Ανοιχτή επιστολή προς συντρόφους

Ο ΚΡΙΣΙΜΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΩΝ ΠΟΥ Η ΤΑΞΙΚΗ ΤΟΥΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΘΗΚΕ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ

Είναι αλήθεια ότι από τα μέσα της δεκαετίας του εξήντα η χώρα μας γνώρισε μια καταναλωτική άνθιση και βίωσε αστικές πολιτικές και συνδικαλιστικές ελευθερίες που για περίπου πενήντα χρόνια είχε συστηματικά στερηθεί. Στα χρόνια αυτά οι αναπτυγμένες χώρες του καπιταλισμού εισέρχονται στο στάδιο μιας σχετικής αποσταθεροποίησης που κύριο συστατικό της ήταν οι συχνότερες, βαθύτερες και μεγαλύτερης διάρκειας κυκλικές κρίσεις που τα δομικά τους χαρακτηριστικά άρχισαν να προοιωνίζουν την εξάντληση ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Στο χρονικό διάστημα από τα Ιουλιανά γεγονότα του καλοκαιριού του 65 μέχρι σήμερα τα αντιφατικά φαινόμενα της καπιταλιστικής ανάπτυξης όπως αυτά διαμορφώνονται και επιβάλλονται σε μια χώρα της περιφέρειας, την πατρίδα μας,  σημάδεψαν τη σκέψη, τη δράση, την ιδεολογία και τον πολιτισμό του συνόλου του πληθυσμού. Τα φαινόμενα της καταστροφής του παραγωγικού ιστού, της διαφθοράς και της ανεπάρκειας του κράτους, της διάλυσης της παιδείας και της υιοθέτησης αντικοινωνικών πολιτιστικών προτύπων συνοδευόμενα από την υψηλή ρητορική του Πασόκ αλλά και μέρους της αριστεράς κάτω από τον μανδύα της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την πολιτική, οικονομική και ηθική δικαίωση των αγώνων των εργαζόμενων συνετέλεσαν στην διαμόρφωση σε όλο αυτό το διάστημα μιας εναλλασσόμενης ανάμεσα στη ρεφορμιστική ουτοπία και στον ουτοπικό σεχταρισμό ταξικής πολιτικής εκ μέρους των οργανωμένων αριστερών δυνάμεων. Η αριστερά σε όλες τις εκφάνσεις της, κομματικές, συνδικαλιστικές, πολιτικές και πολιτιστικές, υπέκυψε στις επιρροές της κυρίαρχης ιδεολογίας με συνέπεια να αποτύχει συστηματικά να δώσει και το δικό της ταξικό στίγμα στις εξελίξεις.

Η σημερινή κρίση του χρέους και των ελλειμμάτων έβγαλε στην επιφάνεια όλα τα αδιέξοδα της ανισόμετρης καπιταλιστικής ανάπτυξης και μάλιστα στις συνθήκες της επιχειρούμενης Ευρωπαϊκής ενοποίησης. Το χρέος και τα ελλείμματα, δευτερογενής συνέπεια και όχι αιτία της ανάλογης κρίσης όλων των χωρών της περιφέρειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσα από τα μέτρα που η άρχουσα τάξη αποφάσισε ότι έπρεπε να ληφθούν έφεραν στην επιφάνεια όλες τις ιδεολογικές αγκυλώσεις, παραλείψεις και αναθεωρητισμούς κατά κύριο λόγο των κομματικών εκφραστών της αριστεράς. Η προϋπάρχουσα πολυδιάσπαση των αριστερών δυνάμεων σε συνδυασμό με την κυριαρχία στο εσωτερικό τους απόψεων ουτοπικών, βλέπε ΣΥΡΙΖΑ και ΔΗΜΑΡ, και σεχταριστικών, βλέπε ΚΚΕ, οδήγησε τα τελευταία δύο χρόνια στην αποτυχία διαμόρφωσης ενός πολιτικού ριζοσπαστικού μετώπου που θα μετουσίωνε το θυμό και την απελπισία των εργαζομένων σε ταξική συνειδητοποίηση. Έτσι οι μάχες που δόθηκαν χαρακτηρίστηκαν από τα πενιχρά τους αποτελέσματα στις προσπάθειες αποτροπής επιβολής των μνημονίων και των δανειακών συμβάσεων που έδεσαν τη χώρα με ακόμα μεγαλύτερα δεσμά στο άρμα των ιμπεριαλιστικών ολοκληρώσεων.

