Συνέντευξη με τη Μαρία Λούκα

Μαρία Λούκα:

«Αλλοίμονο στον άνθρωπο δίχως μνήμη»

Τη συνέντευξη έλαβε ο Ηρακλής Οικονόμου
(Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ", τεύχος 37, Ιούνιος 2010).

Εμφανίστηκε στη δισκογραφία πριν από τέσσερα χρόνια με το δίσκο «Καλημέρα» που απέσπασε ενθαρρυντικές κριτικές. Κουβαλάει στην πλάτη της ζωντανές εμφανίσεις και συνεργασίες με βαριά ονόματα του ελληνικού τραγουδιού. Με τον νέο δίσκο «Ιστορίες», επιβεβαιώνει τη θέση της ανάμεσα σε μια ελπιδοφόρα, νέα γενιά τραγουδοποιών. Και η ζεστή, εκφραστική φωνή της δείχνει ότι τραγουδοποιός δεν σημαίνει απαραίτητα και κακόφωνος ψιθυριστής. Για τη Μαρία Λούκα, φυσικά, ο λόγος. ηρ. οικ.
-----

Ο δίσκος «Ιστορίες» είναι προσωπική παραγωγή. Επιλογή ή ανάγκη;

Ήταν αποτέλεσμα ανάγκης. Είχα ένα συμβόλαιο με τον Άγγελο Σφακιανάκη και τη Legend. Το καινούργιο υλικό δεν ανταποκρινόταν στις προσδοκίες του παραγωγού και της εταιρείας. Ήταν θέμα αισθητικής και διαφοράς άποψης. Οπότε, για να μην ταλαιπωρούνται ούτε εκείνοι ούτε εγώ, επέλεξα να λύσω το συμβόλαιό μου. Προσπάθησα να βρω χρηματοδότη, δεν τα κατάφερα διότι ζούμε σε δύσκολες εποχές και προφανώς δεν ήταν το υλικό στο οποίο θα μπορούσε να πιστέψει κάποιος, από αυτά που ακούγονται σήμερα, από αυτά που πουλάνε. Γι’ αυτό, προκειμένου να συμβιβαστώ με κάποιες καταστάσεις, επέλεξα να πάρω την ευθύνη και να το βγάλω μόνη μου.

Με ποια κριτήρια απορρίφθηκε ο δίσκος σας από τους παραγωγούς;

Από τους ανθρώπους που συζήτησα δεν μπήκε κανείς στην πολύ μεγάλη διαδικασία να μου εξηγήσει. Ούτε χρόνο ξόδεψαν ιδιαίτερο, ούτε φαιά ουσία για να κάτσουν να κουβεντιάσουν μαζί μου το γιατί δεν το βγάζουν. Είναι πολύ απλές οι συνθήκες. Πας το δίσκο, και κάποιος μετά από πάρα πολύ καιρό στο απορρίπτει χωρίς να σου δικαιολογήσει γιατί. Οι άνθρωποι διαθέτουν πολύ λίγο χρόνο σήμερα για να σου εξηγήσουν τι τους αρέσει ή δεν τους αρέσει. Ούτε κι εγώ μπήκα στη διαδικασία να το ψάξω περαιτέρω. Ήμουν τόσο σίγουρη γι’ αυτή τη δουλειά, που βλέποντας αυτήν την αντιμετώπιση δεν είχα λόγο να το συζητήσω παραπάνω.

Μήπως υπάρχει προνομιακή μεταχείριση προς εμπορικότερους καλλιτέχνες;

Την τελευταία δεκαετία τα πράγματα φθίνουν σε όλους τους τομείς, όχι μόνο στη μουσική. Είναι αναπόφευκτο ότι αυτοί που βγαίνουν τώρα αντιμετωπίζουν και τις περισσότερες δυσκολίες. Όταν οι εταιρείες προσανατολίζονται προς το γρήγορο κέρδος και προς μία αγορά που προσαρμόζεται στο αναλώσιμο και στο εύκολο, εκ των πραγμάτων δεν θα ξοδέψουν λεφτά για κάτι που θα τους αποφέρει κέρδος μόνο σε βάθος χρόνου.

