείο"

Χρονοτριβείο

 

Ο δίσκος Χρονοτριβείο βασίστηκε πάνω σε ποιήματα του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη με το κύριο θέμα του να είναι ο χρόνος, ή αλλιώς το πέρασμα του χρόνου, η νοσταλγία, οι αναμνήσεις, και όχι μόνο. Η ιδέα του δίσκου γεννήθηκε από την επιθυμία μου να φτιάξω ένα μουσικό έργο πάνω σε αυτή τη θεματολογία, καθώς με βασάνιζε πολύ εκείνη την περίοδο. Κάπως ήθελα να ξορκίσω αυτά τα συναισθήματα. Διαβάζοντας μια ποιητική συλλογή του Λαπαθιώτη, συνειδητοποίησα ότι υπήρχαν ποιήματα που με εκφράζαν απόλυτα στιχουργικά σε αυτό το θέμα. Έτσι άρχισα να τα βάζω ένα-ένα στην άκρη μέχρι που κατέληξα σε ένα αριθμό ποιημάτων όπου θα μπορούσε να στηθεί ένας δίσκος. Μου άρεσε εξ αρχής η ιδέα ενός "concept" δίσκου και έτσι τα έβαλα σε μία σειρά ώστε να υπάρχει, κατά κάποιο τρόπο, μια αρχή, μέση και τέλος.

 

Ύστερα μπήκε η μουσική. Κάποια κομμάτια στέκονται καλύτερα άμα τα ακούσει κανείς μέσα στη ροή από ότι ξεχωριστά.  Έχεις μπει μέσα σε αυτό συναισθηματικά και λειτουργεί καλύτερα ως μέρος ενός συνόλου. Όπως επίσης και τα διαφορετικά μουσικά στοιχεία του δίσκου, κουαρτέτο εγχόρδων μαζί με πνευστά, παραδοσιακά όργανα, πιο ηλεκτρονικά-ambient καθώς και ένα λαϊκό, αποκτούν μια συνοχή το ένα δίπλα στο άλλο. Τουλάχιστον έτσι λειτουργεί σε εμένα. Σε όλα αυτά προσπάθησα όσο μπορούσα να ακολουθήσω τα λόγια.

 

Το όνομα του δίσκου προέκυψε από μια μικρή φράση που είχα σημειώσει στο σημειωματάριό μου από ένα βιβλίο. "Χρονοτριβείο εποχών και ονείρων", σαν να λέμε το απόσταγμα του χρόνου. Στο δίσκο έχω τη χαρά να συμμετέχουν επίσης η Ασπασία Στρατηγού, ο Παντελής Νικηφόρος, από το συγκρότημα Λάμδα, και ο Θοδωρής Κρητικός, παρέα με 20 μουσικούς πάνω κάτω. Ο δίσκος κυκλοφόρησε από την εταιρία Μετρονόμος σε όλες τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες καθώς και σε φυσική μορφή  24 σελίδων με πολύ όμορφο φωτογραφικό υλικό από τις ηχογραφήσεις.

Γιάννης Κονταράτος

Greek Music Express - Στάση "Μουσικά Προάστια" | Αντιπολεμικά τραγούδια για την Παγκόσμια Ημέρα Ειρήνης

 

Greek Music Express - Στάση "Μουσικά Προάστια" | Αντιπολεμικά τραγούδια για την Παγκόσμια Ημέρα Ειρήνης

 

Κυριακή, 21.09.2025, 00:00 - 01:00, Φωνή της Ελλάδας

 

Η 21^η Σεπτεμβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ειρήνης του ΟΗΕ - μια στιγμή αναστοχασμού και δέσμευσης προς την ανώτερη των αξιών: την ειρήνη. Στη στάση «Μουσικά Προάστια» του Greek Music Express, τιμούμε την ημέρα αυτή ακούγοντας αντιπολεμικά τραγούδια από μια ευρεία γκάμα καλλιτεχνών. Από τον Γιάννη Κούτρα στη Τζόαν Μπαέζ, από τη Μαρία Φαραντούρη στον Φίλιππο Πλιάτσικα, από τους Magic de Spell στον Πάνο Τζαβέλλα, το μήνυμα του τραγουδιού δεν θα μπορούσε να είναι σαφέστερο: θέλουμε ειρήνη!