Σήμερα βρισκόμαστε λίγες μέρες μετά τις εκλογές της 6^ης Μαΐου και πριν τις εκλογές της 17^ης Ιουνίου. Τα αποτελέσματα της 6^ης Μαΐου έδειξαν ότι οι εργαζόμενοι δεν θέλουν να πληρώσουν το τίμημα μιας κρίσης που δεν την προκάλεσαν αλλά την ίδια στιγμή θέλουν να μείνουν στην αγκαλιά του θηρίου που την προκάλεσε. Η πρώτη διαπίστωση δείχνει ότι η έλλειψη ορθής εναλλακτικής πολιτικής προς όφελος της εργατικής τάξης από τους κύριους κομματικούς εκφραστές της – ΔΗΜΑΡ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ - στις εκλογές της 6^ης Μαΐου δεν γκρέμισε ολοσχερώς ότι χτίστηκε ως υποτυπώδης ταξική συνείδηση τα τελευταία χρόνια. Η εκλογική ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ και της ΔΗΜΑΡ πέρα από κάθε προσδοκία και η σταθερή εκλογική υποστήριξη προς το ΚΚΕ αποτελούν επιβεβαίωση αυτής της διαπίστωσης. Η δεύτερη διαπίστωση δείχνει το έλλειμμα ταξικής συνείδησης στα πλατειά στρώματα των εργαζόμενων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, που εκφράζεται με την ελπίδα επιστροφής των «καλών ημερών της διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ», αρκεί βέβαια να βοηθήσουν σε αυτό και οι καλοί Γάλλοι, Ιταλοί, Γερμανοί και λοιποί σοσιαλιστές. Σε αυτή τη δύσκολη στιγμή για το μέλλον των εργαζόμενων η αστική τάξη ντόπια και ξένη χρησιμοποιεί στο έπακρο την κυρίαρχη ιδεολογία για να απορροφήσει τους ισχυρούς κοινωνικούς κραδασμούς και τις κατασταλτικές δυνάμεις του κράτους για να περιορίσει δυναμικά, όπου απαιτείται, την οργανωμένη αντίσταση των πλέον συνειδητών τμημάτων του λαού.

Η αστική τάξη καταλαβαίνει σε βάθος και με αρκετή ακρίβεια τις ιδεολογικές μετατοπίσεις που συμβαίνουν στους εργαζόμενους. Ο θυμός και η εγκατάλειψη των σοσιαλδημοκρατικών οραμάτων, ως έστω και προσωρινά ανέφικτων, σε μια μεγάλη μερίδα του εργαζόμενου λαού σε συνδυασμό με την πρωτόγνωρη ποσοτικά συμμετοχή του στις αγωνιστικές κινητοποιήσεις των τελευταίων δύο ετών έχει δημιουργήσει τις πρώτες προϋποθέσεις για το σταδιακό χτίσιμο ενός αντιιμπεριαλιστικού λαϊκού μετώπου. Το σμίλευμα των στόχων που θα θέσει το μέτωπο για να πετύχει πρέπει να προκύψει μέσα από τους ίδιους τους αγώνες όπου η συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσότερων δυνάμεων είναι μια αναγκαία προϋπόθεση. Σήμερα η θέση του αδιεξόδου των πολιτικών του ΣΥΡΙΖΑ και της ΔΗΜΑΡ για την δομική αλλαγή των δεδομένων που αφορούν στα μνημόνια, τις δανειακές συμβάσεις, τον παραγωγικό ιστό της χώρας, το τραπεζικό της σύστημα, κλπ πρέπει να αναδειχτεί μέσα από την προτεινόμενη διαδικασία διαπραγμάτευσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε αυτή τη διαδικασία πρέπει όμως να πάρουν μέρος και εκείνες οι πολιτικές δυνάμεις όπως το ΚΚΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ που πιστεύουν ότι η μόνη πραγματική διέξοδος είναι μια βαθειά επαναστατική μεταβολή που η επιτυχία της επιβάλλει την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρώ.

