Συνέντευξη του Ross Daly στον Κωνσταντίνο Μαργιόλη

Ρος Ντέιλι:

"Η ιδιοκτησία είναι στατική και δεν ταιριάζει σε έναν ταξιδιώτη"

Τη συνέντευξη έλαβε ο Κωνσταντίνος Μαργιόλης

(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Η ΕΠΟΧΗ)

Αν έχει νόημα ο χαρακτηρισμός «πολίτης του κόσμου» τότε ένας από τους ανθρώπους που τον αξίζουν είναι ο ιρλανδικής καταγωγής μουσικός Ρος Ντέιλι. Ο πολύ αγαπητός μουσικοσυνθέτης και δεξιοτέχνης πολλών μουσικών οργάνων έφυγε νωρίς από την Αγγλία, όπου γεννήθηκε, για να ταξιδέψει από την Ιαπωνία μέχρι τις ΗΠΑ με ενδιάμεσους σταθμούς τις χώρες της κεντρικής Ασίας και της Μεσογείου. Σε μια από τις στάσεις του βρέθηκε τυχαία, τη δεκαετία του ‘70, στην Κρήτη. Τον τόπο στον οποίο έμελλε να ανακαλύψει ότι ανήκει, όπως ομολογεί σήμερα ο ίδιος. Τις πρώτες του περιηγήσεις τις έκανε με γάιδαρο τον οποίο αργότερα πούλησε αφού κάποιοι τον έπεισαν ότι δεν επιτρέπεται να κυκλοφορεί στους δρόμους με αυτόν. Στο Χουδέτσι ένα μικρό χωριό έξω από το Ηράκλειο συνεχίζει σήμερα να «μυεί» νέους πιστούς στις μουσικές παραδόσεις του κόσμου. Την έλλειψη οργάνωσης αλλά και οράματος για τον πολιτισμό την ξέρει καλά καθώς λίγο έλειψε να στοιχίσει το μέλλον του μουσικού του εργαστηρίου. Ωστόσο, αρνείται να εγκαταλείψει την Κρήτη που αγαπά και τον αγαπούν, όπως αρνείται, προς τιμήν του, να μιλήσει επί παντός επιστητού. Μόνη  «προϋπόθεση» του για τη συζήτηση που ακολουθεί ήταν να μην επεκταθούμε στην οικονομική και πολιτική επικαιρότητα. Παρόλα αυτά οι θέσεις του «προδίδουν» ένα ουσιαστικό ενδιαφέρον για την πολιτική.

Κ.Μ.

-----

Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα (αλλά και στην Ιρλανδία) κάνει όλο και περισσότερους να σκέφτονται τη μετανάστευση ως λύση. Εσείς υπήρξατε ένας ιδιότυπος μετανάστης από πολύ μικρή ηλικία. Τι σας έχει αφήσει η περιπλάνησή σας στις τέσσερις γωνιές του κόσμου;

Με την έννοια που συνήθως αποδίδουμε στη λέξη μετανάστη, σίγουρα δεν με αφορά. Συνήθως με αυτή τη λέξη αναφερόμαστε σε κάποιον ο οποίος φεύγει από μια δύσκολη εως αφόρητη κατάσταση στη χώρα του (στο οικονομικό η πολιτικό τομέα κυρίως), και πηγαίνει σε μιαν άλλη χώρα οπού οι συνθήκες είναι καλύτερες και που πιστεύει ότι υπάρχουν περισότερες ευκαιρίες για αυτόν. Σε αυτή τη περίπτωση τα κύρια αν όχι τα μόνα ενδιαφέροντα του σχετικά με τη καινούρια του "πατρίδα" έχουν να κάνουν με την οικονομίκή ευρωστία και την πολιτική σταθερότητα που διαθέτει. Οι δικές μου "περιπλανήσεις" είχαν ως  κεντρικό άξονα το ενδιαφέρον μου για το πολιτισμό και, πιο συγκεκρημένα, για τη μουσική παράδοση της εκάστοτε χώρας πού επισκέφτηκα. Πολλές φόρες μάλιστα αυτό μου το ενδιαφέρον με ανάγκαζε να πηγαίνω σε χώρες που δεν διέθεταν ούτε οικονομική ευρωστία ουτε πολιτική σταθερότητα, αλλά που είχαν πολυ μεγάλο ενδιαφέρον για μένα. Για παράδειγμα το Αφγανιστάν, την Ινδία, η  την Τουρκία στην δεκαετία του 80, ή ακόμα την Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του 70. Για μένα τα ταξίδια πάντα ήταν και πάντα θα είναι μια μοναδική ευκαιρία να μαθαίνω και να εμβαθύνω στα μυστήρια της ίδιας της ζωής. Από τα ταξίδια έχω καταφέρει να συσσωρεύσω ένα τεράστιο θησαυρό πολύτιμών εμπειριών που δεν θα το αντάλλαζα με όλα τα χρήματα του κόσμου.

Οι εικόνες των media από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, τη Μέση Ανατολή και την Ασία αναπαράγουν στερεότυπα ταυτίζοντας για παράδειγμα τους μουσουλμάνους με την τρομοκρατία ή στην καλύτερη περίπτωση δείχνουν ανθρώπους βουτηγμένους στη δυστυχία. Είναι όντως η θρησκεία αυτή που αφήνει τους λαούς  «πίσω» και η μουσική αυτή που τους κρατά ζωντανούς και δημιουργικούς;

Πιστεύω ότι στον δυτικό κόσμο καλλιεργείται μια πολύ παραμορφομένη εικόνα του ευρύτερου Ισλαμικού κόσμου και δεν πιστεύω ούτε ότι είναι τυχαίο αυτό ούτε ότι ότι είναι χωρίς πολύ συγκεκρημένες σκοπιμότητες. Δυστυχώς οι συγκρούσεις ανθρώπων που έχουν κάπου στο επίκεντρο τη θρησκεία έχουν αποδειχθεί οι πιο αιματηρές, οι πιο αδίκες, και σίγουρα οι πιο ηλίθιες. Φυσικά ο Ισλαμικός κόσμος σήμερα έχει κάποια πολύ σοβαρά προβλήματα από τα οποία υποφέρουν κυρίως οι ίδιοι οι μουσουλμάνοι, αλλά οι εικόνες που μας ταΐζει ο σύγχρονος δυτικός τύπος έχουν υπερτονίσει αυτά τα προβλήματα σε τέτοιο βαθμό ώστε η αντίληψη του μέσου δυτικού ανθρώπου σχετικά με το τι είναι αυτή η θρησκεία και οι ανθρωποί της να είναι εντελώς διαστρεβλωμένη σήμερα.

Εγώ ποτέ δεν ήμουν οπαδός καμίας μαζικά οργανομένης θρησκευτικής παράδοσης αλλά αναγνωρίζω τις αρχέτυπες αλήθειες που βρίσκονται στον πυρήνα της κάθε θρησκείας και πιστεύω ότι μόνο όφελος θα έχουμε αν σταθούμε με σεβασμό απέναντι σε αυτές τις αλήθειες ανεξάρτητα από το χώρο προελευσής τους. Προσωπικά δεν πιστεύω ότι ο ανθρώπινος νους θα μπορέσει ποτέ να κατανοήσει τα μυστήρια της δημιουργίας της ίδιας της ζωής και του σύμπαντος. Πιστεύω ότι η θρησκεία με την αρχική της σημασία και στην καθαρή της μορφή συνιστά μια πρόκληση για τον άνθρωπο να πάει πέρα από το νου και τη σκέψη σε άλλες σφαίρες αντίληψης στις οποίες είναι δυνατόν να αντιληφθεί εντελώς διαφορετικά πράγματα από αυτά που μπορεί να πρεσεγγίσει η σκέψη και με ένα ριζικά διαφορετικό τρόπο. Βέβαια ούτε αυτή η "αντίληψη" δεν μπορεί να "αγκαλιάσει" τη δημιουργία, αλλά τουλάχιστον μπορει να μας φέρει σε μια κάποια πνευματική επαφή η κοινωνία με τη πηγή της,  με ένα τρόπο όμως μη-λογικό. Αυτή την επαφή τη βιώνουμε ως αληθινή και βέβαια δεν μπορεί κανείς να "αποδείξει" ότι δεν είναι. Τα προβλήματα αρχίζουν όμως όταν νομίζουμε ότι ο τρόπος προσέγγισης αυτής της υπερβατικής αντίληψης η πίστης, όπως συνηθίζουμε να την ονομάζουμε, είναι να κλείσουμε τη σκέψη σε ένα κουτί δόγματος έτσι περιορίζοντας την ελευθερία της.  Αυτό απλώς έχει ως αποτέλεσμα ένα κάποιο πνευματικό στένεμα που γεννάει τον φανατισμό και τη μισαλλοδοξία. Ο δρόμος του κάθε ανθρώπου προς τη δική του "πίστη" είναι μοναδικός και όλες οι πνευματικές και διανοητικές του δυνάμεις πρέπει να είναι απόλυτα ελεύθερες για να μπορεί να διανύσει αυτό το δρόμο.

Η τέχνη από τη φύση της είναι κάπως πιο αφηρημένη και ίσως για αυτό το λόγο στήνει λιγότερες "παγίδες" στους "πιστούς" της απ'ότι η οργανομένη μαζική θρησκεία. Στην τέχνη δεν περιμένουμε ότι όλοι οι άνθρωποι θα τη βιώνουν και θα την αντιλαμβάνονται με τον ίδιο τρόπο και έτσι ο καθένας αφήνεται ελεύθερα να την προσεγγύσει σύμφωνα με τη δική του φύση και να βρει σε αυτήν τις δικές του αλήθειες. Στην πραγματικότητα μπορούμε να βρούμε παντού και σε όλα μικρές και πολύ μεγάλες αλήθειες, αρκεί να θέλουμε πράγματι να τις βρούμε. Το δύσκολο κομμάτι φαίνεται να είναι η διαχείρηση της όποιας αλήθειας, είτε μας έρχεται από τη τέχνη, τη θρησκεία η αλλού, με ένα τρόπο που να εμπνέει τους άλλους ανθρώπους και όχι με ένα τρόπο που τους επιβάλλεται.