Greek Music Express - Στάση "Μουσικά Προάστια" | Ο μελοποιημένος Μανόλης Αναγνωστάκης

 

Greek Music Express - Στάση "Μουσικά Προάστια" | Ο μελοποιημένος Μανόλης Αναγνωστάκης

Σάββατο, 20.09.2025, 00:00 - 01:00, Φωνή της Ελλάδας

Το Greek Music Express, η καθημερινή αγγλόφωνη εκπομπή της Φωνής της Ελλάδας, κάνει στάση στα «Μουσικά Προάστια». Θα μεταδίδεται κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 12 το βράδυ και θα μιλάει ελληνικά. Με την ίδια λογική - αφιερώματα σε πρόσωπα, ρεύματα και θεματικές του ελληνικού τραγουδιού -, με την ίδια αγάπη για τη μουσική και τους ανθρώπους της, και με τον Ηρακλή Οικονόμου στο μικρόφωνο. Αρχή αυτό το Σάββατο, 20 Σεπτεμβρίου, με ένα αφιέρωμα στη μελοποιημένη ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη. Δύο οι αφορμές: η συμπλήρωση φέτος 100 χρόνων από τη γέννηση του ποιητή, και η έκδοση του τόμου «Ο μελοποιημένος Αναγνωστάκης: Όμως εγώ δεν παραδέχθηκα την ήττα» από τις εκδόσεις Μετρονόμος.

Πες, η αγάπη τι έχει γίνει - Maria Firligu

 

Ενιωθε μελαγχολία. Ήμουν δεκαπέντε όταν τον διάβασα και είπα: «κι εγώ». Καθρεφτίστηκα στα ποιήματά του και τα έκανα μουσική, τότε που τα συναισθήματα δεν έβγαιναν με λέξεις. Είκοσι χρόνια μετά, το σπίτι έγινε το στούντιό μου. Ο θόρυβος από το δρόμο, την πολυκατοικία, το ρολόι — όλα είναι εδώ. Ίσως γι’ αυτό είναι αληθινά.

Μαρία Φιρλίγκου

***

Note for International Listeners

This album is based on the poetry of Kostas Karyotakis (1896–1928). His work is marked by a deep existential melancholy, irony, and lyrical intensity that resonate even a century later. All lyrics appear in their original Greek, as written by Karyotakis. No English translations are included, in order to preserve the original tone. Even if you don’t understand the language, we invite you to experience the poetry through the music — to feel the emotion, the mood and the atmosphere.

New exhibition: Stefanos Rokos & Kleopatra Tsali at Kythera

 

«Τα πέντε ζωγραφικά έργα που θα παρουσιαστούν φέτος το καλοκαίρι στη γκαλερί της Γεωργίας Τσέρη στα Κύθηρα, δίπλα στα εξαιρετικά κεραμικά γλυπτά της εικαστικού Κλεοπάτρας Τσαλή, είναι μια επιλογή από τις πρόσφατες μεγάλες ενότητες έργων μου «50.000.000 τόνοι τοπίων» (2025) και «Οι δύο ναοί» (2022). Τα δύο «Ενθύμια» και τα δύο στιγμιότυπα από το ταξίδι μου στην Ιαπωνία το 2019 τα συνδέει εννοιολογικά και χρωματικά το «Είμαστε κλωστές Ι». Το έργο αυτό, που εκτίθεται για πρώτη φορά στο κοινό, δημιουργήθηκε αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ατομικής μου έκθεσης το 2022 και καθορίζει τη μεταβατική φάση από το πέρας της μιας θεματολογίας στην εύρεση της επόμενης, έχοντας τον ρόλο του συνδετικού κρίκου ανάμεσα σε δύο διαφορετικά σύνολα υπαρξιακών προβληματισμών.

