Ο Πάνος Γεραμάνης για τον Γιάννη Σταματίου "Σπόρο"

"Ο Γιάννης Σταματίου – Σπόρος ανήκει στους κορυφαίους δεξιοτέχνες του μπουζουκιού, με θητεία κοντά 50 χρόνια, στο αυθεντικό λαϊκό τραγούδι, όπου διακρίνεται σαν σπουδαίος εκτελεστής από τότε που ξεκίνησε, το 1950, μέχρι σήμερα.

Κυριάρχησε σαν πρώτο μπουζούκι στη δισκογραφία και στο λαϊκό πάλκο. Οι «18 μουσικές ανταύγειες» εκφράζουν την καθαρότητα της σκέψης και του παιξίματος του Σπόρου. Κουβαλούν τις καταβολές μιας ολόκληρης ζωής, ζυμωμένη με τα πιο γνήσια και αυθεντικά στοιχεία του λαϊκού μας τραγουδιού και, σε προέκταση, της λαϊκής μουσικής παράδοσης του τόπου μας.

Ο Γιάννης Σταματίου – Σπόρος σαν προσωπικότητα έζησε και ζει τα πλέον συγκλονιστικά γεγονότα και τις μεγάλες συγκινήσεις στο κοινωνικό λαϊκό τραγούδι, με τις «Μουσικές Ανταύγειες» «ζωγραφίζει» με την ψυχή και τα δάκτυλά του, πάνω στις μαγικές χορδές του μπουζουκιού του και μας αναστατώνει. Αυτοί οι θαυμάσιοι ήχοι άλλοτε χρωματίζουν μελωδικά τη σημερινή άχαρη και κατευθυνόμενη ζωή μας.

Οι διπλοπενιές του Σπόρου μας φέρνουν μία ψυχική γαλήνη και μας απαλλάσσουν από τις καθημερινές εικόνες που μας βομβαρδίζουν τα τηλεοπτικά κανάλια.

Οι 18 οργανικές συνθέσεις λειτουργούν στη ζωή μας, σαν βάλσαμο και μας κάνουν να θυμόμαστε τις παλιές καλές μέρες του τραγουδιού.

Για να φτάσει στο σημείο αυτής της δημιουργικής προσφοράς, σήμερα, ο Γιάννης Σταματίου – Σπόρος, μπήκε στο χώρο τα λαϊκής μουσικής σκηνής από πολύ μικρός.

Φορούσε ακόμα το καπέλο με την κουκουβάγια και ήταν μαθητής της τρίτης τάξης του οκτατάξιου γυμνασίου στον Άγιο Αρτέμη, στη Γούβα. Ο Σπύρος Ευσταθίου, επαγγελματίας μουσικός (έπαιζε μπουζούκι), τον πήρε και τον πήγε στου Χαριτόπουλου, στην οδό Ίωνος, δίπλα στο διάσημο μπαράκι του Μάριου.

Ένα χειμωνιάτικο δειλινό του 1948 ο Γιάννης Σταματίου δρασκέλισε το πρώτο σκαλοπάτι του λαϊκού τραγουδιού.

Πέρασαν από τότε 50 χρόνια. Σήμερα ο Γιάννης Σταματίου ή Σπόρος (όπως τον ονόμασε – και του ’μεινε – ο Μανώλης Χιώτης) κουβαλάει στην πλάτη του ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας του αυθεντικού λαϊκού τραγουδιού.

Εγκατέλειψε το γυμνάσιο και αφοσιώθηκε στο τραγούδι. Τα πρώτα μαθήματα πήρε από τους μεγαλύτερους σε ηλικία φίλους και γείτονες του μπουζουξήδες Μήτσο και Σπύρο Ευσταθίου και τον Στέλιο Μακρυδάκη.

Με τον Άκη Πάνου έπαιζαν σε μία ταβέρνα στην Καλλιθέα. Ξεκίνησαν να δουλεύουν επαγγελματικά με τον Άκη και έναν φίλο τους τον Τζων. Έκαναν τρίο και βράδυ έπαιζαν και τραγουδούσαν στο ταβερνάκι του Σιληβάνι στο Κουκάκι. Επίσημα δούλεψε σε πάλκο το καλοκαίρι του 1950, στο κέντρο «Νίκη» της οδού Φραντζή στο Νέο Κόσμο. Πήρε τη θέση του Σπύρου Ευσταθίου, ο οποίος πήγε να δουλέψει στην «Τριάνα» με τον Γ. Παπαϊωάννου.
Ένα χρόνο αργότερα εργάστηκε με τον Σπύρο Ζαγοραίο στην «Άνεση» της οδού Βουλιαγμένης και μετά στα «Πηγαδάκια» της Ιεράς Οδού, πάλι με τον Ζαγοραίο. Όταν τελείωναν τις νύχτες, ξεκινούσαν από το Αιγάλεω με τα πόδια για να φθάσουν στα σπίτια τους στο Μπραχάμι. Το 1951 με δανεικό μπουζούκι από τον οργανοποιό Παναγή δούλεψε στου Καλαματιανού, στις Τζιτζιφιές.