Επισκεφτήκατε την Ελλάδα πολύ μικρός. Επιστρέψατε και ριζώσατε στην Κρήτη, σαν να παντρευτήκατε τον εφηβικό σας έρωτα. Είναι γνωστές οι δυσκολίες που συναντάει ακόμα ο «γάμος» σας με την Ελλάδα. Τι είναι αυτό που αγαπήσατε εδώ και σας κρατά ακόμα στο Χουδέτσι, στην Κρήτη, στην Ελλάδα;

Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να πει ότι μένει σε ένα τόπο για αυτό ή για εκείνο το λόγο. Σίγουρα έγω δεν μπορώ να το πω αυτό. Έχω την αίσθηση ότι κάποια στιγμή, αφού αμέτρητοι φαινομενικά τυχαίοι παράγοντες και συμπτώσεις με έφεραν εδώ, απλώς αισθάνθηκα ότι, καλώς η κακώς, εδώ ανήκω εγώ και με ό,τι συνεπάγεται σε αυτό. Ποτέ στη ζωη μου δεν έψαχνα επίγειους παραδείσους, αυτή η αναζήτηση πάντα μου φαινόταν ανόητη για έναν ταξιδιώτη. Μάλλον μόνο οι αφελέστεροι των τουριστών ακόμα ψάχνουν τέτοια πράγματα. Οι ταξιδιώτες δεν ψάχνουν για κάπου να μείνουν, απλώς κάποια στιγμη η περιπλάνηση τους σταματάει χωρίς να καταλάβουν οι ίδιοι καλά καλά πως έγινε αυτό. Από κει και πέρα το ταξίδι τους συνεχίζεται με άλλους τρόπους και σε άλλες "σφαίρες", σε ένα τόπο που κέρδησαν και όχι που τους κέρδησε όπως συνηθίζει ο κόσμος να λέει. Φανταστείτε πόσο δύσκολο είναι για τον ταξιδιώτη να αποδεχθεί το σταμάτημα της περιπλανησής του, αλλά συνάμα πόσο σημαντικό είναι για τον ίδιο γιατί εκείνη τη στιγμή του "χαρίζεται" ο δικός του τόπος . Η διαφορά είναι όμως ότι αυτό το δικό του δεν το βιώνει ως ιδιοκτησία, το βιώνει με όλη τη σημασία της λέξης ανήκω. Η ιδιοκτησία είναι στατική και για αυτό δεν ταιριάζει σε έναν ταξιδιώτη, στο "ανήκω" το ταξίδι συνεχίζεται...

Οι συνεργασίες αποτελούν βασικό συστατικό της μουσικής σας διαδρομής. Πόσο σημαντική είναι τελικά η έννοια της συνεργασίας για την πρόοδο της κοινωνίας;

Η συνεργασία είναι το κλειδί της προόδου και είναι αυτό που εγγυάται τη διαχρονική μας ύπαρξη ως είδος, φτάνει βέβαια το το καταλάβουμε καλά αυτό. Συνεργασία όμως δεν είναι μόνο μεταξύ των ανθρώπων, είναι και μεταξύ των ανθρώπων και των ζώων, των φυτών και των άλλων μορφών ύπαρξης, όποια και αν είναι αυτά. Δεν μπορούμε να συνεχίζουμε χωρίς πολύ σοβαρές συνέπειες να συμπεριφερόμαστε εντελώς ανθρωποκεντρικά απέναντι στην υπόλοιπη φύση.  Είναι λάθος να πιστεύει κανείς ότι στον άνθρωπο, επειδή έχει μεγαλύτερες δυνατότητες από τα άλλα ζώα, ανήκει η θέση του κυρίαρχου της φύσης. Αντιθέτως, αυτές ακριβώς οι μεγαλύτερες δυνατότητες είναι που τον προορίζουν για το ρόλο του υπηρέτη της φύσης. Ελπίζω να το καταλάβουμε ως είδος εγκαίρως γιατί αλλιώς οι συνέπειες θα είναι ολέθριες.

Μια συνέντευξη του Φοίβου Δεληβοριά

Φοίβος Δεληβοριάς:
«Όταν έπρεπε να επιλέξουν, επέλεγαν πάντα το βόλεμα»

του Αργύρη Παπαστάθη

Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα NewsTime.gr στις 15 Απριλίου του 2009.

Χαιρόμαστε που ο Φοίβος Δεληβοριάς μας κάνει σήμερα ποδαρικό. Πρώτον, γιατί κατά τη γνώμη μας (αλλά και πολλών άλλων) είναι ο σημαντικότερος τραγουδοποιός της γενιάς του. Ως γνωστόν, μας τον σύστησε ο Μάνος Χατζιδάκις πριν από 20 ακριβώς χρόνια, όταν ήταν 16 ετών. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1995, ακολούθησε ο πρώτος «ενήλικος» δίσκος του και η γνωριμία με το ευρύτερο κοινό χάρη στη συνεργασία με τον Διονύση Σαββόπουλο (1995-1996).

Τον ξεχωρίζουμε επίσης γιατί εκτός από ταλαντούχος καλλιτέχνης είναι ένας διανοούμενος που δε στρογγυλεύει τις εκφράσεις του. Γράφει και τραγουδάει για όσα μας απασχολούν σήμερα και συμβαίνουν εδώ και τώρα. Και αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος που φέτος γνωρίζει μεγάλη επιτυχία. Η εκτίναξη του Δεληβοριά έρχεται την ώρα που το λεγόμενο έντεχνο τραγούδι βυθίζεται σε κρίση. Κρίση που είναι ορατή αν δει κανείς το έργο νέων σε ηλικία αλλά «κουρασμένων» συνθετών και στιχουργών, οι οποίοι αναπαράγουν τα τελευταία χρόνια μια ποιητικίζουσα διάθεση βασισμένη σε στερεότυπα του χθες.  Ο Δεληβοριάς και ο κύκλος των προσώπων που διευρύνεται συνεχώς γύρω του είναι μια μεγάλη παρέα που βγαίνει «Έξω», ύστερα από δυο δεκαετίες αποπνικτικής κυριαρχίας του lifestyle. Είναι αυτοί που πήγαν κόντρα, ο καθένας με το δικό του τρόπο, στο πνεύμα της επίδειξης που βαφτίστηκε «επιτυχία» και «τρόπος ζωής» και τώρα φαίνεται, έστω και προσωρινά, να ξεμένει από καύσιμα (και) λόγω της οικονομικής κρίσης. Γιατί η κρίση μας κόβει λίγο τη φόρα.  Μας δίνει κάποιο χρόνο για να σκεφτούμε και να κουβεντιάσουμε.

Α.Π.

- Έχετε την αίσθηση ότι ζούμε σε μια χώρα που βρίσκεται σε πλήρη διάλυση;

- Ναι, και είναι αρκετός καιρός που την έχω, τουλάχιστον 6-7 χρόνια. Βλέπεις σύνδρομα κατάθλιψης και αδράνειας πάρα πολύ καιρό τώρα. Βλέπεις πολύ ακραία φαινόμενα, πράγματα για τα οποία η κοινωνία θα ήταν ευαίσθητη πριν από καμιά δεκαπενταριά χρόνια. Ζήσαμε υποκλοπές, παραεκκλησιαστικό, παραδικαστικό, υπόθεση Ζαχόπουλου, Βατοπέδι, αλλά τελικά υπάρχει μια κατατεθλιμμένη συνενοχή. Άνθρωποι που επειδή έχουν όλοι μπει μέσα σε αυτό το δούναι και λαβείν -άλλος με ένα μικρό ρουσφέτι, άλλος με μια επένδυση ενός μικρού ονείρου στα πολιτικά, άλλος με μεγαλύτερη συμμετοχή, άλλος μέσω των Ολυμπιακών Αγώνων- μιλάνε και δε μιλάνε. Διηγούνται ένδοξα πράγματα αλλά γύρω σου δε βλέπεις τίποτα από όλα αυτά.

-Εσείς βλέπετε γύρω σας κάτι ενδιαφέρον;

- Ναι. Υπάρχει μια συγκεκριμένη μερίδα της κοινωνίας η οποία είναι αμέτοχη σε όλο αυτό το πράγμα το μεταπολιτευτικό. Σε όλη αυτή την παρακμή η οποία ξεκίνησε από τη μεταπολίτευση, έφτασε στην αλλαγή, και στο σημερινό χάλι. Υπάρχει μια γενιά ανθρώπων οι οποίοι είτε επειδή ήταν πολύ νέοι, είτε επειδή κράτησαν χαρακτήρα, είτε επειδή η δική τους συνεισφορά στα πράγματα δεν είχε να κάνει με όλη αυτή την μικροπολιτική η οποία διαμόρφωσε τον χαρακτήρα της εποχής τα τελευταία 30-35 χρόνια, τους βλέπεις να είναι ζωντανοί και υγιείς, να κινούνται χωρίς δισταγμούς και χωρίς συμπλέγματα στη σύγχρονη ζωή. Θα δεις ένα σοβαρό επιστήμονα, έναν άνθρωπο που κάνει μουσική και το εννοεί, μια μικρή θεατρική ομάδα που κάνει μια πολύ σοβαρή και ζωντανή θεατρική παράσταση. Πιστεύω ότι όσο κρατιέται κανείς έξω από όλο αυτό το άρρωστο πράγμα της ελληνικής κοινότητας αυτή τη στιγμή, τόσο μεγαλύτερους καρπούς θα έχει να δρέπει τα επόμενα χρόνια.

- Ωστόσο στο ακροατήριο των συναυλιών σας δημιουργείται αίσθημα κοινότητας.

- Το ωραίο είναι ότι το κοινό που βλέπεις σε όλα αυτά τα πρόσωπα είναι ότι ανδρώθηκαν σε συνθήκες μοναξιάς. Παλιά έβλεπες κοινότητες οι οποίες είχαν κοινά χαρακτηριστικά και παρέες που έμοιαζαν πάρα πολύ αλλά που καταπίεζαν και καταπιέζονταν πάρα πολύ. Φερ’ ειπείν ήταν παρέες που είχαν την πολιτικολογία ως κεντρικό τους χαρακτηριστικό. Ή το λόγο περί τέχνης. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με παρέες που ανδρώθηκαν με αυτό τον τρόπο. Έχουμε πολύ μοναχικά άτομα τα οποία έχουν φτιάξει φυσιογνωμίες, έχουν ψυχαναλυθεί, έχουν φάει σφαλιάρες, ενώ οι επιλογές τους οι επαγγελματικές και οι προσωπικές είναι αληθινά δικές τους, έχουν γίνει με προσωπικό κόπο και κόστος. Και αυτό εμένα μου αρέσει πάρα πολύ. Εκεί βλέπω το καινούργιο και το διαφορετικό. Δεν ξέρω αν θα είναι καλύτερο η χειρότερο, μπορεί να παρουσιάσει αρνητικά πράγματα στο μέλλον. Αλλά αυτή τη στιγμή το ενδιαφέρον είναι αυτό.

