Ο Αλέξης Βάκης για τον Ηλία Κατσούλη

(Ηλίας Κατσούλης, Γιώργος Τζώρτζης, Μαρία Παπαλεοντίου)

Για τον Ηλία

του Αλέξη Βάκη

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Δίφωνο" (αρ. 155, Οκτώβριος 2008)

‘Όλα ξεκίνησαν ένα μεσημέρι, ήταν Μάιος του 1994. Μόλις είχα ξεκινήσει καθημερινές ραδιοφωνικές εκπομπές στον Αιγαίο 88,3 (δεν υφίσταται πλέον). Είχα παίξει το «Νιώθω Τη Ζωή Να Φεύγει», σε μια ανέκδοτη ζωντανή ηχογράφηση με την Ελένη Τσαλιγοπούλου. Χτύπησε το τηλέφωνο. Μια φιλική φωνή μου συστήθηκε ως Ηλίας Κατσούλης, στιχουργός του εν λόγω τραγουδιού, και με ρώτησε αν θα μπορούσα να του κάνω ένα αντίγραφο από τη συγκεκριμένη ηχογράφηση. Όπερ και εγένετο. Ήταν η αρχή για τους άπειρους –πρωινούς και απογευματινούς- καφέδες που ακολούθησαν έκτοτε.

Πολύ σύντομα ένιωσα πως αυτός ο πενηνταπεντάρης –τότε- άντρας με τα κάπως παλιομοδίτικα γαλάζια πουκάμισα, που έκανε σαν μικρό παιδί όταν βρισκόταν με τους φίλους του (γι’ αυτό ίσως και δεν ήταν ποτέ προσεκτικός όταν έριχνε τον κύβο με τη ζάχαρη στον αιώνιο καπουτσίνο του, με αποτέλεσμα να λερώνεται σχεδόν πάντα) ήταν ένας από τους πιο τρυφερούς ανθρώπους που είχα συναντήσει ποτέ. Είχε διατελέσει για χρόνια και χρόνια φιλόλογος στο 17ο Γυμνάσιο και Λύκειο της οδού Κρησίλα, στο Παγκράτι. Όλοι μου οι φίλοι που είχαν αποφοιτήσει από κει (εγώ πήγαινα στο κοντινό 7ο, επί της Σπύρου Μερκούρη) μου έστελναν χαιρετίσματα για κείνον μόλις μάθαιναν ότι βρισκόμασταν, τον αγαπούσαν. Σιγά- σιγά με κάλεσε και στο σπίτι του, γνώρισα και την οικογένειά του: την «ήρεμη δύναμη» Κατερίνα –τη γυναίκα του- και τα δυο του παιδιά, τη Νάγια (ευτυχώς πρόλαβε να λατρέψει τα δίδυμα εγγονάκια που του χάρισε) και τον Αντρέα. Κάνοντας παρέα μαζί του, ένιωσα την ατμόσφαιρα των φιλολογικών συζητήσεων για τις οποίες είχα ακουστά μόνον μέχρι τότε, πλάι σ’ έναν άνθρωπο που είχε μελετήσει σε βάθος όλη τη νεοελληνική λογοτεχνική παραγωγή. Και που σε ανύποπτο χρόνο με έπαιρνε στο τηλέφωνο για να με πληροφορήσει πως το τάδε περιοδικό έχει ένα καλό αφιέρωμα για τον Μανόλη Αναγνωστάκη και πως καλά θα κάνω να το προμηθευτώ προτού εξαντληθεί. Συχνά ζητούσε τη γνώμη μου –και το εννοούσε, δεν ήταν του τύπου του οι ψεύτικες αβροφροσύνες- για δίσκους της τρέχουσας ελληνικής παραγωγής που έφταναν στα χέρια του. Και με αντέκρουε με τακτ όταν (συνήθως) ήμουν πιο «αυστηρός» στην κρίση μου από αυτόν. Διότι, φύσει ευγενική ψυχή, έψαχνε πάντα να βρει έναν καλό λόγο για όλους, ακόμα και γι’ αυτούς που οφθαλμοφανώς δεν το άξιζαν. Αλλά έτσι ήταν ο Κατσούλης, ο ορισμός του ανθρώπου που η λέξη εμπάθεια του είναι παντελώς άγνωστη.

Ήταν μεγάλη η χαρά να τον έχουμε συχνότατο επισκέπτη στο στούντιο του Νίκου Πιτλόγλου, όταν έκανα (το 2006) την ενορχήστρωση για το δίσκο Το Μυαλό Μου Ξενιτιά, σε μουσική του Γιώργου Τζώρτζη. (Ένα δίσκο που ο Ηλίας αποκαλούσε «η εκδίκηση των φαλακρών»). Όπου, μεταξύ, σοβαρού και αστείου, τον πείσαμε –αυτόν, τον πιο χαριτωμένα φάλτσο που έχω ακούσει ποτέ- να τραγουδήσει μαζί με τον Τζώρτζη στις «Χαμένες Ηλικίες». Και να δέχεται στωικά τα πειράγματά μας για τη «μοναδική» του ερμηνεία. Όλα αυτά που σας περιγράφω –μαζί με την εξαετή μας συνύπαρξη στο ΔΙΦΩΝΟ- έκαναν σταθερούς κύκλους μέχρι το φετινό Μάιο, όταν τα αστεία κόπηκαν μαχαίρι, με τα μαντάτα για τη ραγδαία επιδείνωση της υγείας του.

Ηλία, καλό σου ταξίδι. Δεν θα σε συγχωρήσω βέβαια για τους καφέδες που δεν θα πίνουμε πια στο Διοικητήριο ή στο Γκρέκο. Αλλά να ξέρεις πως ακόμα κι εγώ, ο βαμμένος Παναθηναϊκός, κάπου βαθιά μέσα μου εύχομαι να πάρει το πρωτάθλημα η ΑΕΚ. Το θέλησες τόσο πολύ τα τελευταία χρόνια, κι ας γινότανε κάτι την τελευταία στιγμή και το χάνατε. Ξέρω ότι ακόμα κι από κει πάνω, τα νέα φτάνουν στ’ αυτιά σου……