Συνέντευξη με τον Νότη Μαυρουδή

Νότης Μαυρουδής:

"Από το Νέο Κύμα περάσαμε στο ΔΝΤ"

τη συνέντευξη έλαβε ο Ηρακλής Οικονόμου
(Δημοσιεύτηκε στο Musicpaper.gr)

Ως συνθέτης, έχει καταγράψει μία λαμπρή πορεία στην ελληνική δισκογραφία: Παιδί της γης, Έρως ανίκατε μάχαν, Ίσως φταίνε τα φεγγάρια, Τοπίο μυστικό, Στην ηχώ του έρωτα, Carte Postale… Ως κιθαριστής, έβαλε απρόσμενα με τη σειρά Café de l’ Art την κλασική κιθάρα σε χιλιάδες σπίτια. Ως εκδότης του ηλεκτρονικού περιοδικού TaR, έχει στηρίξει την υπόθεση «κλασική κιθάρα» στη χώρα μας. Πρόσφατα, επιμελήθηκε την έκδοση του cd «Έλληνες κιθαριστές ερμηνεύουν Έλληνες συνθέτες». Ο κύριος Νότης Μαυρουδής!

-----

Ποια είναι η ιστορία του TaR, τόσο στην έντυπη όσο και στην ηλεκτρονική μορφή του;

Το TaR εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1982 σε έντυπη μορφή και σταμάτησε το 1986 επειδή δεν μπορούσα να αντέξω - οικονομικά και πρακτικά - ως διευθυντής και εκδότης του τις ανάγκες τρεξίματος και υποχρεώσεων ενός τέτοιου φιλόδοξου ειδικού περιοδικού γύρω από τη μουσική «με αφορμή την κιθάρα». «Tar» σημαίνει χορδή και είναι το δεύτερο συνθετικό της λέξης guitar. Το 2006, άρχισε ξανά η λειτουργία του σε ηλεκτρονική μορφή, με τις ευκολίες και τις δυνατότητες που σου παρέχει η διαδικτυακή πρακτική, με «δεξί χέρι» και συναδέλφους-εμπνευστές τον Κώστα Γρηγορέα και την Έφη Αγραφιώτη. Έτσι, με πολλούς από τους παλαιούς και νεότερους συνεργάτες μου, (Γρηγορέας, Αγραφιώτη, Ασημακόπουλος, Μονεμβασίτης, Αναστόπουλος, Τοσικιάν, Παναγιωτίδης, Κουδουνάς, Κυπραίος, κα), συνεχίζουμε απτόητοι έναν σκληρό αγώνα ώστε να έχουμε τη δική μας φωνή, το δικό μας βήμα διαλόγου και άποψης όλοι εμείς γύρω από τη μουσική και τη σύγχρονη αισθητική που μας εκφράζει.

Τον Οκτώβρη του ’86, στο τελευταίο τεύχος του τότε περιοδικού Tar γράφατε ότι «ο δρόμος είναι δύσκολος με εμπόδια ανυπέρβλητα». Εικοσιπέντε χρόνια μετά, ο δρόμος για τη στήριξη της ελληνικής μουσικής δημιουργίας παραμένει εξίσου δύσκολος;

Ίσως και περισσότερο, διότι δεν έχουν αλλάξει τα κυρίαρχα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την ελληνική εκπαιδευτική μουσική κοινότητα. Ο ίδιος άνεμος, δεκαετίες τώρα, φυσάει σε ότι αφορά τις μουσικές δομές ενός κράτους όπως του δικού μας. Δεν υπάρχουν καινούργιες ορχήστρες, καινούργια στρατηγική σε εκπαιδευτικό επίπεδο, έλεγχος στη λειτουργία των ωδείων, υποτροφίες για ταλαντούχους, εκπονήσεις μουσικών προγραμμάτων. Και πάλι το επίκεντρο της μουσικής ζωής είναι αποκλειστικά το τραγούδι, και αυτό όχι με τον πιο δημιουργικό τρόπο, αφού η πάλαι ποτέ όποια δυναμική των δισκογραφικών εταιριών έχει κλείσει τον κύκλο της και πλέον δεν παράγει, δεν προτείνει, είναι ανίκανη να υπάρξει.

Πρόσφατα εκδόθηκε από το TaR η συλλογή «Έλληνες κιθαριστές ερμηνεύουν Έλληνες συνθέτες». Μιλήστε μας λίγο για το σκεπτικό και το περιεχόμενο αυτού του δίσκου.

Το TaR ποτέ δεν λειτούργησε μόνο ως περιοδικό. Το χαρακτήριζαν και οι παράλληλες δράσεις που ήταν η οργάνωση συναυλιών επίλεκτων κιθαριστών (ξένων και Ελλήνων), η έκδοση παρτιτούρων με έργα υψηλού ενδιαφέροντος, τα μουσικά σεμινάρια, καθώς και οι δισκογραφικές εκδόσεις που κατά τη γνώμη μου έχουν ενδιαφέρον. Όπως αντιλαμβάνεστε, αυτές οι παράλληλες δράσεις ουδέποτε έφεραν πίσω τα έξοδα που χρειάστηκαν… Όπως και με τον δίσκο με νέους έλληνες κιθαριστές. Μια έκδοση ζηλευτή με το νεότερο δυναμικό άξιων κιθαριστών. Αν ρωτάτε το «γιατί επέμενα» θα βρείτε την απάντηση στην έννοια «ψώνιο». Ακτινογραφήστε την για να καταλάβετε ποιος είμαι εγώ και οι συνεργάτες μου…

Η σειρά δίσκων Café de l’Art που δημιουργήσατε με τον Παναγιώτη Μάργαρη διέγραψε μία λαμπρή πορεία, και εμπορικά. Περιμένατε μία τέτοια αποδοχή για μία σειρά κιθαριστικής μουσικής; Πού την αποδίδετε;

Όχι, δεν περίμενα τέτοια επιτυχία, τόσο εγώ, όσο και η εταιρία που την έκδωσε. Ήταν μια εποχή - στα μέσα του 1990 - που ακόμα μπορούσε να λειτουργεί μια ανατρεπτική δισκογραφική σκέψη-πρόταση. Πράγμα που δεν μπορώ να κατανοήσω σήμερα. Δηλαδή να αντιληφθώ, ποιο είναι η δισκογραφική πρόταση που θα μπορούσε να προκαλέσει το ενδιαφέρον του ευρύτερου κοινού. Πολύ φοβούμαι πως σήμερα υπάρχει ένα κοινό κουρασμένο, εξαντλημένο και με θολό μυαλό όσον αφορά τις δισκογραφικές προτάσεις και αποδοχές…

Ως «εκδρομέας του ’60» και του Νέου Κύματος, βιώσατε τις μπουάτ, τους ποιητές, τις ιδεολογικές ζυμώσεις, τη στενή σχέση κοινού - δημιουργού. Πόσο εύκολη υπήρξε για σας η προσαρμογή στις τωρινές, άχαρες συνθήκες;

Μα, ο προορισμός του ανθρώπου είναι η προσαρμογή. Ο άνθρωπος ποτέ δεν έπαψε να προσαρμόζεται στις εποχές. Είναι και η ανάγκη να συνεχίσει να ζει και να δημιουργεί. Έτσι, από το Νέο Κύμα, έχουμε προ πολλού περάσει στο ΔΝΤ. Σε μια άλλη ζωή. Εμείς, οι παλαιότερες καραβάνες, βιώνουμε τις αλλαγές, τους μετασχηματισμούς και τις προσαρμογές, σαν να είναι μια καθημερινή υποχρέωση… Δεν λέω πως δεν μας στοιχίζει σε φαιά ουσία, σε χρόνο, σε αντοχές, αλλά από την άλλη, μας σπρώχνει σε μια διαρκή ανίχνευση της εποχής, των ανατροπών και της κοινής ανάγκης έκφρασης. Όποιος στέκεται ακίνητος και δεν αλλάζει, θα τον φάνε οι αράχνες και τα πιράνχας. Το βλέμμα και η όσφρηση λοιπόν θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση. Δεν σηκώνει ραστώνη και καθησυχασμός.

(με την Αναστασία Μουτσάτσου)

«Η Αριστερά είναι υποχρεωμένη να ανιχνεύει και να αγωνιά» δηλώσατε προ καιρού. Νοιώθετε αριστερός; Ποιες είναι οι τρέχουσες αγωνίες και ανιχνεύσεις σας;

Η ιστορία μου και η διαδρομή μου είναι μέσα, δίπλα, καθέτως και παραλλήλως, στην Αριστερά. Αλλά αυτή η ένταξη δεν είχε ποτέ στενούς κομματικούς δεσμούς και εξαρτήσεις. Κάθε φορά πίστεψα πως το τάδε αριστερό μόρφωμα με εκφράζει, έως ότου ένιωθα πως το έδαφος μετακινείται και με παίρνει μέσα στο στρόβιλό του. Πνίγομαι! Πολλές φορές ένιωσα πως οι συνιστάμενες των συντρόφων μου όριζαν άλλο πράγμα από εκείνο που εγώ όριζα πάνω σε ζητήματα ουμανισμού και ελεύθερης δημοκρατίας. Αποχωρούσα. Ένιωθα πως ο πολιτισμός της πολιτικής διαθέτει λεπτομέρειες που θα παλέψει πολύ η όποια Αριστερά για να τις τακτοποιήσει. Με δεδομένες τις αριστερές αναζητήσεις στην πολιτική και την αισθητική, η Αριστερά ποτέ δεν θα ησυχάσει από τις διαφωνίες και τις …συνιστώσες. Κρίμα ή εύγε; Δεν ξέρω.