- Στις παραστάσεις σας το χειμώνα αναφέρατε ότι υπήρχε κάτι που σας άρεσε στα γεγονότα του περασμένου Δεκεμβρίου; Τι ήταν αυτό;

- Το γεγονός ότι μέχρι και πριν από το Δεκέμβρη, παρατηρούσα ακόμη και τον εαυτό μου να λέει σχεδόν ασυνείδητα: τι θα κάνω φέτος; Α, βγαίνει ο νέος κύκλος της τάδε τηλεοπτικής σειράς που κατεβάζω από το Internet, να μαζευτούμε με τους φίλους να τη δούμε, να μαζευτούμε πάλι σε μερικά σπίτια να παίξουμε παντομίμες και «Η νύχτα πέφτει στο Παλέρμο», κάποιος θα κάνει ένα παιδί, κάποιος θα χωρίσει… Υπήρχε μια κατάσταση υπνοβασίας που μας διακατείχε όλους. Οπότε ξαφνικά, από εκεί που δεν το περιμένεις, βλέπεις την Αθήνα σε μια κατάσταση βρασμού, ανθρώπους να συζητάνε παντού και να λένε την άποψή τους. Να λένε ότι εγώ διαφωνώ με αυτό γιατί αγαπάω την πόλη μου και δε θέλω να τη βλέπω να καίγεται. Άλλος να λέει: εκεί που έχουμε φτάσει, από το να ζούμε σε ένα θέατρο και να κάνουμε τις μαριονέτες εν καταθλίψει όλα αυτά τα χρόνια… μου αρέσει να βλέπω τις φωτιές. Ξαφνικά αισθανόμουν ότι περπατάω έξω και έχω λόγο να πω κάποια πράγματα.

- Εσείς ποια θέση πήρατε;

- Ήμουνα υπέρ και εν προκειμένω εναντίον της μετριοπάθειας.  Όχι επειδή είμαι άνθρωπος βίαιος ή επιθετικός. Με ενοχλούσε πάρα πολύ να βλέπω ανθρώπους, οι οποίοι τόσα χρόνια δε λένε τίποτα για όλα αυτά τα σκάνδαλα και όλη αυτή την παρακμή που βλέπουμε στα πολιτιστικά και στα πολιτικά πράγματα, και που ξαφνικά τους ενόχλησε που σπάσανε δέκα βιτρίνες στην Αθήνα. Και που έλεγαν «ντροπή» και «έχουμε δημοκρατία» κλπ.. Άνθρωποι οι οποίοι όταν βλέπουμε τον Βουλγαράκη να παραβιάζει κάποια έννοια στοιχειώδους δημοκρατικότητας δε λένε τίποτα και έχουν μια υποτελή και αρρωστημένη διάσταση μέσα τους, και που ξαφνικά τους πειράζει η αταξία. Γιατί αυτό τους πείραζε στην πραγματικότητα. Αλλά εμένα μου χρειαζόταν αταξία. Και μου χρειάζεται αταξία και στη δημιουργική μου ζωή και λίγη βιαιότητα για να μπορέσω να παρουσιάσω κάτι.

-  Εκτός από βιτρίνες πολυεθνικών και τραπεζών, όσοι μετείχαν στα επεισόδια έσπασαν και το μαγαζί του θείου μας ή του γείτονά μας. Θωρείτε ότι υπάρχει διαφορά;

- Σίγουρα. Αλλά τον θείο μας, του οποίου έσπασε η βιτρίνα, θα μπορούσε πολύ άνετα να τον προστατεύσει μια απλή πολιτική κίνηση του πρωθυπουργού εκείνο το βράδυ. Δηλαδή: σκοτώθηκε ένα παιδί από πυρά τρελού αστυνομικού. Εκείνο το βράδυ ένας ευαίσθητος πρωθυπουργός βγαίνει έξω και πηγαίνει κατευθείαν στον τόπο του εγκλήματος, κοιτάει, ελέγχει, και κάνει δηλώσεις. Λέει «παιδιά ηρεμήστε, ο άνθρωπος αυτός θα τιμωρηθεί» και παράλληλα γίνονται και δυο τρεις παραιτήσεις. Ωστόσο αυτά τα πράγματα δεν τα έκανε ούτε στην υπόθεση Ζαχόπουλου ούτε με το Βατοπέδι, ούτε σε καμία άλλη περίπτωση. Άφηνε την κατάσταση ακυβέρνητη τελείως, οπότε τι περιμένεις μετά; Ξέρεις ότι θα υπάρξει λαϊκή οργή ότι θα βγουν και  οι γνωστοί άγνωστοι και έφηβοι με αγνά κίνητρα και άνθρωποι με επιθετικότητα μέσα τους κλπ.. Τι κάνεις εσύ για να το αντιμετωπίσεις όλο αυτό, ποια είναι η δική σου στάση. Δεν παραίτησε κανέναν και κάθισε σπίτι του τέσσερις ημέρες.Το μόνο πράγμα που είδα εγώ στην τηλεόραση την επόμενη ημέρα ήταν ένα συγχαρητήριο τηλεγράφημα που έστειλε (ο πρωθυπουργός) στην Μαρί Κυριακού επειδή τιμήθηκε ως πρέσβειρα της αγάπης κάπου στη Γαλλία. Η δημόσια εμφάνισή του μια μέρα μετά τη δολοφονία ήταν αυτή. Μετά πως θα συγκρατήσεις τον άλλον που θα σπάσει τις βιτρίνες;

- Από τους πολιτικούς περιμένετε κάτι; Για παράδειγμα ο Τσίπρας, ο οποίος είναι ένας νέος άνθρωπος της γενιάς σας, πως σας φαίνεται;

- Προτιμώ έναν άνθρωπο που δεν έχει φθαρεί και δεν έχω κανένα λόγο να μην πιστεύω ότι είναι έντιμος και καθαρός, από τους νέους πολιτικούς του ΠαΣοΚ ή της ΝΔ οι οποίοι μπαίνουν για οικογενειακούς λόγους μέσα σε όλο αυτό το ρουσφετολογικό σύστημα. Ο Τσίπρας είναι ακόμα προσδεδεμένος στο άρμα μιας παλιάς γλώσσας και μιας παλιάς ιδεολογίας. Πιστεύω όμως ότι οι προθέσεις του είναι άριστες και ότι είναι έξυπνος άνθρωπος. Αν κάνει ορισμένες ρήξεις τη στιγμή που πρέπει, είτε αυτός, είτε κάποιος άλλος από κάποιον άλλο σχηματισμό, κάτι θα πετύχει. Αυτό το χρειαζόμαστε πάντως.

- Θεωρείτε ότι  οι σημερινοί εξηντάρηδες, οι γονείς μας δηλαδή, ευθύνονται για το «τέρας» της μεταπολίτευσης όπως χαρακτηρίζεται από πολλούς η σημερινή Ελλάδα;

- Σίγουρα διότι μας μεγάλωσαν με τρομερή επαναστατικότητα και αναρχικές συμπεριφορές, αλλά και κακομαθημένες και εγωκεντρικές συμπεριφορές και με έναν αιώνιο παιδισμό και ένα αιώνιο πνεύμα 60's, ενώ στην πραγματικότητα όταν έπρεπε να επιλέξουν ανάμεσα σε μια συντηρητική λύση στα πολιτικά και σε μια πραγματικά μεταρρυθμιστική, επαναστατική και ενδιαφέρουσα, επέλεγαν πάντοτε το βόλεμα, το «σε ποια θέση θα είμαι ασφαλέστερος». Είχαν αυτή τη σχιζοφρένεια, η οποία δε νομίζω ότι έκανε καλό σε κανέναν.

- Φέτος κλείνουν είκοσι χρόνια από τότε που ως έφηβος 16 ετών πήγατε τραγούδια σας στον Μάνο Χατζιδάκι και σας έβγαλε τον πρώτο σας δίσκο. Νιώθετε ότι έχετε κάτι κοινό με τους σημερινούς δεκαεξάρηδες, αισθάνεστε ότι επικοινωνείτε μαζί τους;

 - Από τη μια δεν αισθανόμουν και πολλά κοινά με τους τότε δεκαεξάρηδες. Πίστευα πάντα ότι θέλει πολύ κόπο για να βρω αυτούς τους ανθρώπους που μου μοιάζουν. Αλώνιζα τα σινεμά της Αθήνας ή τα μπαράκια και τα βιβλιοπωλεία για να βρω μια μορφή με την οποία να έχω δέκα κουβέντες να πω. Αισθανόμουν πολύ μόνος μου, ότι τα πράγματα που με ενδιέφεραν, η μυθολογία που είχα συναντήσει και είχα πλάσει, αφορούσαν μόνο κάποιους  ανθρώπους που ήτανε εξίσου σημαδεμένοι με μένα. Αυτό δεν πιστεύω ότι αλλάζει από γενιά σε γενιά. Πιστεύω ότι υπάρχει μια μαζικότητα καλώς ή κακώς εννοούμενη που προχωράει τα πράγματα στη ζωή, αλλά οι άνθρωποι στους οποίους ανήκω εγώ και που ενδιέφεραν εμένα ήταν πάντα πολύ απομονωμένοι και έξω από τα πράγματα. Οπότε δεν σπεύδω να δημαγωγήσω ότι όλα τα δεκαπεντάχρονα σήμερα είναι πολιτικοποιημένα και ευαίσθητα. Υπάρχει όμως κάτι διαφορετικό και θέλω να το πω: εμείς, η μάζα η δική μας επηρεαζόταν και λογοδοτούσε σε δυο κανάλια και αργότερα σε δέκα ιδιωτικά. Δηλαδή όλοι οι άνθρωποι αναγκαστικά έβλεπαν το ίδιο πράγμα. Πήγαιναν στο σχολείο και είχαν δει το προηγούμενο βράδυ τον «Ιππότη της Ασφάλτου» ή τον Λεβέντη ή αργότερα τα «Χτυποκάρδια στο Μπέβερλι Χιλς». Αυτή τη στιγμή το διαφορετικό είναι ότι έχοντας ο καθένας άλλη πηγή πληροφοριών, άλλος επιλέγει στο YouΤube ο ίδιος τι θα δει, άλλος κατεβάζει τη μουσική που θέλει ο ίδιος να ακούσει, και όλο αυτό το πράγμα για μένα είναι μια μεγάλη επανάσταση πληροφόρησης.  Ο δεκαεξάχρονος που ήμουν, μοιάζει πολύ περισσότερο με έναν τύπο από αυτούς που ψάχνουν στο YouΤube.