 

Παρέα με τα γλυπτά της Κλεοπάτρας, δημιουργείται ένα συμπαγές περιβάλλον, το οποίο ως θεατής παρατηρώ με συγκίνηση ότι περικλείει μια κοινή αισθητική προσέγγιση και μια ιδιαίτερη ευαισθησία, σαν να είναι κομμάτια από το ίδιο δύσκολο παζλ».

 

Στέφανος Ρόκος

“The five paintings that will be presented this summer at Georgia Tseri’s gallery in Kythera, alongside the exceptional ceramic sculptures of the visual artist Kleopatra Tsali, are a selection from my recent major series 50,000,000 Tons of Landscapes (2025) and The Two Temples (2022). The two Keepshakes and the two snapshots from my trip to Japan in 2019 are conceptually and chromatically connected by We Are Threads I. This work, which is being shown to the public for the first time, was created immediately after the completion of my solo exhibition in 2022 and marks the transitional phase from the conclusion of one thematic cycle to the discovery of the next, acting as a bridge between two different sets of existential concerns.

Together with Kleopatra’s sculptures, they form a cohesive environment, which, as a viewer, I observe with emotion, noticing that it encloses a shared aesthetic approach and a distinct sensitivity, as if they are pieces of the same difficult puzzle.”

Stefanos Rokos

Συνέντευξη με τον Γιώργο Σταθόπουλο (με αφορμή την αναδρομική έκθεσή του στην Ερμούπολη)

 

Γιώργος Σταθόπουλος:

«Πάντα υπάρχουν άνθρωποι άξιοι στην τέχνη – αλλά σήμερα ο κόσμος δεν τους χρειάζεται»

 

Ξεκινήσαμε να κουβεντιάζουμε όταν ήμουνα στο Δίφωνο, 16-17 χρόνια πίσω. Συνεχίσαμε τον διάλογο παρέα με τον Μάκη Γκαρτζόπουλο, αυτή τη φορά για τα blogs μας, το Άρωμα του Τραγουδιού και τα Μουσικά Προάστια. Τελευταία φορά, αν θυμάμαι καλά, τα είπαμε για τις ανάγκες της ραδιοφωνικής εκπομπής Greek Music Express στη Φωνή της Ελλάδας. Η «Ατλαντίδα», η αναδρομική έκθεσή του στην Ερμούπολη από τις 2 έως τις 24 Αυγούστου, έδωσε την αφορμή που έψαχνα για άλλη μια συζήτηση. Είναι προφανές ότι δεν ξεμπλέκεις εύκολα από τα χρώματα, τις φιγούρες, τα μοτίβα και, εν τέλει, τα συναισθήματα των έργων ενός εκ των μεγαλύτερων εν ζωή Ελλήνων ζωγράφων. Και είναι τεράστια χαρά που η επανεκκίνηση των Μ.Π. μετά από δύο χρόνια επιβεβλημένου σιωπητηρίου συμπίπτει με άλλη μια συνέντευξη μαζί του. Ο κύριος Γιώργος Σταθόπουλος!

 

Τη συνέντευξη έλαβε ο Ηρακλής Οικονόμου

 

Με τέτοια καριέρα πίσω σας, πώς και δεν θελήσατε να γίνετε καθηγητής; Δεν γουστάρετε να είστε …γκουρού;

 

Μα εγώ δεν μπορώ να είμαι δάσκαλος για τον εαυτό μου… θα διδάξω άλλους;

 

Υπήρξαν δάσκαλοι στη δική σας ζωή; Υπήρξαν άνθρωποι που φώτισαν κάποιους δρόμους;

 

