Συνέντευξη του Πάνου Κατσιμίχα στον Σπύρο Αραβανή

Για όσους είχαν την ατυχία τον Φεβρουάριο του 2008 να μην αγοράσουν το τεύχος 149 του περιοδικού "Δίφωνο" και να μη διαβάσουν τη συνέντευξη των Πάνου Κατσιμίχα και Μάνου Ξυδούς στον Σπύρο Αραβανή, αναδημοσιεύουμε αποσπάσματα από κάποιες χαρακτηριστικές απαντήσεις του Π. Κατσιμίχα. Όσο για το - πραγματικά, όχι σαν κάτι άλλα - συλλεκτικό CD "Μια βραδιά στο προβάδικο" με φρέσκιες επανεκτελέσεις τραγούδιών των δύο καλλιτεχνών που συνόδευε το συγκεκριμένο τεύχος, δυστυχώς αυτό θα πρέπει να το βρείτε μόνοι σας. Αξίζει τον κόπο. Μ.Π.

Σπύρος Αραβανής: Γιατί ψηφίζουν οι φτωχοί αυτούς που τους πηδάνε / κι ύστερα βγαίνουν με πανό και λένε πώς πεινάνε. Πόσο πιστεύετε ότι ευθύνεται και το κοινό της μουσικής για τις επιλογές του· με άλλα λόγια, πόσο ισχύει το σύνδρομο της Στοκχόλμης και στο χώρο της μουσικής;

Πάνος Κατσιμίχας: Κατά κάποιο τρόπο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το σύνδρομο της Στοκχόλμης ισχύει και στο χώρο της μουσικής. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με ΜΑΤ και μηχανισμούς καταστολής της πολιτικής εξουσίας, αλλά με μηχανισμούς πλύσης εγκεφάλου που ασκείται σε εικοσιτετράωρη βάση από την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, τις κινητές τηλεφωνίες κ.λ.π. Αυτή η ανελέητη πλύση εγκεφάλου εξαφανίζει με ψυχαναγκαστικό τρόπο τις όποιες αντιστάσεις του ακροατή. Το αποτέλεσμα είναι να απορροφούμε αμάσητο, ακόμα και να αποθεώνουμε, οτιδήποτε μας πασάρουν τα μέσα και οι χορηγοί τους.
(…)


Και χωρίς τηλεοπτική προβολή παλαιότερα οι δίσκοι σας πούλαγαν πολύ.

Π. Κ.: Ναι, γιατί τότε δεν ζούσαμε την εποχή της τηλεοπτικής δικτατορίας. Η κοινωνία λειτουργούσε από στόμα σε στόμα, κάτι που είναι πάρα πολύ σημαντικό, ενώ το ραδιόφωνο ήταν πολύ πιο ελεύθερο από ό,τι σήμερα, αν και δεν υπήρχε η λεγόμενη ελεύθερη ραδιοφωνία. Σήμερα, τι είναι αυτή η ελεύθερη ραδιοφωνία· για να καταλάβω; Πρέπει να πάω να πληρώσω τον κάθε κερατά για να παίξει τα τραγούδια μου; Μιλάω για το playlist. Μα είναι καλά; Σκεφτόμουν, αν ένα πρωί, μέσω της ΑΕΠΙ, ας πούμε, απαγορεύαμε για ένα μήνα να παίζεται οτιδήποτε στο ραδιόφωνο, τι θα παίζανε αυτοί οι τύποι, πώς θα κάνανε εκπομπές, πώς θα πουλάγανε διαφημίσεις και πώς θα πουλάγανε τρέλα και μούρη; Αλλά, αν το κάναμε όλοι. Όμως, αυτό το όλοι είναι εξωπραγματικό. Δεν συνεννοείται κανείς με κανέναν. Και αυτό είναι μια μεγάλη πληγή του κλάδου μας: η απόλυτη ασυνεννοησία.
(…)


Έχω την εντύπωση ότι σε πολλούς σύγχρονους δίσκους υπάρχουν αναφορές σε αόρατες απειλές, χωρίς να λένε τα πράγματα με το όνομά τους.
Π. Κ.: Τι θα πει να μη λες τα πράγματα με το όνομά τους; Άρα τι; Είσαι ένας μαλάκας που προσπαθεί να κάνει ένα ψευτοεπάγγελμα; Το τραγούδι είναι πολύ δύσκολο είδος τέχνης. Πέρα από τα αισθητικά και τα καλλιτεχνικά του ζητήματα, έχει και μεγάλη κοινωνική σημασία. Ο Ντίλαν, και το λέω συχνά αυτό, είναι ένας από τους δέκα ανθρώπους που σταμάτησαν τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Πρέπει να βγει ο τραγουδοποιός να πει τα πράγματα με το όνομά τους, να πάρει την ευθύνη του εαυτού του και να συμμετάσχει στην ευθύνη της κοινωνίας απέναντι σε όσα συμβαίνουν. Γιατί να φταίει πάντα μόνο η εξουσία για όλα; Ποια είναι η δική μας ευθύνη; Δεν έχουμε εμείς καμία συμμετοχή σε αυτήν; Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ο κίνδυνος να μας αποκαλέσει κανείς ξερόλες και γραφικούς. Και αυτό είναι ένα τίμημα που – πρέπει να πω – το έχουμε πληρώσει πολλές φορές.
(…)


Λόγω των πωλήσεών σας, δεν θα έπρεπε λογικά να είστε οι χαϊδεμένοι των εταιρειών;
Π. Κ.: Δεν υπήρξαμε ποτέ, από την αρχή μέχρι την αποχώρησή μας, οι χαϊδεμένοι των εταιρειών. Είχαμε πάντα προβλήματα. Μας συμπεριφέρονταν, μέχρι που σταματήσαμε την πορεία μας σαν ντουέτο, λες και ήμασταν ακόμα πρωτοεμφανιζόμενοι. Κι ας ήταν οι πωλήσεις μας, πωλήσεις του στιλ Βίσση και Πανταζή. Γι’ αυτό και θα νομίσει κάποιος ότι έχω 12 δις στην τράπεζα. Πώς να τα έχω, ρε φίλε, με τα κόλλυβα που μας δίνανε για ποσοστό; Αν ζούσα στην Ευρώπη ή στην Αμερική, ναι, θα τα είχα. Αλλά, δεν ήταν μόνο αυτό το πρόβλημά μας. Το σοβαρότερο πρόβλημα είναι ότι δεν μας άφηναν να αναπνεύσουμε. Δεν είχαμε την ελευθερία να συνυπάρξουμε και να συνεργαστούμε με άλλους, παρότι τους λέγαμε: «Αφήστε μας να κάνουμε αυτό που λέει η ψυχή μας, αφού, στην τελική, σ’ εσάς θα γυρίσουν όλα».
(…)


Συνέντευξη του Πάνου Κατσιμίχα στον Σπύρο Αραβανή
Περιοδικό "Δίφωνο", Φεβρουάριος 2008, τεύχος 149, σελ. 37-40.