- Μετά την έκδοση του πρώτου σας δίσκου, ως ενήλικος πλέον, το 1995, πολλοί έγραψαν ότι εμφανίστηκε ο «νέος Σαββόπουλος». Στο τελευταίο σας άλμπουμ αναφέρεστε σε παλιούς που «βαμπιρίζουν» και που θα ήταν καλό να «κάτσουν στα σπίτια τους λιγάκι». Εννοείτε τον Σαββόπουλο;

- Δεν εννοώ τον Σαββόπουλο. Εννοώ τις εκπομπές του Σπύρου Παπαδόπουλου, τα γενέθλια των παλιών μας συνθετών ή τραγουδιστών, τις παλιές ελληνικές ταινίες που παίζονται συνέχεια, εννοώ γενικά οποιονδήποτε αυτή τη στιγμή εξαντλείται σε μια αυτοαναφορικότητα σχετική με ένα ένδοξο παρελθόν και σε μια μυθοποίηση ενός παρελθόντος. Τα έργο του Σαββόπουλου δεν είναι καθόλου έτσι. Ποτέ δε σου λέει ότι το παρελθόν ήταν κάτι το καταπληκτικό, «τι κρίμα που δεν το ζούμε τώρα», «εσείς οι νέοι δε ξέρετε» κλπ.. Ο τρόπος όμως με τον οποίο καταναλώνεται αυτή τη στιγμή, και το δικό του έργο αλλά και όλων των υπολοίπων, είναι ξαφνικά τελείως αντίθετος με αυτό που το έκανε ζωντανό. Βλέπεις ας πούμε μια παγίωση, ένα βρικολάκιασμά του, ακριβώς επειδή η προσέγγιση εξαντλείται στα σχήματά του. Βλέπεις τον Ελληνάρα να θέλει να χορεύει το ίδιο ζεϊμπέκικο μια ολόκληρη ζωή κάθε Σάββατο βράδυ, ή να εξαργυρώνει τις αντιστασιακές του μνήμες, ή να εξωραΐζει την αλητεία των νεανικών του χρόνων. Αυτά τα πράγματα θεωρούσα την τελευταία πενταετία ότι έπνιγαν πάρα πολύ οποιαδήποτε διάθεση να μιλήσει κανείς ψύχραιμα και ζωντανά, να μιλήσει λίγο ακραία για το παρόν. Υπήρχε μια αγκίστρωση στο παρελθόν. Οπότε όλες αυτές τις πηγές τις σατίρισα και τις κορόιδεψα με αυτό τον στίχο.

- Σας ενοχλεί η ταμπέλα ο «νέος Σαββόπουλος»;

- Είναι μια ταμπέλα που μπορεί να σε τρελάνει, για οποιαδήποτε μεγάλη προσωπικότητα σε παραβάλλουν. Πρώτα απ' όλα δε λειτουργεί έτσι η ζωή ούτε η τέχνη, κανείς δεν είναι διάδοχος κανενός, κανείς δεν συνεχίζει κανέναν. Κι επιπλέον η τέχνη πέρα από τις μεγάλες προσωπικότητες οι οποίες την καταυγάζουν, την κάνουν να είναι λαμπερή, είναι μια παράδοση εκατοντάδων ανθρώπων οι οποίοι τη λειτουργούν ταπεινά μέσα στους αιώνες. Ήταν ένα δημοσιογραφικό τέχνασμα αυτό το πράγμα, το οποίο είχε ανάγκη ξέρετε από βασιλικές οικογένειες οι οποίες συνεχίζονται. Αυτό εμένα μου στερούσε φερ’ ειπείν τη γλύκα να αισθάνομαι συνεχιστής μιας παράδοσης στην οποία ανήκαν ένα σωρό άλλοι άνθρωποι: ο Λουκιανός Κηλαηδόνης, η Αρλέτα, ο Αργύρης Μπακιρτζής, μείζονες, ελάσσονες μικροί και μεγάλοι όλα αυτά τα πρόσωπα. Επίσης, με έκανε να αγωνιώ ότι εγώ είμαι πάρα πολύ λίγος. Σου λέει ο άλλος, είσαι αυτός που πρέπει να συνεχίσει όλο αυτό το κεφάλαιο. Αλλά αυτό το κεφάλαιο βγήκε υποθέτω χωρίς βία και χωρίς ζόρι. Κάποια στιγμή γράφτηκαν οι «Όρνιθες» και κάποια άλλη γράφτηκαν οι «Αχαρνής», κάποια άλλη στιγμή γράφτηκε «Η Ρεζέρβα» και κάποια άλλη στιγμή «Ο Μεγάλος Ερωτικός». Και οι άνθρωποι το έκαναν αυτό ερωτευμένοι, ή παθιασμένοι, δεν το έκαναν με πίεση. Γιατί να μη με αφήσει κανείς με τον δικό μου έρωτα και το δικό μου πάθος να ξετυλίξω τη δική μου ιστορία και όπου οδηγηθεί αυτή;

Ανοιχτή επιστολή της Δανάης Παναγιωτοπούλου προς τον Διονύση Σαββόπουλο

Ανοιχτή επιστολή στο Διονύση Σαββόπουλο – ή μάλλον σε αυτούς που κατά δήλωσή του τον έχουν δωροδοκήσει, και εξακολουθούν (υποθέτω εγώ) να τον δωροδοκούν.

Είναι αλήθεια ότι ο Διονύσης Σαββόπουλους βρήκε την ταυτότητά του στο ρόλο του παραμυθά. Παλιότερα κρατούσε για τον εαυτό του το ρόλο του κεντρικού ήρωα, τώρα όμως κύλησε ο τέντζερης και βρήκε αυτόν για καπάκι στο ρόλο του αφηγητή. Για να γίνει ο χρόνος καινούριος, για να γίνουμε, δηλαδή, εργατικά χρυσόψαρα. Στο πλαίσιο προώθησης των παραστάσεών που θα κάνει στο Ακροπόλ, μετά τη μεγάλη επιτυχία στο Μέγαρο Μουσικής, εμφανίστηκε ως άλλος Πάγκαλος σε πιο φιλική για το χρήστη συσκευασία για να μας πει ότι δωροδοκηθήκαμε από του πολιτικούς, και το πρόβλημα είναι ότι τα χρήματα με τα οποία όλοι δωροδοκηθήκαμε ήταν δυστυχώς δανεικά και τώρα πρέπει να τα βρούμε και να τα δώσουμε πίσω. Ωραία. Επειδή, λοιπόν, ο κύριος Σαββόπουλος γνωρίζει ότι η έννοια της συλλογικής ευθύνης ήταν ένα από τα καλύτερα εργαλεία των ναζί και δεν μπορεί να μπαίνει στο στόμα ενός καλλιτέχνη, ας ξεκινήσει το θεάρεστο και πατριωτικό του έργο βρίσκοντας και επιστρέφοντας όσα χρήματα πήρε από το Υπουργείο Αμύνης για να κάνει περιοδεία  στα στρατόπεδα και γενικά όσα χρήματα χρειάστηκε η καθεστηκυία τάξη για να τον εξαγοράσει (για να πάψει, δηλαδή, να κάνει αυτό για το οποίο ο κόσμος τον έβαλε στα σπίτια του και στην καρδιά του) και ας τα επιστρέψει στο κράτος. Επίσης, αν γνωρίζει συναδέλφους του ή άλλους που έλαβαν τέτοιου είδους πεσκέσια να τους καταγγείλει δημόσια και να τους παροτρύνει να κάνουν το ίδιο. Γιατί ως γνήσιοι Έλληνες, οι πέντε νταβατζήδες που – κατά δήλωση του Κ. Καραμανλή junior – κυβερνάνε την Ελλάδα, συνηθίζουν να χορηγούν καλλιτεχνικά δρώμενα, είναι κάτι που ενδείκνυται ως μέθοδος ξεπλύματος χρημάτων και συνειδήσεων.

Κατά τα άλλα, όταν μιλάμε για τον ανώνυμο κόσμο, η λέξη δωροδοκία είναι ευφημισμός και εν τέλει ανακριβής για να περιγράψει τον τρόπο που διοίκησε το σύστημα του ΠαΣοΚ. Η λέξη εκβιασμός ταιριάζει καλύτερα. Κοιτάζοντας τα πράγματα από την απόσταση της επόμενης μέρας που πρέπει να παραδεχτούμε ότι ξημέρωσε, η πράσινη κάρτα του κόμματος από πολύ νωρίς κατέληξε να αποτελεί δήλωση πίστης ότι ο βασιλιάς δεν είναι γυμνός – στα καθ’ ημάς ότι ο βασιλιάς εξακολουθεί να σοσιαλίζεται – υπό την απειλή μιας πανταχού παρούσας λερναίας γραφειοκρατίας ικανής και πρόθυμης να σου κόψει τα πόδια και να σε κρατήσει για κατοικίδιο.

Η ιστορία αυτού του τόπου είναι ακόμα νωπή και δεν υπάρχει εμπεριστατωμένη καταγραφή. Ερίζουμε ακόμα για το 1821, τι να πούμε για τα πιο πρόσφατα. Κυκλοφορεί, όμως, προφορικά, και στην Ελλάδα, ευτυχώς, όλοι μιλάνε.

Έχω συγκινηθεί και έχω διδαχτεί από τα τραγούδια του Διονύση Σαββόπουλου. Την επιστολή αυτή όμως, θα την κλείσω με έναν στίχο του Γιάννη Νεγρεπόντη. Δε θα περάσει ο φασισμός.

http://webtv.antenna.gr/webtv/watch?cid=njynh_ql_e%2F_z_q%3D

20 Φεβρουαρίου 2011

Δανάη Παναγιωτοπούλου

πάει ώρα που σε κυνηγούσα από γωνιά σε γωνιά

"Επιστροφή στο Ρέθυμνο", επειδή η ζωή μετριέται με αυθόρμητες καλημέρες και λεωφόρους του φεγγαριού. Ο Γιώργος Σταυριανός, αυτός ο εξαίσιος και τόσο υποτιμημένος μελωδός του νέου ελληνικού τραγουδιού, καταθέτει το σάουντρακ των ονείρων σου. 1993 η χρονιά, "Καθαρός Ουρανός" ο τίτλος του δίσκου. Η Κάτια Δανδουλάκη υπερβαίνει τον εαυτό της και παραδίδει ένα συγκλονιστικό, γυμνό ψίθυρο, δίχως στολίδια και ψευτο-ρομαντικό μελό. Παρέκβαση: Το τραγούδι αυτό διαψεύδει την ιδέα ότι το έντεχνο τραγούδι υπήρξε μόνο ύπνος, κουπλέ και ρεφραίν. Οι απαγγελίες που μας προσφέρονται το έτος 2011, παρά τις φανταχτερές ενορχηστρώσεις, τις ευφυείς ερμηνείες και τα ουσιώδη ποιητικά νοήματα, παρά τις καλές τους προθέσεις εν τέλει, είναι ξαναζεσταμένο φαγητό και δεν αγγίζουν ούτε για αστείο τη συγκινησιακή φόρτιση στιγμών όπως αυτή. Γιατί; Γιατί το τραγούδι απαιτεί μελωδία, στους αιώνες των αιώνων. Για κάποιους ήταν Ρέθυμνο, Σκόπελος, Μόναχο και Νανσί. Για άλλους ήταν Νίκαια, Νάξος, Ερμούπολη και Βαρκελώνη. Ένας σκέφτεται το Μεσολόγγι, άλλος σκέφτεται τη Μυτιλήνη, άλλος τη Γάνδη κι άλλος τη Σέριφο. Τα ονόματα να αλλάζουν όσο θέλουν, μόνο μην καταδεχτείς όσα αρνήθηκες παιδί.