Τι θα έγραφε μία υποθετική εισαγωγή στο cd;

Αυτό που έκανα τα τρία τελευταία χρόνια ήταν να γίνω ένας καλός παρατηρητής του εαυτού μου αλλά και των πραγμάτων που δέχομαι από εξωτερικούς παράγοντες. Παρατήρησα προσωπικές καταστάσεις, συμπεριφορές, τρόπους ζωής, πράγματα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά σε σχέσεις οποιασδήποτε φύσης. Στο «Μείνε εδώ» έχουμε ένα ερωτικό κομμάτι, στη «Φόλα» έχουμε ένα κομμάτι που αγγίζει μία κοινωνική κατάσταση. Όλα αυτά είναι πράγματα τα οποία ζω και παρατηρώ, και οι ερωτικές και οι κοινωνικές και οι πολιτικές καταστάσεις.

Ποιοι είναι οι συντελεστές του δίσκου;

Είχα τη μεγάλη χαρά να δουλέψω με εξαιρετικούς μουσικούς. Με τον Κώστα Παρίση κάναμε τις ενορχηστρώσεις, μου έδωσε και ένα τραγούδι του. Ο Κώστας είναι τρομερά υπομονετικός, με πάρα πολλή όρεξη για δουλειά, και σε βοηθάει να χαλαρώσεις την ώρα του εκνευρισμού. Επίσης συνεργάστηκα με τον Αντώνη Ανισέγκο, τον Γιάννη Βουτσινά, τον Θάνο Μιχαηλίδη, τον Φώτη Σιώτα, μουσικοί οι οποίοι διαπρέπουν και μου έδωσαν άδολα το χρόνο και την ενέργειά τους. Με αυτή τη δουλειά ανακάλυψα ότι έχω φίλους.

Σε κάποια τραγούδια σας, αναμοχλεύετε τη μνήμη και βρίσκεστε σε ένα διαρκή διάλογο με τα περασμένα. Δεν είναι επώδυνο αυτό;

Αλλοίμονο στον άνθρωπο δίχως μνήμη. Όπως λέει και ο Μάλαμας, «όποιος ξεχνάει χάνεται». Μπορεί να είναι λίγο επώδυνο το να θυμάσαι, αλλά κανένας δεν κερδίζει κάτι χωρίς πόνο και κόπο. Αν δε φέρω μπροστά μου τις μνήμες και τα βιώματα, αν δεν τα δω στο φως, αν δεν τα αντιμετωπίσω και δεν τα αγκαλιάσω, δεν μπορώ να κάνω δουλειά.

Ποια βιώματα σας έχουν καθορίσει ως καλλιτέχνιδα;

Έτυχε να βρεθώ πολύ νωρίς στη δουλειά, από 17 χρονών. Συνάντησα σημαντικούς ανθρώπους, όπως ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Σωκράτης Μάλαμας, η Ελέη Βιτάλη, ο Μανώλης Λιδάκης. Όλοι μου έδειξαν διαφορετικούς δρόμους και συμπεριφορές. Θυμάμαι μία έντονη στιγμή στην πρώτη συναυλία που κάναμε με τη Βιτάλη πριν από δύο χρόνια στο Αττικό Άλσος. Όταν η Βιτάλη ανέβηκε στη σκηνή και ξεκίνησε να τραγουδάει το «Μακριά μου να φύγεις», με έπιασαν τα κλάματα. Είναι τέτοια η ένταση και η φόρτιση που κουβαλάει αυτή η γυναίκα που δε γίνεται να μην επηρεαστείς. Βλέπεις πώς ένας άνθρωπος μπορεί να βγει από το σκοτάδι στο φως και βλέπεις και τις δικές σου μετακινήσεις στο σκοτάδι και στο φως.