Οι μεγάλες μάζες ψηφοφόρων που μετακινούνται σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ και στην ουσία αμφιταλαντεύονται ιδεολογικά για το ποια είναι η λύση των καθημερινών προβλημάτων τους ή μάλλον ποιες είναι οι αναγκαίες και ικανές συνθήκες που θα επιτρέψουν κάτι τέτοιο πρέπει να μην αφεθούν στη χειραγώγηση της κυρίαρχης ιδεολογίας. Μόνο η δημιουργία ενός λαϊκού μετώπου των αριστερών δυνάμεων, έστω στην αρχή και μόνον εκλογικού, θα δώσει την ευκαιρία στις πραγματικές επαναστατικές δυνάμεις της κοινωνίας, που επιθυμούν την εγκαθίδρυση της λαϊκής εξουσίας, να επικοινωνήσουν με τους εργαζόμενους και τις πολιτικές τους ηγεσίες που ακολουθούν τη λογική της διαπραγμάτευσης με τις Βρυξέλλες, προκειμένου αφενός να ασκηθεί η μέγιστη δυνατή πίεση για το μέγεθος και το βάθος των αλλαγών στα μνημόνια, τις δανειακές συμβάσεις και το χρέος, και αφετέρου η βέβαιη αποτυχία της διαπραγμάτευσης να μην οδηγήσει στην αποδοχή των τετελεσμένων αλλά στη συγκροτημένη ολική αλλαγή πλεύσης. Για να γίνει αυτό πρέπει το ΚΚΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ να καλέσουν το ΣΥΡΙΖΑ και τη ΔΗΜΑΡ σε διαπραγμάτευση με στόχο την κατάκτηση κυβερνητικής πλειοψηφίας που θα διαπραγματευθεί από μηδενική βάση όλες τις συμφωνίες που έχουν υπογραφεί από το Σεπτέμβριο του 2009 με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με συγκεκριμένες και προσυμφωνημένες θέσεις μεταξύ των συνιστωσών του μετώπου, που η μη αποδοχή τους από τους εταίρους θα σημαίνει τη ριζική ρήξη μαζί τους. Είναι αυτονόητο ότι τα μνημόνια, οι δανειακές συμβάσεις και το χρέος δεν είναι προϊόντα της νομικής επιστήμης αλλά της πολιτικής και των ταξικών συσχετισμών στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως πολιτική θα είναι η αμφισβήτησή τους. Φυσικά δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία του μετώπου η συμμετοχή και των τεσσάρων αυτών πολιτικών δυνάμεων. Στο διάστημα που θα απαιτηθεί για τη διενέργεια των διαπραγματεύσεων θα πρέπει να ετοιμαστεί το πρόγραμμα του μετώπου και η οργάνωση του λαού προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι εξελίξεις που θα προκύψουν από τη ρήξη.