ηρ.οικ.

Επιστροφή στο Ρέθυμνο

Στίχοι - Μουσική: Γιώργος Σταυριανός
Απαγγελία: Κάτια Δανδουλάκη

Δίσκος: "Καθαρός Ουρανός",

Ρέθυμνο, καλοκαίρι του 1992:

Η πόλη αργοξυπνούσε, έτσι καθώς ανηφόριζα από την παραλία.

Περπάταγες ακριβώς δίπλα μου κι αυθόρμητα σου είπα καλημέρα”.

Μακριά, το πρώτο φως έσκαγε στη βουνοκορφή

κι ο ουρανός δεν είχε ίχνος σύννεφο.

Βιέννη, Χριστούγεννα του 1991:

Στη Rauenstraße ο ουρανός είχε σχεδόν καθίσει πάνω στα σπίτια,

λίγο πριν αρχίσει να διαλύεται σε κομμάτια

που έπεφταν επάνω μου και με κατάπιναν.

Πάει ώρα που σε κυνηγούσα από γωνία σε γωνία,

μέσα στην αδηφάγα λαιμαργία της πόλης που μ' εξαφάνιζε.

Ανάμεσα στα δαιδαλώδη της σχήματα, τις γωνίες και τις τεθλασμένες,

το μόνο που δεν είχε σχήμα ήταν ο ουρανός.

Μόναχο, πρωτοχρονιά του 1992:

Πελώριες οι σάλπιγγες αντηχούσανε στην κεντρική πλατεία,

κάτω από έναν καθαρό, αλλά παγωμένο ουρανό.

Το μάτι μου σε πήρε ανάμεσα στο πλήθος,

αλλά τα πόδια μου ήταν βαριά, από την κούραση και την ορθοστασία.

Σε λίγο είχες χαθεί.

Σκόπελος, καλοκαίρι του 1990:

Θάλασσα και ουρανός είχανε γίνει ένα.

Ο ήλιος βυθιζότανε στην άκρη ενός γαλάζιου τοπίου

κι εγώ ονειρευόμουνα τη λεωφόρο του φεγγαριού.

Νανσί, φθινόπωρο του 1991:

Ποιος θα περίμενε ποτέ να βρεθεί σ' ένα δρόμο,

που να ονομάζεται 'Οδός της Ερημιάς μου';

Η προοπτική του χανότανε στον ουρανό.

Έμεινα εκεί ώρα πολλή, χωρίς να περιμένω απολύτως τίποτα.

Ρέθυμνο, τέλη καλοκαιριού 1992:

Ξαναγυρίζω. Δεν είχα άλλη επιλογή.

Πάντα θα ξαναγυρίζω.

Δεν είναι απλά ένας τόπος όπου πηγαίνεις, αλλά απ' όπου επιστρέφεις.

Με τα μάτια γεμάτα ουρανό.

Μόνο ουρανό. Τίποτ' άλλο από έναν βαθύ, καταγάλανο και καθαρό ουρανό.

Και κατάλαβα πως αυτός ο ίδιος ο ουρανός, θα μ' ακολουθούσε για πάντα

Μέγαρο; ...Θα μείνω με τον παίδαρο

Μια ζωή η αστική τάξη στην Ελλάδα έκανε "δωρεές" και "πολιτιστική πολιτική" με τις πλάτες και το χρήμα του Δημοσίου. Τα λεφτά της ήταν πάντα αλλού, στην Ελβετία ή στο Αμέρικα. Αλλά η δόξα της ήταν εδώ, έστω και με δανεικά. Το λέει ωραία ο μέγας έλληνας φιλόσοφος Παναγιώτης Κονδύλης:

“Ο αστικός πολιτισμός εκδηλώθηκε εδώ στις στοιχειωδέστερες και εξωτερικότερες μόνο μορφές του, δηλαδή σε ορισμένους εθιμοτυπικούς κανόνες, σε ορισμένους άγραφους νόμους της συναναστροφής μεταξύ «κυρίων» και «κυριών» και στην απόκτηση μιας «ευρωπαϊκής μόρφωσης»· εν πάση περιπτώσει οι εγχώριες αστικές πολιτισμικές ανάγκες δεν έγιναν ποτέ τόσο επιτακτικές, ώστε να δημιουργηθεί μια όπερα ή μια πινακοθήκη κάποιων απαιτήσεων.”

Παναγιώτης Κονδύλης, Η παρακμή του Αστικού Πολιτισμού, Αθήνα: Θεμέλιο, 2007, σελ. 40.

Που να διάβαζε και την ακόλουθη είδηση από τη σημερινή "Ελευθεροτυπία"...

ηρ.οικ.

ΥΓ: Οι λίγοι και εκλεκτοί διοικούν, προσκαλούν και διορίζουν, οι πολλοί πληρώνουν. Θα απαιτήσουν ποτέ οι πολλοί να έχουν Μέγαρο δημόσιο, στις υπηρεσίες των λαϊκών πολιτιστικών και εκπαιδευτικών αναγκών, ή τους αρκεί απλώς να πληρώνουν;;;
ΥΓ(2): Χρήματα υπάρχουν! Ειδικά όταν πρόκειται να ξεπληρώσουμε δάνεια στους τραπεζίτες-ευεργέτες μας!

"Δωράκι" του Δημοσίου στο Μέγαρο Μουσικής

Στις διατάξεις του νέου φορολογικού νομοσχεδίου περιλαμβάνεται και η αποπληρωμή από το Δημόσιο, του δανείου που είχε πάρει ο Οργανισμός του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών το 2007, αξίας 95 εκατ. ευρώ για να «ολοκληρώσει τις κτιριακές του εγκαταστάσεις».

Το Δημόσιο είχε εγγυηθεί για αυτό το δάνειο και πλέον στον καινούριο νόμο σημειώνει πως αναλαμβάνει την υποχρέωση πληρωμής των δόσεων του χωρίς να έχει μελλοντικά απαιτήσεις από τον ΟΜΜΑ. Πρόκειται για δάνειο 25 χρόνων με εξαμηνιαίες δόσεις, αξίας 95 εκατ. ευρώ και περίοδος χάριτος έξι χρόνων για το κεφάλαιο.

Όπως αναφέρει η αιτιολογική έκθεση του νόμου, το δάνειο θα πληρώνεται από το Δημόσιο "Προς αποφυγή εμπλοκών που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη λειτουργία της δανειακής συμβάσεως αλλά και τις δραστηριότητες του ΟΜΜΑ, και ενόψει επίσης των δυσχερειών που συνδέονται με την ενεργοποίηση κάθε φορά της εγγυήσεως του Ελληνικού Δημοσίου".

Ο Οργανισμός Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, όπως αναφέρει στην ιστοσελίδα του, είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός και διοικείται από συμβούλιο του οποίου τα μισά μέλη διορίζονται από το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού και τα άλλα μισά από τον Σύλλογο ''Οι Φίλοι της Μουσικής''.

Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 21 Φεβρουαρίου 2010

http://www.enet.gr/?i=news.el.oikonomia&id=253644

Σουρεαλισμός: Το ανώτατο στάδιο της μουσικής δημοσιογραφίας

(ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΦΩΝΟ, ΞΑΝΑ)

Η ιστορία για όποιους δεν τη ξέρουν (δες κι ΕΔΩ): Κάποια στιγμή, το Δίφωνο κλείνει με απλήρωτους συντάκτες και με απολυμένο το μόνιμο προσωπικό του. Όλοι αυτοί αποφασίζουν να δράσουν για να διεκδικήσουν το αυτονόητο: ανάκληση των απολύσεων, πληρωμή των δεδουλευμένων, συνέχεια έκδοσης του περιοδικού. Στήνεται ένα μπλογκ των εργαζομένων και μία σελίδα διαμαρτυρίας στο facebook. Οι καλλιτέχνες και οι αναγνώστες τροφοδοτούν ένα πρωτοφανές κύμα συμπαράστασης και αλληλεγγύης. Καταβάλλονται τα δεδουλευμένα. Σε ΜΜΕ ο ιδιοκτήτης διαδίδει ότι το Δίφωνο θα κυκλοφορήσει σε ηλεκτρονική μορφή. Τελικά, αποφασίζει να συνεχίσει την κυκλοφορία του σε έντυπη μορφή, χωρίς επαναπρόσληψη των απολυμένων, χωρίς μόνιμο προσωπικό, και με μειωμένους όρους αμοιβής για τους συντάκτες. Κάποιοι - οι περισσότεροι - εκ των συντακτών ικανοποιούνται από τις εξελίξεις και επιστρέφουν, κάποιοι άλλοι δεν ικανοποιούνται και αποχωρούν. Οι διαφορετικές προσεγγίσεις στο ζήτημα δεν επιτρέπουν την έκδοση ενός κοινού ευχαριστήριου - προς καλλιτέχνες και αναγνώστες - κειμένου από τους εργαζόμενους, και ο καθένας τραβάει το δρόμο του. Και έτσι θα τελείωνε το παραμύθι, με ένα "ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα", αν...

...αν δεν διάβαζα στο blog "Άσματα και Μιάσματα" του Αντώνη Μποσκοΐτη ότι στο Δίφωνο που κυκλοφορεί δημοσιεύεται ένα ανώνυμο λιβελογράφημα εναντίον των συντακτών και των καλλιτεχνών που συμμετείχαν στην κινητοποίηση. Αντιγράφω το απ' άκρη ως άκρη ψέμα:

"Ενώ το δίφωνο βρισκόταν σε φάση αναδιοργάνωσης και επαναπροσδιορισμού της ύλης του, για ευρύτερη και πληρέστερη πληροφόρηση του αναγνωστικού κοινού, άρχισε μια κωμωδία παρεξηγήσεων. Φήμες ότι το περιοδικό διέκοψε την κυκλοφορία του κατέκλυσαν τα ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα ενημέρωσης. Κανένας δεν ενδιαφέρθηκε να αναζητήσει την αλήθεια από το στόμα της διοίκησης της Εκδοτικής Εταιρίας που το εκδίδει. Κανένας δεν αναρωτήθηκε γιατί συζητιέται το κλείσιμο του περιοδικού, ενώ ουδέποτε ανακοινώθηκε επίσημα κάτι τέτοιο. Άσχετα με το γεγονός ότι η είδηση ήταν αναληθής, δεκάδες αναγνώστες και καλλιτέχνες εξέφρασαν συμπαράσταση στο περιοδικό και κάποιοι από αυτούς καθύβρισαν τη διοίκηση της Εκδοτικής Εταιρίας. Η αντίδραση ήταν άλλοτε υγιής, άλλοτε συγκινητική και άλλοτε ενοχλητική. Όμως, δίνει την ευκαιρία στο δίφωνο να δημιουργήσει σελίδες αλληλογραφίας που θα φιλοξανούν κάθε είδους απόψεις και, μακάρι, μέσα από αντιπαραθέσεις να προκύψει πρόοδος για το ελληνικό τραγούδι. Εγκαίνια με τα greatest hits του blog (http://www.e-difono.blogspot.com/) που επέμενε πως το περιοδικό που κρατάτε στα χέρια σας έχει κλείσει".