Μελοποιείτε και ένα ποίημα του Διονύση Καψάλη. Ποια είναι η σχέση σας με την ποίηση;

Είναι μεγάλη μου τιμή που ο κ. Καψάλης μου έδωσε αυτό το ποίημα. Μου αρέσει να διαβάζω ποίηση και εκτιμώ ιδιαίτερα τους έλληνες ποιητές της προηγούμενης γενιάς όπως ο Καβάφης, ο Ελύτης, ο Σεφέρης, αλλά και της νεώτερης όπως ο Λάγιος, ο Καψάλης. Στην ποίηση βρίσκω ένα αποκούμπι, ένα φωτεινό τούνελ που οδηγεί σε πολύ ωραία τοπία, όπου το μυαλό και η ψυχή μπορούν να ηρεμήσουν.

Ξεκινήσατε ως μέλος χορωδίας από το Ηράκλειο. Είστε χορωδός, στιχουργός, συνθέτρια, τραγουδοποιός, ερμηνεύτρια, παραγωγός. Ποια ιδιότητα σας αντιπροσωπεύει;

Όλα αυτά είναι κομμάτια μου, και εύχομαι να τα επιτελώ καλά. Όμως, στο τέλος της ημέρας, αυτό που με κάνει να ηρεμώ είναι η ιδιότητα της μαγείρισσας! Το να βρίσκομαι στην κουζίνα είναι κομμάτι της ψυχοθεραπείας μου.

Κορίτσι για σπίτι λοιπόν! Αλήθεια, τι θεωρείτε επιτυχία;

Επιτυχία είναι να ξυπνά ένας άνθρωπος το πρωί και να είναι ευτυχής με αυτό που κάνει , να δουλεύει πάνω σε κάτι που τον ευχαριστεί, να έχει ωραίες σχέσεις με τους γύρω του, να μην είναι γεμάτος επιθετικότητα και νεύρα, να ανακαλύπτει ολοένα και περισσότερα κομμάτια του εαυτού του, να κοιτά στον καθρέφτη και να είναι καλά.

Έχετε δηλώσει ότι σήμερα οι νέοι καλλιτέχνες έχουν ακαδημαϊκές γνώσεις αλλά δεν έχουν βιωματικές γνώσεις. Τι εννοείτε;

Ενώ έχουμε τη δυνατότητα να λαμβάνουμε παιδεία σε ωδεία και σχολεία, δεν έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε παρέα και να ανταλλάσουμε απόψεις, συναισθήματα, βιώματα. Παλιά, στην εποχή του Βαμβακάρη και του Τσιτσάνη, μαζεύονταν σε ένα σπίτι, σε μία ταβέρνα, και παίζανε τραγούδια. Αντάλλασαν αίμα και λόγο, με αποτέλεσμα να καλλιεργείται η ίδια η φύση και η συμπεριφορά τους. Σήμερα δεν έχουμε την πολυτέλεια να κάνουμε κάτι τέτοιο, είτε λόγω έλλειψης χρόνου, είτε λόγω της στάσης ζωής μας. Θεωρώ πολύ σημαντικό να αγγίζει ο ένας τον άλλον. Πρέπει να πιάνεις το δέρμα του άλλου, να ξέρεις πώς μυρίζει ο άλλος, πώς λειτουργεί.

Ποια ονόματα θα ανακάλυπτε ένας αρχαιολόγος, αν έσκαβε στη δημιουργική και ερμηνευτική σας φλέβα;

Άνθρωποι που με έχουν αγγίξει και που ακούω είναι η Ρόζα Εσκενάζυ, η Μαρία Παπαγκίκα, η Ρίτα Αμπατζή, η Βίκυ Μοσχολιού. Από νεότερες φωνές, ακούω τη Βιτάλη, την Αλεξίου… και από ξένους καλλιτέχνες μου αρέσουν η Νίνα Σιμόν και ο Τομ Γουέιτς.