Υπήρξαν και τους θαύμαζα και τους θαυμάζω. Εγώ μπορεί να μην γράφω, να μην είμαι ποιητής, αλλά γνώρισα τον μεγαλύτερο – μια τεράστια προσωπικότητα και έναν σοφό άνθρωπο. Γνώρισα τον Νίκο Γκάτσο. Λοιπόν, αυτός ήταν από άλλο πλανήτη. Ήταν μια ξεχωριστή φυσιογνωμία. Κι αυτός δεν πήγαινε πουθενά! Όχι μόνο δεν πήγαινε αλλά και από το σπίτι του στο καφενείο όπου πήγαινε, στο Φλόκα που συναντούσε τους φίλους του εκεί, τον Χατζιδάκι και τον Ελύτη και όλους αυτούς, δεν άλλαζε ούτε δρόμο! Από τον ίδιο δρόμο πήγαινε! Ξέρεις τι θα πει αυτό; Από την Κυψέλη που έμενε σε μια μονοκατοικία, πήγαινε από το σπίτι αυτό στην Πανεπιστημίου, στου Φλόκα, από τον ίδιο δρόμο.

 

Γιατί ξεχωρίζετε τον Νίκο Γκάτσο;

 

Ε, τι να σου πω τώρα; Μου λέει ένας «εντάξει, έγραψε πολύ ωραία τραγούδια». Όχι, δεν ήταν ποιητής, ήταν θεός. Μια θεότητα ήταν ο Γκάτσος, δεν ήταν ένας κοινός άνθρωπος. Γι’ αυτό και όλοι στον Γκάτσο αναφερόντουσαν. Από τον Σεφέρη μέχρι τον Χατζιδάκι και τον Ελύτη, όλοι ερχόντουσαν στο Γκάτσο. Για τον Γκάτσο ρωτούσανε.

 

Πάρα πολύ ενδιαφέρον. Όπως πολύ ενδιαφέρουσα είναι η συνύπαρξή σας με αυτούς τους ανθρώπους στους δίσκους του ελληνικού τραγουδιού, τους δίσκους του Χατζιδάκι, του Θεοδωράκη, του Ξαρχάκου. Δεν είναι μικρό πράγμα το να σας επιλέγουν όλοι αυτοί για να φιλοτεχνήσετε τα εξώφυλλα των δημιουργιών τους.

 

Κοίτα, με τιμάει αυτό, αλλά το εξώφυλλο δεν είναι τίποτε. Είναι απλά ένα εξώφυλλο, μια εικόνα. Για να μην είναι σκέτο το βιβλίο ή ο δίσκος, έχει μια ζωγραφιά. Δεν σημαίνει τίποτα αυτό, μην το μεγαλοποιούμε.

 

Ναι, αλλά εκτός από το εξώφυλλο υπήρξε και μια συνύπαρξη σε επίπεδο καθημερινής ζωής, διαλόγου, επικοινωνίας.

 

Είχα την τύχη να με συμπαθεί ο Γκάτσος και μου είπε «όποτε θες μπορείς να έρχεσαι στου Φλόκα χωρίς να τηλεφωνείς». Και το θυμάμαι αυτό. Τότε πρέπει να είχα μόλις τελειώσει τη Σχολή Καλών Τεχνών.

 

Βλέπετε στις μέρες μας να υπάρχει μια αντίστοιχη παρέα, ένας αντίστοιχος κύκλος που να μπορεί να εμπνεύσει, να μπορεί να τροφοδοτήσει μια δημιουργία;

 

Θα σου πω κάτι και άμα θες κράτησέ το. Πάντα υπάρχουν άνθρωποι άξιοι και σπουδαίοι στην τέχνη, σε όλα τα επίπεδα. Και στην ζωγραφική και στη γλυπτική και στη μουσική. Παντού. Αλλά σήμερα ο κόσμος δεν τους χρειάζεται. Ο λαός, οι πολίτες δεν τους χρειάζονται, και γι’ αυτό δεν βγαίνουν ούτε δίσκοι, ούτε βιβλία. Κι αν βγει ένα βιβλίο, το πληρώνει ο ίδιος ο ποιητής.