(Ανώνυμο κείμενο, Δίφωνο, τ. 178)

-----

Δεν μου κάνει καμία εντύπωση η συγγραφή ενός τέτοιου κειμένου από την ιδιοκτησία του Διφώνου. Η αστική τάξη στην Ελλάδα έχει ξεμείνει από όπλα ιδεολογικής επιβολής, οι λογής Χατζηνικολάου και Πρετεντέρηδες έχουν αρχίσει να χάνουν λάδια στα μάτια του κόσμου, και πλέον το μόνο που της έχει απομείνει είναι το χοντρό, καραμπινάτο ψέμα, γραμμένο με τα ίδια της τα χέρια! Εφόσον δεν μπορούμε να πείσουμε τους εργαζόμενους και τους πολίτες ότι τα μέσα παραγωγής πρέπει να κλείνουν, απλώς τα κλείνουμε και μετά ισχυριζόμαστε ότι δεν τα κλείσαμε ποτέ! Το ίδιο δε λέει και η κυβέρνησή μας, εξάλλου; Από τη μία αυξάνονται τα εισιτήρια στα μέσα μεταφοράς κατά 40% και από την άλλη ο πληθωρισμός επιμένει μυστηριωδώς να κινείται στο 4%! Από τη μία ιδιωτικοποιείται η Ολυμπιακή για να υπάρχει ανταγωνισμός κι από την άλλη η Ολυμπιακή συγχωνεύεται με την Aegean για να υπάρχει μονοπώλιο! Αν η κυβέρνηση μπορεί να μετονομάζει την φτώχεια σε ανάπτυξη και την ανεργία σε εκσυγχρονισμό, γιατί να μην μπορεί και ο ατομικός καπιταλιστής να μετονομάζει τις απολύσεις σε "φάση αναδιοργάνωσης και επαναπροσδιορισμού της ύλης"; Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε!!! Μιλάμε για τον απόλυτο σουρεαλισμό - ας με συγχωρέσει ο Αντρέ Μπρετόν για τη λανθασμένη χρήση του όρου -, για τρόπο σκέψης και δράσης που θα το ζήλευαν ως και οι καλύτεροι Υπουργοί Προπαγάνδας του Τζωρτζ Όργουελ και του "1984".

Αναρωτιέμαι όμως πώς στο καλό ο διευθυντής και ο αρχισυντάτης του Διφώνου - άνθρωποι νέοι, άρτιοι και με σαφή γνώση όσων προηγουμένως συνέβησαν - επέτρεψαν τη δημοσίευση αυτού του κειμένου. Πώς επιτρέπουν τη βίαιη δυσφήμηση συναδέλφων και καλλιτεχνών; Πώς καταδέχονται να βάλουν πλάτες στη χειρότερη μορφή υποκρισίας και ψευτιάς: στη κατασυκοφάντηση του αγώνα των εργαζομένων, ενός αγώνα που υπήρξε και δικός τους; Δύο τινά μπορούν να συμβαίνουν: ή γνώριζαν για την παρουσία του συγκεκριμένου κειμένου στην ύλη του τεύχους και άρα είναι συνυπεύθυνοι, ή δεν γνώριζαν και άρα αποδέχονται τον υποβιβασμό τους σε ρόλο διακοσμητικό, δίπλα στο σκρίνιο του ιδιοκτήτη.

Θα ήθελα επίσης να ξέρω ποια είναι η γνώμη των υπόλοιπων συντακτών του τωρινού Διφώνου. Γι΄αυτούς έκλεισε ποτέ το Δίφωνο, ή ήταν όλα μία παραίσθηση; Είχαν μείνει ποτέ απλήρωτοι για μήνες, ή όχι; Απολύθηκαν μισθωτοί συνάδελφοί τους, ή όχι; Θα δηλώσουν την αντίθεσή τους με αυτά τα αίσχη, ή θα σιωπήσουν; Θα συνεχίσουν να νομιμοποιούν με την υπογραφή τους αυτόν τον εμπαιγμό;

Αναλαμβάνω πλήρως την ευθύνη που μου αναλογεί για τη συλλογική λειτουργία του blog "Όχι στο κλείσιμο του Διφώνου" και για τα κείμενα που δημοσιεύθηκαν εκεί. Είμαι υπερήφανος για όσα καταφέραμε οι πρώην και νυν εργαζόμενοι στο Δίφωνο, συλλογικά, όσο αυτό το "συλλογικά" άντεξε τέλος πάντων. Δεν θέλει ιδιαίτερες γνώσεις, πέραν της ανάγνωσης, για να αντιληφθεί κάποιος ότι ποτέ δεν αποτέλεσε η ιδιοκτησία του Διφώνου στόχο ύβρεων και συκοφαντιών από τους διαχειριστές του blog ή από τους καλλιτέχνες που εξέφρασαν την αλληλεγγύη τους. Ο αγώνας δόθηκε με αξιοπρέπεια και ήθος μέχρι το τέλος. Και βεβαίως εύχομαι στο νέο Δίφωνο και τους συντάκτες του μακροημέρευση και επιτυχία. Μια επιτυχία όμως που δεν γίνεται να προέλθει από συκοφαντίες και ψευτιές της πεντάρας.

Το κατάπτυστο, ανώνυμο, συκοφαντικό κείμενο του Διφώνου που κυκλοφορεί έρχεται να προστεθεί στις πολλές μαύρες σελίδες της ελληνικής δημοσιογραφίας. Από το κατάμαυρο μελάνι αυτού του λιβελογραφήματος δεν γλιτώνει κανείς από όσους το έγραψαν ή επέτρεψαν τη δημοσίευσή του - όποιον ψυχολογικό μηχανισμό κι αν έχουν αναπτύξει για να δικαιολογούν τα αδικαιολόγητα και να κοιμούνται ήσυχοι τα βράδια.

ηρ.οικ.

"Ο κύριος Γιωργίκας" της Στέλλας Βλαχογιάννη

[...]

"Να τα πούμε με το όνομά τους όμως. Ελληνική δισκογραφία σήμερα είναι δύο πράγματα: τα cd που κυκλοφορούν μπιτ παρά για τους δημιουργούς οι εφημερίδες και οι εταιρείες που πλέον είναι σαν την ελληνική αριστερά: ένα είναι το κόμμα. Μια είναι η εταιρεία, ένας είναι ο πρόεδρος με πολλούς επί της γης προφήτες για να προλαβαίνει τα είδη του τραγουδιού που είναι πολλά. Ο μέγας τζόγος γίνεται με τους παλιούς και τους σίγουρους βεβαίως. Εκει θα γινονται τα μεγάλα συμβολαια και θα ρέει το χρημα φαντάζομαι. Ως και τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου είδα να μετακινείται που από… κτίσεώς του ανήκε στη Μινος -αντε και στην ΕΜΙ. Φοβερά πράγματα. Λοιπόν το δια ταύτα για τους νέους που προαναφέραμε είναι: θλιβερά τραγούδια, επαρκής τραγουδίστρια και δεν θυμάμαι τι άλλο απεχθές. Δεν αρκούσε ένα απλό: δε γουστάρω βρε αδελφέ δε μ αρέσουνε δεν τα βγάζω, έπρεπε να τσακίσει και τα φτερά των παιδιών. Αλλά να δείτε που τα φτερά δεν θα τσακίσουν τόσο εύκολα. Κι όταν η Ιστορία κύριε Γιωργίκα μου θα θυμάται εσάς με πολλά ερωτηματικά τα οποία ενδέχεται να εχουν απαντηθεί ως τότε, θα λέει Αλέξανδρος Εμμανουηλιδης και Μαρία Παπαγεωργίου και…. και… και ονοματα άλλων νέων σημερα παιδιών και θα γλυκαίνει το στόμα της από τα ωραία τραγούδια που θα καταφέρουν κάποτε να βρουν το δρόμο τους"

[...]

Στέλλα Βλαχογιάννη

"Ιατρείον Ασμάτων", 30 Απριλίου 2009

ΠΗΓΗ

Μια συνέντευξη του Σταμάτη Κραουνάκη

Σταμάτης Κραουνάκης:

"Περάσαμε από τον κοτζαμπάση στο Κολωνάκι με τη μία"


Ο Σταμάτης Κραουνάκης μιλά στον Αργύρη Παπαστάθη

O Σταμάτης Κραουνάκης μιλάει στο Newstime.gr για τις εκλογές, το σκηνικό της Μεταπολίτευσης και τις μεταξύ μας σχέσεις, Τον συναντήσαμε ένα βροχερό μεσημέρι του Σεπτεμβρίου στη Νέα Σμύρνη. Γνωρίζαμε την εκπληκτική του διαδρομή στη μουσική, την ιστορία του στα πολιτιστικά μας πράγματα (η ομάδα Σπείρα-Σπείρα έκλεισε κιόλας τα δέκα της χρόνια) και την άσβεστη διάθεση του για δημιουργία. Μας εξέπληξε με τις απόψεις του όχι μόνο για τα πολιτιστικά αλλά και για τα πολιτικά και κοινωνικά τεκταινόμενα στη χώρα μας. Όπως θα διαπιστώσετε, ο ερωτών έμεινε ενεός. Δεν το περίμενε, βγήκε νοκ-άουτ από τον πρώτο γύρο και έμεινε να ακούει το ξέσπασμα ενός σπουδαίου καλλιτέχνη, ενός από τους ελάχιστους ανθρώπους της γενιάς του που παραμένουν σταθερά απέναντι στην εξουσία.

Α.Π.

Τι θα κάνουμε χωρίς «βαρβάρους» κύριε Κραουνάκη; Κάπου είχαμε βολευτεί με αυτό το σκηνικό της παρακμής, ένα από τα βασικά του χαρακτηριστικά αποσύρεται, αυτή η κυβέρνηση τέλος πάντων φαίνεται ότι θα φύγει και θα ’ρθει μια άλλη. Λίγο-πολύ είχαμε τα τελευταία 2-3 χρόνια ένα σκηνικό πλήρους διάλυσης, όχι μόνο στην πολιτική αλλά και στις μεταξύ μας σχέσεις. Θα αλλάζει λέτε αυτό το πράγμα σε μερικές μέρες;

Αλλάζει χέρια, δεν αλλάζει το πράγμα.

Πώς βλέπετε την επόμενη μέρα;

Δεν είναι επόμενη μέρα. Είναι μια προηγούμενη μέρα που γίνεται επόμενη. Θέλω να είμαι ειλικρινής. Ούτε πίστεψα, ούτε πιστεύω, ούτε θα πιστέψω ποτέ στο ΠΑΣΟΚ παρά μόνο αν εκτοπίσει εκτός χώρας τους ανθρώπους που είναι πασίγνωστο ότι ρημάξανε τον τόπο. Όταν τους δω αυτούς στην εξορία θα «ψηθώ». Δυστυχώς βλέπω πολλούς απ’ αυτούς ξανά μέσα. Τους κακούς λύκους τους έχουνε βέβαια λιγάκι αποσύρει. Κυρίως δεν ξεχνάω ότι αυτό το κόμμα –αυτό είναι το μεγαλύτερο έγκλημα που έκανε-  κατάργησε στην εικοσιπενταετία που κυβέρνησε την τελευταία ελπίδα του Έλληνα για αλλαγή. Και ο άνθρωπος που τώρα ζητάει την ψήφο και υπόσχεται φούμαρα παρέδωσε στην επάρατο Δεξιά ξανά – γιατί αυτό είναι το κόλπο: κάθε φορά που τα φτύνει το ταμείο το δίνουμε στον απέναντι μέχρι να τον σιχαθούν κι αυτόν για να ξανάρθω να κάνω το σωτήρα. Το ίδιο θα γίνει πάλι και πάλι και πάλι… Εξήντα χρόνια μας πάνε καρότσι δύο σόγια. Οι γηραιότεροι μου λένε: «Από δεκαοχτώ χρονών ακούω για λιτότητα. Δεν έχω ακούσει ποτέ πάρε». Παρ’ όλα αυτά, όσο γελοία και χάλια κι αν φέρθηκε η Νέα Δημοκρατία, την αλητεία του ΠΑΣΟΚ δεν την έχει. Δηλαδή, δεν είδαμε υπουργούς στα πρώτα τραπέζια των βήτα σκυλάδικων επί Νέας Δημοκρατίας, και στα διαπλεκόμενα των ομίλων πρώτα τραπέζια πίστα με τους σολομούς. Για να είμαστε και δίκαιοι. Και φεστιβάλ Αθηνών αποκτήσαμε, και το Εθνικό δόθηκε στον Χουβαρδά, στους νεότερους, και οι νέοι σκηνοθέτες έσκασαν μούρη, καλοί κακοί δεν έχει σημασία, έγιναν βήματα. Ξεχάσαμε τους πρασινοφρουρούς; Ξεχάσαμε τι γινόταν στις δημόσιες υπηρεσίες; Εγώ δεν είδα να πειράξει κανένα Πασόκο η Νέα Δημοκρατία από τις δημόσιες υπηρεσίες. Το δεύτερο σιχαμένο πράγμα είναι ότι έχουν θεωρήσει τσιφλίκι δύο σόγια αυτό το οικόπεδο της υφηλίου -το οποίο είναι μια χαρά οικόπεδο. Και το κάνουνε μπαλάκι, το ένα στο άλλο. Σαν αναρχικός στα νιάτα μου και μετέπειτα «λευκός» παρατηρώ αυτή τη δραματική διελκυστίνδα ανάμεσα σε δύο Δεξιές. Είναι ντουμπλ-φας το παλτό: το βάζει από την πράσινη, το βάζει απ’ τη μπλε, τελειώνει η πράσινη, σου λέει «δεν το γυρίζω απ’ τη μπλε». Αρχίζω και ψάχνω που συναντιόνται οι αρχηγοί και τα βρίσκουνε.

Εκτός απ’ τους πολιτικούς, δε νομίζετε ότι έχει ευθύνη και η κοινωνία;

Αυτό που με ταράζει είναι αυτοί οι μετακινούμενοι, γιατί τα υπόλοιπα κομματάκια μένουν στα ίδια ποσοστά πάνω-κάτω. Αυτό το μετακινούμενο ποσοστό μεταξύ της Νέας Δημοκρατίας και το ΠΑΣΟΚ με τρομάζει. Αυτό το 12-13% το οποίο μετακινείται από δω κι από κει με τρομάζει, και δεν πάει ούτε εδώ, ούτε εκεί. Είναι φανερό ότι και το ΠΑΣΟΚ είναι πλέον μια Δεξιά, και κατά τη γνώμη μου χειρότερη, διότι είναι και κρυμμένη.

Άρα ποια είναι η λύση σ’ αυτό το αδιέξοδο που περιγράφετε;

Καταρχήν η τιμωρία. Οφείλουμε αυτή τη στιγμή όλοι όσοι είμαστε σοβαροί να τους τιμωρήσουμε. Κοίταξε, υπάρχει μια κατάρα: ο Έλληνας είναι δεξιός στο σπίτι του, ό,τι κι αν ψηφίζει. Η συμπεριφορά του Έλληνα μέσα στην ιδιώτευσή του είναι δεξιά. Έχουμε άλλο ένα μεγάλο πρόβλημα. Ξεχνάμε ότι είμαστε ο λαός που έδωσε το κώνειο στον Σωκράτη, τύφλωσε τον Κολοκοτρώνη, και σκότωσε τον Καποδίστρια. Πάντα ήτανε τριακόσια σόγια που κάνανε ζάφτι αυτή τη χώρα, από τα τσιφλίκια μέχρι το Κολωνάκι. Δεν πρόλαβε στην Ελλάδα να δημιουργηθεί αστική συνείδηση. Περάσαμε από τον κοτζαμπάση στο Κολωνάκι με τη μια.

Οι πνευματικοί άνθρωποι…

Ο Γιωργάκης εξαγόρασε με ένα τραπέζωμα στο Ιντεάλ όλο τον πνευματικό κόσμο. Ακούω αυτή τη στιγμή ανθρώπους που ήταν στις πορείες και μιλάνε για το ΠΑΣΟΚ ως σωτήρα. Με τρελαίνει… Επειδή οι άνθρωποι αυτοί ήταν μπροστά στην Αριστερά, στην ΕΔΑ, στην Ενωμένη Αριστερά, στο ΚΚΕ... Το ΚΚΕ ευτυχώς παραμένει αμετακίνητο. Εγώ θα ψηφίσω ΚΚΕ όπως και στις προηγούμενες εκλογές. Είμαι συνειδητοποιημένος ως προς το γιατί ψηφίζω ΚΚΕ.

Με δυο κουβέντες θα μας πείτε γιατί;

Πρέπει να τελειώσει κάποτε ο μύθος των κακών κομμουνιστών που θα ’ρθουνε – που δεν θα ’ρθουνε ποτέ έτσι κι αλλιώς – να μας πάρουνε το σπίτι μας, το εξοχικό μας, το πρώτο τζιπ μας, το δεύτερο τζιπ μας, το τρίτο τζιπ μας, το φουσκωτό μας, το ξεφούσκωτό μας, το αυθαίρετό μας… Τι στο διάολο θα μας πάρουνε πια;

«Οι γονείς μαθαίνουν στα παιδιά τους να λατρεύουν τα φράγκα» λέτε σε μια συνέντευξή σας. Αυτό είναι ευθύνη μόνο των πολιτικών; Οι επαναστατημένοι νέοι της δεκαετίας του 1960 δεν έχουν ευθύνη;

Αρκετοί είναι μες στο ΣΥΡΙΖΑ ακόμη, με μια πίστη. Αρκετοί είναι μες στο ΚΚΕ ακόμη, με μια πίστη. Λυπημένοι, και στις δύο περιπτώσεις. Αν κάποιος έκανε ένα κόμμα απελπισμένων, θα έπαιρνε πολύ μεγάλη πλειοψηφία. Είναι μεγάλο το ποσοστό των απελπισμένων στο ΠΑΣΟΚ, στη Νέα Δημοκρατία, στο ΣΥΡΙΖΑ, στο ΚΚΕ.  Είναι μεγάλο το ποσοστό των απελπισμένων γενικά.

Εσείς θυμάστε άλλη φορά τέτοιο αδιέξοδο;

Δεν θα ήθελα να εκληφθεί ότι μιλάω ως ΚΚΕ γιατί οφείλω να ομολογήσω ότι δεν είμαι στέλεχος του ΚΚΕ και δε θα γίνω ποτέ. Το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ τα κιμιάσανε με τις τράπεζες και τους υψηλο-κεφαλαιούχους για να τσακίσουν τα προγράμματα από τη Βρυξέλλα. Υπάρχουν πληροφορίες, κι ας το ψάξει ο ειδήμων, ότι έχουμε στις Βρυξέλλες γραφεία συμπράξεων Πασόκων και Νεοδημοκρατών, που έχουν ξεκατινιάσει και αγοράσει τις μισές Αθήνες και τις μισές πόλεις και τα χωρία. Δίνουν και τρία ψίχουλα στον αγρότη με τα ΕΣΠΑ και τα ΞΕΣΠΑ, δηλαδή μια κοκκάλα στο λαό να μη λυσσάξει, να έχει να μασάει κάτι. Ξεσκιστήκανε οι άνθρωποι για να φτιάξουν ένα τυράδικο ή ένα ξενοδοχείο. Μη νομίζεις ότι τα προγράμματα είναι κάτι φοβερό, σε ξεσκίζουνε για να τα πάρεις. Συν, ότι το ΠΑΣΟΚ είχε φτάσει και έπαιζε ανοιχτά αυτά τα χρόνια, 50-50 μίζα. Και τρέχει ο βλάκας που έχει την ανάγκη, για να καλύψει και τα τιμολόγια, και το ΦΠΑ, και τις μίζες.

Άρα παραμένετε οργισμένος… δεν δίνετε συγχωροχάρτι.