Είναι βέβαιο ότι τμήματα της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ και της ΔΗΜΑΡ θα προβάλλουν μεγάλες αντιστάσεις στη δημιουργία αυτού του κατ’ αρχήν εκλογικού μετώπου. Επίσης, αν το μέτωπο γίνει πραγματικότητα, τη στιγμή των δύσκολων διαπραγματεύσεων με τους εκπροσώπους του διεθνούς κεφαλαίου θα επιχειρήσουν να επιβάλλουν μια συμβιβαστική λύση που στην ουσία θα προδίδει τα συμφέροντα των εργαζόμενων στο όνομα και για λογαριασμό των οποίων αυτές θα διεξάγονται. Αυτές είναι οι στιγμές στην ιστορία των κοινωνικών και ταξικών αγώνων που οι αληθινοί υπερασπιστές των ταξικών συμφερόντων κερδίζουν την ηγεσία των λαϊκών εξεγέρσεων και την πλειοψηφία του λαού για το πρόγραμμά τους. Μόνον η συμπαράταξη τη στιγμή της μάχης εξασφαλίζει τις προϋποθέσεις της ιδεολογικής ηγεμονίας και της επαναστατικής πρωτοπορίας. Και αυτή τη στιγμή η δημιουργία μιας αριστερής κυβέρνησης, στην οποία θα συμμετέχουν και οι συνεπείς δυνάμεις της επανάστασης, θα δώσει μια πρώτη μάχη με προϋποθέσεις ουσιαστικής σύγκρουσης με το κεφάλαιο που στριμωγμένο στη γωνία από τις δικές του αντιφάσεις προσπαθεί να εξαθλιώσει τους εργαζόμενους παίρνοντας πίσω τις κατακτήσεις αιώνων πάλης και αίματος. Στη μάχη αυτή πρέπει να είμαστε όχι μόνο παρόντες αλλά και πρωταγωνιστές για να προβάλλουμε και να διεκδικήσουμε τα κοινά συμφέροντα των εργαζόμενων. Κι’ αυτό γιατί «Οι κομμουνιστές διαφέρουν από τα άλλα προλεταριακά κόμματα μονάχα κατά τούτο: ότι από τη μια μεριά, στους διάφορους εθνικούς αγώνες των προλετάριων τονίζουν και προβάλλουν τα συμφέροντα που είναι κοινά σ' όλο το προλεταριάτο κι ανεξάρτητα από την εθνότητα. Και από την άλλη, ότι στις διάφορες βαθμίδες ανάπτυξης του αγώνα ανάμεσα στο προλεταριάτο και την αστική τάξη, εκπροσωπούν πάντα τα συμφέροντα του κινήματος στο σύνολο του.»

Σε αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να συμβάλλουν όλοι οι σύντροφοι που η πολιτική τους εμπειρία των τελευταίων πενήντα ετών τους έχει δείξει ξεκάθαρα και πέρα από τις οποιεσδήποτε δικαιολογημένες επιφυλάξεις για το αποτέλεσμα αυτής της επιλογής ότι μόνο η οργανωμένη και ενωτική κινητοποίηση των μεγάλων λαϊκών μαζών μπορεί να ανοίξει το δρόμο για το σοσιαλισμό. Στη σημερινή κρίσιμη για το λαό πολιτική συγκυρία η μεγαλύτερη προσφορά όλων αυτών των συντρόφων, που πονάνε βλέποντας ότι στο όνομα δήθεν της επανάστασης οι ηγεσίες όλων των αριστερών κομματικών σχηματισμών για χρόνια τώρα παγιδεύονται είτε από τη ρεφορμιστική ουτοπία είτε από τον ουτοπικό σεχταρισμό, είναι να επιμείνουν στην ανάγκη δημιουργίας ενός λαϊκού μετώπου που θα ανοίξει το δρόμο για ριζοσπαστικές αλλαγές. Το παράδειγμα του μετώπου της Λαϊκής Ενότητας (το όνομα του μετώπου) του Χιλιανού λαού, όπως και πολλά άλλα αντίστοιχα παραδείγματα, που πάλεψε για να πετύχει την εκλογή μιας αριστερής κυβέρνησης αποφασισμένης να βγάλει τη χώρα από το σφιχταγκάλιασμα των πολυεθνικών εταιρειών, δείχνει το δρόμο. Και εκεί υπήρχαν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στις πολιτικές και κομματικές δυνάμεις που συμμετείχαν στη Λαϊκή Ενότητα όμως το κοινό πρόγραμμα, που πρόβλεπε μετά την κατάκτηση της προεδρίας και το σταδιακό βάθεμα των λαϊκών κατακτήσεων, λειτούργησε ως καταλύτης των πολιτικών εξελίξεων και ως ενοποιητική δύναμη των ταξικών δυνάμεων στην κατεύθυνση της λαϊκής εξουσίας. Και μόνο η ανάγκη της διεθνούς και ντόπιας αστικής τάξης να καταφύγει στο βάρβαρο πραξικόπημα του στρατηγού Πινοσέτ δείχνει πέρα από κάθε αμφιβολία την ορθότητα της επιλογής της δημιουργίας του μετώπου της Λαϊκής Ενότητας και της αποτελεσματικότητάς του.

