Για τα "Τραγούδια Καβάφη" του Νικηφόρου Ρώτα

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΡΩΤΑΣ

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΒΑΦΗ

STASSIS

«Γιατί ο λόγος που έκανε τη Μουσική Τέχνη να υπάρξει δεν ήταν η στείρα διακόσμηση της στασιμότητας της ζωής μας αλλά η γόνιμη κοινωνική συνειδητοποίηση, ζύμωση και διαρκής μεταλλαγή της ζωής μας προς ένα διαφορετικό αύριο». Αυτό το απόσπασμα που περιέχεται στο ένθετο του δίσκου ακτίνας «Τραγούδια Καβάφη» συνιστά τη «δήλωση πίστης» του Νικηφόρου Ρώτα, μιας προσωπικότητας που αδικαιολόγητα έχει λησμονηθεί από το κοινό της ελληνικής μουσικής. Συνθέτης περισσότερων από 100 έργων ποικίλης μορφής και 40 έργων για το θέατρο, ο Ρώτας υπήρξε μέχρι το θάνατό του το 2004 ένας δημιουργός συνεπής προς τα αισθητικά και ιδεολογικά του πιστεύω. Τα τελευταία έχουν αποτυπωθεί και στα βιβλία του «Πώς ακούμε μουσική» από τις εκδόσεις Κέδρος και «Και η μουσική που είναι;» από τις εκδόσεις Καστανιώτη, υποδείγματα μιας κριτικής, «αριστερής» οπτικής πάνω στη μουσική ως κοινωνικό-πολιτικό φαινόμενο.

Ο συγκεκριμένος δίσκος κυκλοφόρησε το 1972, και επανεκδόθηκε σε δίσκο ακτίνας το 2007. Περιλαμβάνει 18 μελοποιημένα ποιήματα του Καβάφη, σε σύνθεση και ερμηνεία του Ρώτα. Τη φωνή του Ρώτα συνοδεύουν άλλοτε πιάνο, άλλοτε κιθάρα, άλλοτε τύμπανα, και άλλοτε μηχανικοί ή ηλεκτρονικοί ήχοι, παιγμένα όλα από τον ίδιο το συνθέτη. Το μουσικό σύμπαν του Ρώτα είναι πολυδιάστατο και καθόλου «ευχάριστο». Επηρεασμένος βαθύτατα από τη μουσική πρωτοπορία των δεκαετιών του ’60 και του ’70, ο Ρώτας πλάθει για τον Καβάφη μια σκοτεινή, σχεδόν τελετουργική ατμόσφαιρα. Κρότοι και μηχανικοί ήχοι ενσωματώνονται σε μια ερμηνεία – απαγγελία, η οποία συνταράσσει μες στην ατέλειά της. Η Βυζαντινή παιδεία του Ρώτα – μαθήτευσε σε μικρή ηλικία πλάι στον Σίμωνα Καρά – είναι επίσης εμφανής στους δρόμους της απαγγελίας του. Πρόθεση του Ρώτα είναι η ανάδειξη των δύο στοιχείων που ο ίδιος θεωρεί ως κομβικά στην ποίηση του Καβάφη: την εναντίωση (ειρωνεία, σάτιρα, σαρκασμό) και την παρόρμηση (πίστη, τόλμη, φθορά). Όλα αυτά τα στοιχεία, σε διαφορετικές δοσολογίες το καθένα, είναι ανιχνεύσιμα στα «Τραγούδια Καβάφη». Τραγούδια που δεν τραγουδιούνται αλλά ακούγονται, απαιτώντας την πλήρη κινητοποίηση και σχεδόν Μπρεχτική αποστασιοποίηση του ακροατή.

Ηρακλής Οικονόμου

(Εφημερίδα Η ΕΠΟΧΗ)