 

Ποια αλλαγή συνέβη στο κοινό, στον κόσμο, για να μην χρειάζεται τους ποιητές, τους ζωγράφους και τους άλλους μεγάλους δημιουργούς; Τι έγινε;

 

Αυτά δεν μπορώ να σου τα πω. Εκείνο που ξέρω είναι ότι δεν ενδιαφέρεται ο κόσμος. Δεν ενδιαφέρονται οι πολίτες, δεν ενδιαφέρονται οι νέοι, ούτε οι σπουδαστές, ούτε οι διανοούμενοι, ούτε οι μορφωμένοι, ούτε οι εκπαιδευμένοι. Δεν ενδιαφέρονται. Και γι’ αυτό δεν υπάρχουν τα ονόματα… τα ονόματα τα κάνει ο πολίτης, ο λαός τα κάνει. Τα ονόματα δεν γίνονται μόνα τους. Δεν βγαίνει ένας Χατζιδάκις και παίζει ένα ωραίο πιάνο, γράφει ένα σπουδαίο τραγούδι στο σπίτι του και τ’ ακούνε πέντε φίλοι… Αυτοί οι πέντε φίλοι που τ’ ακούνε, το ακούνε και το μεταδίδουν. Αλλά σήμερα η φάση είναι στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα. Τώρα υπάρχουν και σημαντικοί ζωγράφοι, πιο σημαντικοί από αυτούς που δοξάσαμε μετά την απελευθέρωση, το ‘40, το ‘50, το ‘60, που είχαμε ζωγράφους που ήταν σπουδαίοι και φτιάξανε την νεότερη φυσιογνωμία της Ελλάδος. Και σήμερα υπάρχουν πιο σημαντικοί.

 

Πότε είδατε να αλλάζει το κοινό και να πηγαίνει προς την κατεύθυνση της αδιαφορίας, της έλλειψης ανάγκης για τέχνη;

 

Τι να σου πω… αυτό δεν γίνεται μέσα σε μια βδομάδα. Έχει αρχίσει να γίνεται εδώ και χρόνια, πολλά χρόνια, και θα συνεχίσει να γίνεται. Περιμένεις κάτι από τους νέους ανθρώπους. Κι όταν λέω νέους δεν εννοώ δεκαπέντε χρονών παιδιά, εννοώ νέους τριάντα, σαράντα, πενήντα χρονών που είναι εν δράσει. Ε, η αγωνία τους είναι τα χρήματα, η μόδα γενικά, τα ταξίδια, όλα αυτά, να κάνουν εντύπωση με υλικά αγαθά. Αυτό είναι το όραμά τους, ένα ακριβό αυτοκίνητο, και όσο πιο ακριβό αυτοκίνητο τόσο το καλύτερο. Να πάει ένα ταξίδι για να κάνει εντύπωση. Αυτό το φαινόμενο δεν είναι τοπικό, είναι παγκόσμιο. Και αυτά τα ονόματα που ζουν ακόμα ζουν επειδή υπάρχει ένα κοινό μικρό που ακόμα θα βάλει να ακούσει το Χαμόγελο της Τζοκόντας του Χατζιδάκι, αλλά αυτό το κοινό είναι πολύ λίγο.

 

Ευτυχώς, εκτός από αυτά τα άσχημα, έχουμε την ομορφιά της επερχόμενης έκθεσής σας στη Σύρο.

 

Μην κοροϊδεύεσαι. Θα γίνει η έκθεση. Θα περάσουν ορισμένοι κάποια στιγμή που δεν έχουν τι να κάνουν το απόγευμα πριν πάνε σε ένα εστιατόριο βραδινό σε μία παραλία. Θα κάνουν μια βόλτα. Θα περάσουν 50, 100 άνθρωποι σε ένα μήνα. Θα κοιτάξουν τα έργα όπως τα κοιτάνε όλοι και μετά θα πάνε να πιούν μπύρες, να πιούν τσίπουρα, ό,τι προσφέρει η παρέα τους. Μην έχετε ψευδαισθήσεις! Η έκθεση θα επηρεάσει μόνον αυτούς που το έχουν μέσα τους και δεν το χρειάζονται κιόλας. Δεν το χρειάζονται, το έχουνε ήδη. Ένας μεγάλος σοφός ξέρεις τι είχε πει μία φορά; Ο Κομφούκιος νομίζω. «Μπορείς να γνωρίσεις όλο τον κόσμο χωρίς να βγεις από την πόρτα του σπιτιού σου». Όλα αυτά που λες δεν διορθώνουν τον κόσμο. Μην έχεις ψευδαισθήσεις! Και ο Χατζιδάκις, που ήταν σοφός άνθρωπος, έλεγε «κι ένας άνθρωπος να καταλάβει αυτό που έχω κάνει, θα είμαι ευτυχής. Δικαιώθηκε η ζωή μου». Καταλαβαίνεις;

