ΓΙΑΤί ΝΑ ΜΗ ΔΙΑΒάΖΟΥΜΕ ΠΑΠΑΔΙΑΜάΝΤΗ
Απάντησα, όχι πολύν καιρό πριν, όταν με ρώτησαν, σ’ ένα άλλο κείμενό μου που το είπα «Με Δικούς μας Μόμπυ Ντικ»:
«-Προσπαθώ να παραμείνω επιμελώς αγράμματος. Να μη χάσω ποτέ τη χαρά του να μην τα ξέρω όλα, του να ψάχνω, του να βρίσκω. Όχι, λοιπόν: δεν τους διαβάζω ολόκληρους τους αγαπημένους μου, τον Τσέχωφ, τον Παπαδιαμάντη, τον Εγγονόπουλο, τον Χουλιαρά. Θέλω να ’χω στην κάβα μου πάντα καλό κρασί, να μην ξεμείνω στο μέλλον χωρίς τη γλύκα του μεθυσιού από τις σελίδες, από τις λέξεις τους»...
Θα μου πείτε: μα δεν είναι πάντα καινούργιο οποιοδήποτε διήγημα του Παπαδιαμάντη, όσες φορές κι αν διαβαστεί, όσες φορές κανείς κι αν το ξαναδιαβάσει; Σαν τις πιο μεγάλες κινηματογραφικές ταινίες, κάθε φορά άλλα δεν πιάνει το μάτι σου, άλλα, ακόμα πιο βαθειά δεν διακρίνονται, άλλα ακόμα πιο σημαντικά στην επιφάνεια δεν βγαίνουν; Σαν Άμαρκορντ, θέλω να πω, σαν Ντερσού Ουζαλά, σαν Δε Χορς Σόλντζερς, σαν Κανόνας του Παιχνιδιού, σαν Ανύψωση στον Ουρανό του Μπουνιουέλ, σαν όλος ο Μπάστερ Κήτον;
Για να μη μακρηγορούμε: ο Μιλτιάδης Μαλακάσης, ο γλυκός Μεσολογγίτης άρχοντας, όταν ρωτήθηκε για το ποιος κατά τη γνώμη του είναι ο πιο σημαντικός νεοέλληνας ποιητής, απάντησε: «-Ο Παπαδιαμάντης, βέβαια». Και ήξερε τι έλεγε, αυτός ο γνώστης του Σολωμού, του Κάλβου. Γιατί κόσμος επιπλέον ολόκληρος τα ελληνικά του Παπαδιαμάντη, γλώσσα όλο και πιο νέα, όλο και πιο πλήρης, όλο και πιο ελεύθερη, αυτή η παλαιά ημερών, η κριτής ημών, η τρισαγία.
Κι όπως, τέλος, είχε απαντήσει ο πιο ενήμερος των Ελλήνων σκηνοθετών -αυτός κι ο Αλέξης Δαμιανός-, ο Γιώργος Πανουσόπουλος: «-Για μένα τα ελληνικά παραμένουν ένα τεράστιο μηχάνημα, σαν δορυφόρος πολύπλοκος πάντα, σαν διαστημικός σταθμός, που τον διαχειρίζονται όμως πια κάτι παιδιά του νηπιαγωγείου. Που δεν καταλαβαίνουν σχεδόν τίποτα». Ε, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ήταν σ’ αυτό πάλι πρώτος, μα και Τελευταίος Έλληνας: μεγάλος κυβερνήτης του επί της Γης δικού μας Έντερπράιζ, κάπτεν Κερκ ηρωικός κι ατρόμητος, που πάντα τολμούσε και πήγαινε σε μέρη, που άλλος ώς τότε δεν είχε φτάσει ποτέ.
Σωτήρης Κακίσης
(Πρόλογος, σε Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Τρία Κείμενα, Εκδόσεις Αιγαίον, Λευκωσία 2011).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου