Συνέντευξη του Φοίβου Δεληβοριά στον Μιχάλη Τσαντίλα

Στη γνωστή ιστοσελίδα E-Orfeas (www.e-orfeas.gr) και στον Μιχάλη Τσαντίλα (www.arockaria.blogspot.com), ο Φοίβος Δεληβοριάς παραχώρησε πρόσφατα μία από τις καλύτερες συνεντεύξεις του. Για όποιον δεν έχει έρθει σε επαφή με τον πυκνό, σύνθετο λόγο του Δεληβοριά, αυτή η κουβέντα συνιστά πραγματικό μπούσουλα της σκέψης του αλλά και της εργογραφίας του. Και επειδή πρόσφατα εδώ στα Μ.Π. δημοσιεύσαμε ένα αμφιλεγόμενο σχόλιο πάνω σε ένα άρθρο του Δεληβοριά στο περιοδικό Last Tapes, αναδημοσιεύουμε ένα μικρό απόσπασμα από την εν λόγω συνέντευξη, στο οποίο ο Δεληβοριάς ξεκαθαρίζει μια και καλή τα πράγματα σχετικά με την άποψή του για το ελληνικό τραγούδι και την ορολογία του. Ολόκληρη η συνέντευξη του Φοίβου Δεληβοριά στον Μιχάλη Τσαντίλα δημοσιεύεται ΕΔΩ

Μιχάλης Τσαντίλας: Έγραψες ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο για το Last Tapes(http://www.lasttapes.gr/) σχετικά με το ελληνικό τραγούδι και την ορολογία που χρησιμοποιούμε (ρεμπέτικο, ελαφρό, έντεχνο). Πάντως, το πρόβλημα με την ορολογία υπάρχει και στο εξωτερικό. Χρησιμοποιούν π.χ. όρους όπως «πανκ» ή «αρτ ροκ».

Φοίβος Δεληβοριάς: Έχεις δίκιο. Κατ’ αρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι και το έντεχνο και το ελαφρό έχουν πολύ ωραία πράγματα και βέβαια το ρεμπέτικο έχει αριστουργήματα. Εγώ δεν έγραψα το κείμενο για να απαξιώσω αυτά τα είδη. Κάποιοι, φίλοι και μη, μου είπαν «γιατί επιτίθεσαι στο έντεχνο, στο ρεμπέτικο...» Αντιθέτως, εγώ δεν είχα σκοπό αυτό. Απλά είπα ότι όταν τα μορφώματα και οι ηθικοί χαρακτηρισμοί είναι αυτοί που χαρακτηρίζουν τη μουσική, έχουμε μεγαλύτερο πρόβλημα στο να δημιουργήσουμε. Και το πιστεύω πάρα πολύ αυτό. Πράγματι, τα δύο είδη που μου ανέφερες είναι εμπνεύσεις της δισκογραφίας. Δηλαδή το πανκ, όπως και οι Sex Pistols οι ίδιοι, είναι ένα δισκογραφικό κατασκεύασμα, με έναν τρόπο. Άλλο αν είχε λαϊκότητα και έφτιαξε σπουδαία πράγματα μετά, δεν το συζητάω αυτό. Αλλά όταν ο Iggy Pop έκανε το Raw Power με τους Stooges, ή οι Monks έκαναν στη δεκαετία του ’60 τα δικά τους, δεν ξέρανε αν είναι πανκ αυτό το πράγμα, λίγο πιο ωμό ροκ εν ρολ έλαγαν ότι παίζουν. Και το ροκ εν ρολ σημαίνει κάτι μουσικά, σημαίνει δωδεκάμετρα, σημαίνει συγκεκριμένες μουσικές κατευθύνσεις.

Πιο πολύ έγραψα αυτό το κείμενο για να δείξω ότι ο όρος «έντεχνο» έχει το κόμπλεξ ενός κόσμου τον οποίο δεν το έπαιρναν στα σοβαρά μέχρι τότε. Και αυτό το κόμπλεξ δεν το χρειαζόμαστε σήμερα. Πιστεύω ότι μετά από το έργο του Χατζιδάκι, του Θεοδωράκη, του Ξαρχάκου, του Σαββόπουλου, της Πλάτωνος, του Θανάση Παπακωνσταντίνου, του Ξυδάκη, ενός σωρού ανθρώπων που κάνανε αληθινά ευρηματική και ενδιαφέρουσα σύγχρονη ελληνική μουσική, ο όρος «έντεχνο ελληνικό τραγούδι», ο οποίος βγήκε από τον Θεοδωράκη για να πει ότι εκείνος έκανε «έντεχνο λαϊκό», δεν μεταφράζεται ωραία στο σήμερα, αντιθέτως μεταφράζεται λίγο αντιπαθητικά σε αυτούς που δεν θέλουν να επικοινωνήσουν με αυτό. Δηλαδή, σκέφτομαι ένα παιδί το οποίο ακούει λαϊκό τραγούδι. Νομίζω θα του είναι απεχθές να ακούει την έννοια «έντεχνο». Ε, αυτό δεν το θεωρώ σωστό γιατί δημιουργεί ένα είδος ρατσισμού που δεν είναι ποτέ καλός. Και αυτό υπερασπιζόμουν με το κείμενο, λέω ότι τώρα βλέπουμε ξαφνικά όλο το παιχνίδι να μετατοπίζεται στην έννοια του «εναλλακτικού» και βλέπουμε πάρα πολλά παιδιά να κοιτάνε με απέχθεια οτιδήποτε δημιουργήθηκε στην Ελλάδα. Φταίνε μόνο αυτά τα παιδιά; Ή φταίνε οι ξένες δυνάμεις που κάνουν παιδομαζώματα, όπως λένε πολλοί; Εγώ δεν το πιστεύω αυτό. Πιστεύω ότι φταίει και η μη παραδοχή μας ότι η ελληνική δημιουργία έχει ορισμένα προβλήματα, και ορολογίας και δημιουργικής τοποθέτησης. Αν τα παραδεχόμασταν αυτά, μπορεί να απελευθερωνόταν δύναμη, και από τον λεγόμενο «εναλλακτικό» χώρο. Αυτό πιστεύω.