Μα ξεκατινιάσανε τη χώρα. Κανείς δεν ζήτησε συγνώμη, καταρχήν. Πήγα στο συνέδριό τους στο Τάε-κβο-ντο και σηκώθηκε ένας άνθρωπος από τη βάση και είπε «για να μας συγχωρέσει ο ελληνικός λαός, πρέπει να πάμε γονατιστοί στο Σύνταγμα» και τον χειροκρότησε όλο το συνέδριο. Υπάρχουν άνθρωποι που ’χουνε φάει τα νιάτα τους μέσα στα κόμματα και φοβούνται να αποχωρήσουν. Ξέρω πολλούς ανθρώπους και στο ΠΑΣΟΚ, και στη Νέα Δημοκρατία, και δυστυχώς και μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ. Τον υποψιάζομαι τον ΣΥΡΙΖΑ σαν μπαλαντέρ της εκάστοτε εξουσίας.  Δηλαδή είναι παρακλάδι του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας: κάθε τόσο και λιγάκι δίνει και μια νησίδα σε όσους δεν θέλουν να το παίξουν ακραιφνείς αριστεροί. Θα σου πω κάτι που δεν είναι καθόλου γνωστό. Όταν έπεσε ο Ζαχόπουλος από τον όροφο, σηκωθήκαμε και πήγαμε με τον Λαζόπουλο και στους δύο αριστερούς πολιτικούς αρχηγούς και τους είπαμε: «Αρχίζει πολύ μεγάλη κρίση. Ενωθείτε στα σημεία που συμφωνείτε, φτιάξτε μια ΜΚΟ για τον πολιτισμό και την παιδεία, ενωθείτε σε δύο σημεία να δοθεί και ένα σήμα στον κόσμο». Αλλά υπάρχει τέτοια λύσσα, το τι ακούσουμε κι από τις δύο πλευρές είναι εφιαλτικό. Έχει φτάσει ο Καρατζαφέρης να μας τη βγαίνει από τα Αριστερά. Και ειλικρινά, ειλικρινέστατα το λέω αυτό με το χέρι στο Ευαγγέλιο… Αν έμπαινε ο Ψινάκης στη Βουλή θα άλλαζε οριστικά η πολιτική ιστορία του τόπου. Θα τελείωνε η συνθήκη του κρυμμένου κοινοβουλευτικού αντικειμένου. Θα ήτανε πια το καρναβάλι φανερό και θα ήτανε μεγάλη στιγμή για την ελληνική πολιτική ιστορία. Ο μέγας Αγγελόπουλος με παραβολή τα έχει διατυπώσει σε όλη την εξέλιξη των ταινιών του. Ότι ουσιαστικά, αυτό που λέμε Ελλάδα, μετά το 1944 τέλειωσε. Εξαργυρώθηκε. Το ξέρεις ότι χρωστάμε ακόμα στα Γαλλικά μονοπώλια, από την εποχή του Τρικούπη;

Η ιστορία της χώρας μας είναι μια ιστορία δανείων από ξένες χώρες…

Βλέπω και τέρατα. Μάθαινα ας πούμε ότι επί εποχής Σημίτη υπήρχαν λίστες κατάργησης καλλιτεχνών μεσα στα υπουργεία. Τώρα, φίλοι μου από τα υπουργεία μου λένε «σε κλείνω, σε κλείνω, καίμε έγγραφα από τα υπουργεία να μην τα βρουν οι επόμενοι». Λέμε και ξαναλέμε για πολιτισμό και ξεχνάμε ότι το μεγάλο ποσοστό των υπαλλήλων του πολιτισμού ήταν Συνασπισμός.

Αν σας καλούσε να συνεισφέρετε το επόμενο Υπουργείο Πολιτισμού στην περίπτωση που βγει του ΠΑΣΟΚ;

Καταρχήν, τι σημαίνει Υπουργείο Πολιτισμού; Δεν υπάρχουν σοβαρές χώρες που να έχουν Υπουργείο Πολιτισμού. Ο πολιτισμός είναι συνθήκη γενική μιας κυβέρνησης. Ο πολιτισμός δεν θέλει υπουργείο. Εφευρέθηκε το Υπουργείο Πολιτισμού για να δίνει τιμολόγια στα catering. Εκτός απ’ τον Λούκο, που είναι η μόνη προσωπικότητα που φάνηκε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και έκανε κάτι, και τον Κούρκουλο στο Εθνικό, τίποτε άλλο.

Θέλω να πάω στη δική σας δουλειά. Πώς ζήσατε αυτή τη δεκαετία με την ομάδα σας, τη Σπείρα-Σπείρα, ποιες ήταν οι βασικές αρχές με τις οποίες πορευτήκατε;

Την ώρα που άρχισα να βλέπω τον οχετό και στη δισκογραφία και στο nightlife αναγκάστηκα να λάβω αποφάσεις. Από τη μια ο χαρακτήρας μου δεν μπορούσε άλλο αυτή την κατάσταση. Είχα ετοιμαστεί να φύγω στην Αμερική. Με έπεισε η Σπυράτου να κάτσω για εκείνο το χρόνο να κάνουμε τα σεμινάρια. Στα σεμινάρια αυτά βρήκα τα παιδιά της Σπείρας. Είπα «υπάρχει ελπίδα, υπάρχει μια γενιά ακόμα που ξέρει απ’ έξω τον “Μεγάλο Ερωτικό”, κάτι σημαίνει αυτό». Δεν μετάνιωσα. Αντίθετα, αυτή η συνθήκη με ξαναγύρισε στο «επισημαίνουμε τι συμβαίνει, μιλάμε γι’ αυτό που συμβαίνει, και η τέχνη είναι η νησίδα μας». Η μικρή κλίμακα, το «στυλ Κουν» με βοήθησε πάρα πολύ να ξαναβρώ κι εγώ τις αύρες μου με το κοινό. Δεν περίμενα ότι θα φτάσουμε στη δεκαετία, για όνομα της Παναγίας, κι ότι θα φτάσει αυτός ο πυρήνας να ’χει δώσει τόσο ωραίους καλλιτέχνες στο χώρο. Ό,τι καλό βγήκε και το πήρανε, είναι παιδί δικό μας.

Ελπίζετε σε κάτι σήμερα;

Είχε ένα κείμενο ο Ξανθούλης πολύ ενδιαφέρον, που λέει: «επιτέλους, ασβεστόλακκοι, υγεία, ευκάλυπτος, μαϊντανοί στις βεράντες, ντομάτες… Πώς αντιμετωπίζεται η φτώχεια; Να ξαναβρούμε την αξιοπρέπειά μας». Τα κόμματα έχουν λεφτά, τα ταμεία δεν έχουν λεφτά. Αν οι πλούσιοι πλήρωναν τους φόρους τους, θα είχαμε συντάξεις. Αυτή είναι η μόνη πραγματική λύση που μπορεί να σώσει τα σπίτια μας, ό,τι θεωρείται σπίτι μας.

Μπορεί να σας πει όμως κάποιος ότι το ίδιο λέει και το ΠΑΣΟΚ. «Θα νοικοκυρέψουμε το κράτος» κλπ.

Το ΠΑΣΟΚ είχε γίνει μανούλα να βουλώνει τα στόματα με μίνι-αντιπαροχές. Το μάθαμε αυτό το κολπάκι μια χαρά. Πετάγανε ένα κοκαλάκι και λυσσάγανε από πίσω. Κακά τα ψέματα, πολύ χαρισματικοί οι παλιοί αρχηγοί, και ο Καραμανλής και ο Παπανδρέου, πραγματικά άλλη κατάσταση πολιτικών, δεν έχουμε το ίδιο επίπεδο με δύο πολιτικούς που τους φωνάζει ο λαός Γιωργάκη και Κωστάκη. Πού να το πεις και να σε πάρει ο άλλος στα σοβαρά; Όλοι στο εξωτερικό σε θεωρούν καμένο χαρτί.

Δικαίως.

Κοίταξε, πήγα στην Κύπρο και έμεινα τρεις μήνες λόγω «Νεφελών», και είδα μια μικρή χώρα να ζει καλά με αριστερό πρόεδρο. Δεν σου λέω ότι όλοι είναι πάμπλουτοι και εκατομμυριούχοι, αλλά όλοι ζουν πάρα πολύ καλά. Είναι ένα θετικό παράδειγμα  Μόνο από τα σπίτια, μόνο αν ανασυντεθεί ο οικογενειακός ιστός, τον οποίο διέλυσε το ΠΑΣΟΚ, δεν τον διέλυσε η Νέα Δημοκρατία. Το ΠΑΣΟΚ έσυρε τα σπίτια στα χρηματιστήρια και στις μίζες.

Ναι, αλλά πριν το ΠΑΣΟΚ ήταν το κράτος της Δεξιάς…

Ξέρεις κάτι; Όταν έρχεται το σοσιαλιστικό μοντέλο και καταργεί την ελπίδα, η χαριστική βολή έρχεται από εκεί. Ότι μου είναι πιο συμπαθής ο Καραμανλής σαν προσωπικότητα, δεν το συζητώ, σαφέστατα μου είναι πιο συμπαθής. Θες να σου πω και κάτι, αληθινά; Σε μένα η Νέα Δημοκρατία, παρόλο που ξέρουν όλοι ότι ψηφίζω ΚΚΕ, φέρθηκε πολύ καλύτερα. Στο ΠΑΣΟΚ ήμουνα black list. Ήμουνα δακτυλοδεικτούμενος και black list. Επί Νέας Δημοκρατίας πήρα και χρήματα, και επιδότηση για την ομάδα πήρα, και Επίδαυρο πήρα και Ηρώδειο. Όχι η Νέα Δημοκρατία, ο Λούκος, ο οποίος είχε το θάρρος όταν σηκώθηκαν στο συμβούλιο και είπαν «μα αυτός;», τους απάντησε «εγώ στο Παρίσι αυτόν ήξερα».

Πριν από 20 χρόνια, που δεν υπήρχαν ούτε κινητά, ούτε email, ούτε Facebook, υπήρχε περισσότερη ή λιγότερη επικοινωνία;

Είχαμε παρέες, είχαμε βόλτες, είχαμε γαμήσια…  Κι αυτά μας τα κόψανε, και το τσιγάρο μας το κόβουνε, και τις ελάχιστες χαρές.  Δηλαδή γουρούνια Ευρωπαίοι, μαχαιροπίρουνο, γραβάτα, δουλεύτε γουρούνια μπροστά στο κομπιούτερ για την παραγωγή.

Όλα αυτά τα μέσα που έχουμε σήμερα για να επικοινωνήσουμε και τελικά επικοινωνούμε, δεν είναι μια νεύρωση, μια παθογένεια;

Ουσιαστικά είναι ο μηχανισμός βίας των καινούργιων συστημάτων. Αυτή είναι η καινούργια βία. Κουρδίστε όλοι σ’ αυτή την καινούργια βία-υποταγή και έχετε όλοι την ψευδαίσθηση ότι τα έχετε όλα και επικοινωνείτε. Κοίταξε, οι αποφασίζοντες νομίζουν ότι είναι αθάνατοι. Όμως, δεν είναι.