Στις ευρωεκλογές ήσασταν υποψήφιος με τους Οικολόγους Πράσινους αλλά πρόσφατα ενταχθήκατε στη νεοϊδρυθείσα Δημοκρατική Αριστερά. Ποιο το σκεπτικό αυτής της επιλογής;

Είναι αυτό που μόλις πριν διατύπωσα. Μου αρέσει που δεν είμαι ήσυχος, παρ’ όλο που ο κόσμος δεν καλοβλέπει τις κομματικές μετακινήσεις. Η προσωπική μου ανάγκη είναι να συναντήσω έναν πολιτικό χώρο που να αφήνει χώρο και σε καλλιτεχνικές σκέψεις, μακριά από λαϊκισμούς. Ο αριστερός λαϊκισμός δεν «παίζεται». Είναι αφόρητος και εξοργιστικός όταν αποκαλύπτεται! Ενίοτε και τραγικός.

Αν αύριο εκλεγείτε βουλευτής με τη Δημοκρατική Αριστερά και στην πορεία αποχωρήσετε από το κόμμα, θα διατηρήσετε την έδρα σας ως ανεξάρτητος βουλευτής, όπως έπραξε π.χ. ο κ. Κουβέλης, ή θα παραιτηθείτε του βουλευτικού αξιώματος;

Είναι ένα σενάριο πάρα πολύ μακριά από μένα. Ποτέ δεν μπήκα σε σειρά εκλόγιμη σε κομματικό ψηφοδέλτιο. Η θέση μου είναι μόνο θέση συμβολικής υποστήριξης. Δεν θα επιτρέψω ποτέ να μου πουν: «Δεν ήξερες. Δεν ρώταγες;»

Στην εποχή του ΔΝΤ, ποια πρέπει να είναι η στάση της αριστεράς έναντι του μνημονίου;

Το μνημόνιο είναι ένα αποτέλεσμα λάθος κινήσεων του δικομματισμού και ευρείας διαπλοκής των τελευταίων είκοσι χρόνων, τουλάχιστον. Απ’ ότι διαβάζω δεν βρέθηκε κανείς για να βγάλει από το αριστερό τσεπάκι συνταγή για ξεπέρασμα του προβλήματος. Μόνο ασύδοτους βερμπαλισμούς και ηρωικές κραυγές επαναστατικού κομπογιαννιτισμού άκουσα. Η στάση της αριστεράς θα μπορούσε να ήταν στην κατεύθυνση να δημιουργήσει μια συζήτηση και έναν γόνιμο προβληματισμό όχι τυφλά στην εναντίωση - αφού το μνημόνιο είναι μονόδρομος - αλλά να εκφραστούν τα νηφάλια ανακλαστικά για το ξεπέρασμα της βαθιάς κρίσης. Δηλαδή να σταθεί η Αριστερά δημιουργικά δίπλα στον κόσμο και όχι να ξαναξύνει τις πληγές της. Να προσπαθήσει να γίνει συμπαραστάτης του προβλήματος και να σταματήσει ο επαγγελματικός καταγγελτισμός.

Έχετε αποκαλέσει την πορεία σας, «πορεία ενός ερημίτη». Κοιτώντας πίσω, ο ερημίτης πέτυχε τους στόχους που είχε θέσει ξεκινώντας το ταξίδι του;

Απ’ όσα πάλεψα, κάπου βγήκα νικητής, κάπου ηττημένος και σε άλλα περιμένω την έκβαση. Προς το παρόν, το ταξίδι κρατάει 65 χρόνια. Θα περιμένω να δω κι εγώ σε πόσα άλλα που θα αναμετρηθώ θα μου βγουν. Να ξέρετε πως εμείς οι «εκδρομείς του ‘60» είμαστε πεισματάρηδες άνθρωποι.

Και ποιοι προβλέπονται να είναι οι επόμενοι σταθμοί αυτής της δημιουργικής πορείας;

Ούτε κι εγώ γνωρίζω. Προς το παρόν ετοιμάζω πυρετωδώς ένα μουσικό λεξικό που θα βγει από τον «Ιανό». Οι υπόλοιπες δράσεις δεν έχουν προγραμματιστεί με ακρίβεια. Είναι και ο χαρακτήρας μου τέτοιος που μου αρέσει το μότο που άρεσε και του πατέρα μου: «πάμε στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα».