Τίποτα δεν πάει χαμένο

Φέτος συμπληρώνονται 70 χρόνια από τη γέννηση του Μάνου Λοΐζου. Εάν επιχειρούσαμε να συμπυκνώσουμε την καλλιτεχνική και πολιτική υπόσταση του Λοΐζου σε ένα μόνο τραγούδι του, θα διάλεγαμε το ‘Τίποτα δεν πάει χαμένο’, που πρωτοτραγούδησε το 1979 η Χαρούλα Αλεξίου στα ‘Τα Τραγούδια της Χαρούλας’.

ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΠΑΕΙ ΧΑΜΕΝΟ
Στίχοι: Μανώλης Ρασούλης

Μουσική: Μάνος Λοΐζος

Σχεδόν πενήντα χρόνια βάσανα και διωγμοί
Τώρα στη μαύρη αρρώστια ανάξια πλερωμή
Το δίκιο του αγώνα πολλά σου στέρησε
μα η ζωή η λεχώνα ελπίδες γέννησε

Τίποτα δεν πάει χαμένο στη χαμένη σου ζωή
Τ’ όνειρό σου ανασταίνω και το κάθε σου γιατί

Ποτέ δε λες η μοίρα πως σε αδίκησε
μα μόνο η ιστορία αλλιώς σου μίλησε
Σκυφτός στα καφενεία, στους δρόμους σκεφτικός
μα χτες μες στην πορεία περνούσες γελαστός

Δεν είναι μόνο το ότι στις γραμμές αυτές αντανακλώνται η πορεία, τα ‘βάσανα και διωγμοί’ ενός ολόκληρου συλλογικού κινήματος μέσα στα ‘σχεδόν πενήντα χρόνια’ (‘30-‘80). Δεν είναι μόνο το ότι οι στίχοι του Μανώλη Ρασούλη θα μπορούσαν να έχουν γραφτεί και για τον ίδιο τον Λοΐζο, για την κληρονομιά του, για τις ελπίδες που η μήτρα του έργου του γεννησε και συνεχίζει να γεννά. Είναι και το ότι το τραγούδι αυτό ακυρώνει στην πράξη τις δύο παντελώς άστοχες διακρίσεις με τις οποίες έχει δομηθεί η συνείδηση του σύγχρονου ελληνικού ακροατηρίου: α) έντεχνο τραγούδι v. λαϊκό τραγούδι και β) ερωτικό τραγούδι v. πολιτικό τραγούδι.

Για τον Λοΐζο, το ‘έντεχνης’ υφολογίας (με βάση τις τωρινές παρανοήσεις) ‘Τίποτα δεν παει χαμένο’ βρήκε θέση στον ίδιο δίσκο πλάι σε τραγούδια ‘λαϊκά’, όπως ο ‘Φαντάρος’, το ‘Τέλι-τέλι-τέλι’ και η ‘Γύφτισσα’. Βαθιά 'πολιτικό' το ίδιο, συστεγάστηκε με τραγούδια ‘ερωτικά’ όπως το ‘Όλα σε θυμίζουν’. Γιατί άραγε; Μήπως για να είναι πολυσυλλεκτικός ο δίσκος; Όχι. Η βαθύτερη αιτία αυτής της συστέγασης είναι ότι τα στοιχεία αυτά (έντεχνο, λαϊκό, ερωτικό, πολιτικό) αποτέλεσαν ιστορικά μία ενότητα μέσα σε ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνικού τραγουδιού, απο το ‘Κάνε λιγάκι υπομονή’ του Τσιτσάνη μέχρι την ‘Aγάπη που δουλεύει για τον σοσιαλισμό’ του Σαββόπουλου. Αυτή την ενότητα έχει βίαια διαρρήξει η κυρίαρχη σήμερα αντίληψη περί ‘έντεχνου’ τραγουδιού, ως δήθεν μετά-πολιτικού και μετά-λαϊκού. Και η ενότητα αυτή ενυπάρχει στο ‘Τίποτα δεν πάει χαμένο’. Η ‘ζωή η λεχώνα’ που γέννά ελπίδες είναι και πολιτική και ερωτική. Το ‘όνειρο’ που αναστένεται περιέχει και την τέχνη και την λαϊκότητα.

Όσο για την επικαιρότητα και την απήχηση του έργου του Λοΐζου σήμερα, ας συμβουλευτούμε την Ελευθεροτυπία (02/05/2007):

Συνθήματα και παλμός στη Θεσσαλονίκη, στην προχθεσινή συναυλία για τα 70 χρόνια από τη γέννηση του Μάνου Λοΐζου. Παρόντες και οι φοιτητές που άνοιξαν πανό στις κερκίδες του «Αλεξάνδρειου» Αθλητικού Μέλαθρου και δήλωναν με συνθήματα ότι θα συνεχίσουν τις κινητοποιήσεις τους. Με συνθήματα υπέρ των αγώνων των εργαζομένων και την Πρωτομαγιά απαντούσαν, κυρίως οι νέοι, στα τραγούδια του Μ. Λοΐζου που τραγούδησαν οι Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Μαρία Φαραντούρη, Μανώλης Λιδάκης, Χρήστος Θηβαίος και Μελίνα Κανά.

Για το τέλος κρατήσαμε την προβολή μίας επανεκτέλεσης του ‘Τίποτα δεν πάει χαμένο’ από την εκπομπή ‘Έχει γούστο’ της ΕΤ1 (5/1/2007). Τραγουδούν η Λιζέτα Καλημέρη και ο Μανώλης Ρασούλης, ο ποιητής του τραγουδιού, σε μία σπάνια εμφάνιση.

ηρ.οικ.