 

Έχω κολλήσει σε αυτό που είπατε πριν… ποιες είναι οι αιτίες που οι άνθρωποι δεν χρειάζονται πια τους δημιουργούς;

 

Οι πολίτες σήμερα δεν ενδιαφέρονται για αυτά, για την τέχνη. Δεν χρειάζεται να πούμε τις αιτίες. Το ποτάμι έτσι κυλάει. Αυτοί που είναι 30-40 χρονών… το όραμά τους είναι η απόκτηση εύκολου χρήματος και η καλοπέραση. Δίνουν το βάρος σε αυτό που κάνει εντύπωση. Δεν τους ενδιαφέρει τίποτα άλλο.

 

Αισθανθήκατε δηλαδή εσείς σε δεκαετίες και σε εποχές που ήταν πολύ πιο δύσκολα τα πράγματα, ότι η σχέση των ανθρώπων με την τέχνη ήταν διαφορετική;

 

Ε, βέβαια. Το βλέπω κάθε μέρα και το έβλεπα και πριν. Ήταν πιο σεμνός ο άνθρωπος απέναντι στα προβλήματα του, απέναντι στη ζωή. Τώρα δεν υπάρχει κανένας σεβασμός. Υπάρχει μια αναίδεια διάχυτη. Εξαιρέσεις υπάρχουν, αλλά οι εξαιρέσεις θα υπάρχουν πάντα.

 

Υπάρχει τρόπος να ανέβει το μέσο πολιτιστικό επίπεδο σε αντιπαράθεση προς αυτή την υλική ευμάρεια και την κυριαρχία αυτών των αξιών;

 

Τώρα με ρωτάς εμένα πράγματα τα οποία δεν μπορώ να στα πω. Δεν το συμμερίζομαι αυτό. Ο κόσμος έτσι πρέπει να πηγαίνει, όπως πάει. Δεν αλλάζει. Αν ήμουν εγώ προφήτης… κανείς δεν είναι προφήτης. Και όσοι κάνουν τους προφήτες ψέματα λένε στον κόσμο.

 

Αλλά ως καλλιτέχνης δεν γίνεται να μην σας απασχολεί η κατάσταση του κοινού σας, η κατάσταση της κοινωνίας στην οποία απευθύνεστε.

 

Όχι, δεν με απασχολεί καθόλου. Εγώ έχω ανθρώπους που κάνω παρέα, που είναι σε άλλο επίπεδο. Αυτά που σου είπα πριν είναι σαν να μην τα άκουσες και αυτό με ανησυχεί!

 

Τα άκουσα όλα με προσοχή!

 

Τίποτα δεν άκουσες! Δεν είναι στο χέρι σου… σε κανενός δεν είναι στο χέρι να αλλάξει την κοινωνία. Αυτά είναι ψεύδη. Αυτοί που κοροϊδεύουν τον κόσμο λένε ότι είναι στο χέρι τους. Στη Βουλή μπορεί να ακούσεις αυτές τις ανοησίες. Δεν αλλάζει κανείς τον κόσμο. Ούτε ο Χριστός άλλαξε τον κόσμο, ούτε κανένας, ούτε ο Σωκράτης, ούτε ο Πλάτωνας - μιλούσαν σε ανθρώπους που τους καταλάβαιναν. «Ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω». Γι’ αυτό σου είπα, τίποτα δεν άκουσες! Κανείς δεν είναι σε θέση να αλλάξει τον κόσμο. Προφήτες δεν υπάρχουν, ούτε υπήρξαν ποτέ. Και ευτυχώς που δεν υπάρχουν, για μας τουλάχιστον. Για τους αφελείς υπάρχουν. Άλλος σταυροκοπιέται, άλλος προσκυνάει… Τι άλλη απορία έχεις;