Και η πρώτη γενιά τραγουδοποιών (π.χ. Σαββόπουλος), και η επόμενη (π.χ. Δεληβοριάς) αντιπαρατέθηκε σε κάτι, είτε αυτό ήταν το πολιτικό καθεστώς του ’60 - ’70, είτε ο πολιτιστικός πολτός από τα μέσα του ’80 και μετά. Εσείς και η γενιά σας σε τι αντιπαρατίθεστε; Τι σας ενοχλεί;

Κάθε γενιά θα παλεύει ενάντια σε κάτι. Ο βασικός μου εχθρός είναι ο καθρέφτης μου. Το τι επιλέγω να αφομοιώσω και να ζήσω, το πώς να σκεφτώ, ναι μεν τα επηρεάζουν κάποιοι εξωτερικοί παράγοντες, αλλά υπεύθυνη είμαι εγώ ως προς το τι επιλέγω να κρατήσω. Δεν μου φταίει ούτε η κυβέρνηση, ούτε η κοινωνία. Μου φταίει το ότι έχω καταντήσει ένα πειθήνιο όργανο που τρώω ό,τι μου δίνουν, που δεν αποκτώ κριτική σκέψη, που δεν επιλέγω για τον εαυτό μου. Εγώ μου φταίω. Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο να μας φταίνε όλοι εκτός από τον εαυτό μας. Δες πρώτα τι μπορείς να κάνεις εσύ και πώς μπορείς εσύ να καλυτερεύσεις τα πράγματα, και θα σε ακολουθήσουν κι άλλοι.

Στο Greek Idol, ένας εκ των κριτών είπε σε μία κοπέλα: «Πρέπει να χάσεις δέκα κιλά τουλάχιστον, πώς θα τραγουδήσεις έτσι;». Πώς σας φαίνονται αυτά τα κριτήρια;

Εξαρτάται από το τι επιλέγει ο καθένας να προωθήσει. Καλώς ή κακώς ζούμε στην εποχή της εικόνας. Εικόνα μας πλασάρει η τηλεόραση, εικόνα και η αφίσα. Εάν εγώ επιλέξω να προωθήσω την εικόνα μου, θα χρειαστεί να παίξω με τα πρότυπα της εποχής. Αν επιλέξω να στηριχθώ σε κάτι που είναι δυνατότερο από την εικόνα μου, τότε θα κινηθώ με έναν διαφορετικό τρόπο. Πιστεύω ότι όταν έχεις ένα ταλέντο που είναι ισχυρό, που είναι αληθινό, τότε δεν πρέπει να φοβάσαι τον οποιονδήποτε σου λέει για την εικόνα σου.

Το ίντερνετ σας βοηθάει στη δουλειά σας;

Το ίντερνετ είναι κομμάτι της ζωής μου, μία τεράστια βιβλιοθήκη πληροφοριών. Επίσης, είναι και ένας τρόπος να διοχετεύω τη μουσική μου, χωρίς ο άλλος να ξοδεύει χρόνο και χρήμα - που εύχομαι να το κάνει! Υπάρχει η σελίδα μου στο www.myspace.com/marialouka όπου μπορεί ο καθένας να μπει και να ακούσει τα τραγούδια μου.

Και τι ετοιμάζετε μελλοντικά;

Το καλοκαίρι θα συνεργαστώ για πρώτη φορά με τα Μακρινά Ξαδέρφια και τον Θοδωρή Κοτονιά. Είναι μεγάλη μου χαρά, γιατί συνειδητοποίησα ότι όλα τα παιδιά έχουν τρομερή όρεξη για δουλειά. Συγγενεύουμε πολύ στην αισθητική και στις απόψεις. Θα είναι συναυλίες γεμάτες πανηγύρια και χαρές, με μία αισθητική που θα αγγίζει και την παράδοση, και τη σύγχρονη άποψή μας.