Στα μέσα του 1952 μπαίνει στο στούντιο και «κολλάει» εκεί για χρόνια ολόκληρα. Συμμετέχει ως πρώτος εκτελεστής, σολίστ του μπουζουκιού, σε εκατοντάδες τραγούδια σε ηχογραφήσεις γνωστών τραγουδιστών όπως: Στρ. Παγιουμτζή, Μ. Νίνου, Στ. Χασκίλ, Θ. Ευγενικού, Σ. Μπέλλου, Στ. Καζαντζίδη, Πρ. Τσαουσάκη, Γρ. Μπιθικώτση, Μ. Λίντα, Π. Γαβαλά, Κ. Γκρέυ, Γ. Λύδια, Α. Χρυσάφη, Μ. Μελάγια, Ζ. Νάχη, Ρ. Ντάλια, Π. Πάνου, Ζ. Σαπουντζάκη, Στ. Τζουανάκο, Τ. Μαρούδα, Τ. Βοσκόπουλο, Μαρινέλλα κ.ά.

Όλοι οι συνθέτες του ζητούσαν να παίξει σε τραγούδια τους, όχι μόνο γιατί ήταν σπουδαίος δεξιοτέχνης, αλλά γιατί αυτοσχεδίαζε στις εισαγωγές και έκανε ακόμη πιο όμορφα τα τραγούδια τους.

Συνεργάστηκε στενά με τους Σπ. Περιστέρη, Β. Τσιτσάνη, Γ. Μητσάκη, Μ. Χιώτη, Γ. Τατασσόπουλο, Γ. Ζαμπέτα, Μπ. Μπακάλη, Χρ. Κολοκοτρώνη, Θ. Δερβενιώτη, Π. Πέτσα, Γ. Κλουβάτο, Στ. Χρυσίνη, Στ. Τζουανάκο, Μ. Χατζιδάκι, Γ. Μουζάκη, Γ. Κατσαρό, Γ. Βέλλα, Λ. Μαρκέα, Ζ. Ιακωβίδη κ.ά.

Ο Σπόρος – κατά Καζαντζίδη – υπήρξε «μπουζούκαρος», ενώ ο Μανώλης Χιώτης τον έκανε μόνομο συνεργάτη του και τον θεώρησε το alter ego του. Παράλληλα με τη δισκογραφία εμφανίστηκε σε λαϊκά κέντρα της Αθήνας όπως τα «Ταμπού», «Τζίμη του χοντρού», «Τριάνα του Χειλά», «Καλαματιανού», Λουζιτάνια», «Ροζμαρί» από το 1952 έως το 1958 με τους Π. Πάνου, Χρηστάκη, Στ. Τζουανάκο, Άννα Μπέλλα, Σεβάς Χανούμ, Κ. Καπλάνη, Απ. Χατζηχρήστο κ.α. Αργότερα, μετά την επιστροφή του από την Αμερική, εμφανίστηκε στα κέντρα διασκέδασης: «Παγκόσμιο», «Παλιά Αθήνα», «Μοστρού», «Δειλινά», «Διογένης», «Φαντασία» με τους Γρ. Μπιθικώτση, Μπ. Τσετίνη, Λ. Διαμάντη, Τ. Βοσκόπουλο, Μαρινέλλα, Μ. Λίντα, Ρ. Βλαχοπούλου κ.ά.

Χρυσές σελίδες ο Γιάννης Σταματίου έγραψε στην Αμερική όπου εργάστηκε σε κέντρα ελληνισμού και όχι μόνο από το 1958 έως το 1980. Αποθεώθηκε, γνώρισε μεγάλες δόξες, ενώ είχε διάσημους θαυμαστές. Νύχτες ολόκληρες τον άκουγαν ο Φρανκ Σινάτρα, ο Έλβις Πρίσλεϊ, ο Σάμι Ντέιβις Τζούνιορ και ο Ντιν Μάρτιν. Ήταν τόσο μεγάλη η επιτυχία του στην Αμερική ώστε έγινε και εξώφυλλο στο «Time» το 1963. Τα τελευταία χρόνια εργάστηκε σε κέντρα με ρεμπέτικα, ενώ εξαντλήθηκε ένας δίσκος του με οργανικά κομμάτια (δικές του συνθέσεις) με τίτλο «Σπόρος και χρόνος»".

Πάνος Γεραμάνης

από το βιβλιαράκι του CD: Γιαννης Σταματίου "Σπόρος" - Μουσικές Ανταύγειες (Καθρέφτης, 1998).