 

Πώς βλέπετε την κατάσταση της ελληνικής ζωγραφικής;

 

Οι καλοί ζωγράφοι πάντα υπήρχαν και υπάρχουν. Τότε που δοξάστηκαν ο Μόραλης, ο Τσαρούχης, ο Εγγονόπουλος, τους χρειαζόταν η κοινωνία και τους δόξασε. Σήμερα έχουμε καλύτερους ζωγράφους από αυτούς. Είναι νέοι. Δεν ενδιαφέρεσαι ούτε εσύ ούτε κανένας να τους δοξάσει.

Σωτήρης Κακίσης: Καθόλου μέσα σε όνειρο (τρία ποιήματα)

 

1. μα τόσα όνειρα κι η Σελήνη τόσο νεκρή! μόνο τόσα βλέμματα αν πάνω της μένανε, μόνο τόσα μάτια τη ματιά τους χιλιάδες χρόνια κι εκατομμύρια, δισεκατομμύρια, δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων φορές εκεί ακουμπώντας, με τόση όλων των πλανητών, όλου του Σύμπαντος νοσταλγία για εκείνη, θα έφταναν για να γυρίσει ο χρόνος ανάποδα, από το τέλος να ξαναρχίσει προς την αρχή, να ανασταίνονται όλοι αυτοί οι άνθρωποι, σε μια βραδιά μέσα στην αρχαία Αθήνα τραγούδια σαν τα σημερινά να ξαναρχίσουν να ξανακούγονται, τα κορίτσια στις ταράτσες με φωνές υπέροχες, οι καλύτερες ίσως κι απ’ όλες τις γενιές τους ως σήμερα.

 

2. από τη Σελήνη στη Γη, τι ωραίο κι αυτό το παράξενο ταξίδι, εγώ στο διαστημόπλοιο με τον Ιούλιο Βερν μαζί μου, με τις μορφές μας να μοιάζουν, γενειοφόροι, εγώ Γάλλος, εκείνος Έλληνας, να βλέπουμε τη Μεσόγειο να σχηματίζεται, να λάμπει ολόκληρη χωρίς το Αιγαίο σε πόλεμο, τη Μασσαλία πρωτεύουσα κι από τις Συρακούσες, την Κατάνια διπλοτυπία στην Αθήνα πάνω για μια στιγμή. κι ήρωες, ήρωες πολλοί, χιλιάδες σιλουέτες, κι από τα έργα του κάποιοι, μα προπαντός από την Ελλάδα οι συγγενείς μου όλοι. ως τον Αρίμνηστο.

 

3. όλο νυχτώνει πιο νωρίς, μερικές φορές κι από πριν την ανατολή του ήλιου. παράξενο μοιάζει, αλλά δεν είναι. γιατί το μέσα πια είναι πολύ πιο δυνατό από το έξω, οι λαβύρινθοι των σκέψεών μου πολύ πιο σκοτεινοί, ανακατεμένοι με αισθήματα που το φως ανάγκη ποτέ δεν το είχαν, ανακατεμένοι με εικόνες που χωρίς φως το ίδιο έντονες στην ψυχή μου πάνω στέκονται, την προστατεύουν, με προστατεύουν από των πολλών τη σύγχρονη αδιακρισία, σε σκοτάδι μέσα ωραίο πολύ με κρατάνε, μου συμπαραστέκονται.

 

Τα ποιήματα είναι από την ανέκδοτη ποιητική συλλογή του Σωτήρη Κακίση «Καθόλου μέσα σε όνειρο» και περιλαμβάνονται στο νέο Ημερολόγιο για το 2025 με πίνακες του Χρήστου Κεχαγιόγλου των εκδόσεων Εν Πλω.

Πηγή: https://www.andro.gr/empneusi/sotiris-kakisis-katholou-mesa-se-oneiro/