Σύντροφοι οι στιγμές είναι κρίσιμες και οι αποφάσεις μας καθοριστικής σημασίας για το μέλλον της πατρίδας μας. Η ιδεολογική άλωση για μια ακόμα φορά της εργατικής τάξης μπορεί να αποφευχθεί. Αυτή θα συμβεί αν για μια ακόμα φορά κάτσουμε στη γωνία των πολιτικών εξελίξεων μόνοι μας υπερασπιζόμενοι την ιδεολογική μας καθαρότητα. Ο φόβος για το αντίθετο, δηλαδή ότι μπορεί οι πραγματικά επαναστατικές δυνάμεις με τη συμμετοχή τους σε ένα μέτωπο με το ΣΥΡΙΖΑ και τη ΔΗΜΑΡ και όποιους άλλους κινούνται στις αριστερές παρυφές της σοσιαλδημοκρατίας να διαβρωθούν ιδεολογικά από τους τελευταίους, ένα μόνο πράγμα μπορεί να καταδείχνει: τη δική μας σημερινή ιδεολογική ανεπάρκεια. Η θέση του συντρόφου Αλαβάνου ότι ουσιαστική διαπραγμάτευση δεν χωρεί στα πλαίσια των υφιστάμενων θεσμών και υπογραμμένων συμφωνιών από τις χώρες μέλη πρέπει να μας οδηγήσει στη μετωπική σύμπραξη για να πειστούν οι λαϊκές μάζες από την πράξη για την αναμφίβολη ορθότητα του επιχειρήματός του. Η μεγάλη επίθεση, που διεξάγεται αυτές τις μέρες από τους πολιτικούς της Νέας Δημοκρατίας και του Πασόκ και τα ελεγχόμενα από αυτούς μέσα ενημέρωσης, στην άποψη ότι πρέπει να γίνει ουσιαστική ανατροπή των προβλεπόμενων από τα μνημόνια και τις δανειακές συμβάσεις κατά τη διαπραγμάτευση που ευαγγελίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ, δείχνει γιατί στη διαπραγμάτευση αυτή πρέπει να είμαστε παρόντες. Το λαϊκό αντικαπιταλιστικό μέτωπο πρέπει να γίνει τώρα. Οι σύντροφοι που συμμετέχουν στους ταξικούς αγώνες τα τελευταία πενήντα χρόνια ήρθε η στιγμή να δείξουν αυτή τη φορά πως «είναι ένα τσουκάλι που κάνει καλά τη δουλειά του».

Κωνσταντίνος ο Άκτητος

Σεχταρισμός

Δεν περίμενα ότι σε μία εφημερίδα των κομμουνιστών θα διάβαζα το ακόλουθο κείμενο:

http://www.rizospastis.gr/wwwengine/story.do?id=6864067

Ο πατέρας μου ήταν ο πρώτος πολιτικός σκιτσογράφος του νόμιμου Ριζοσπάστη το 1974, ενυπόγραφα, σε εποχές μαύρες κι άραχνες. Ευτυχώς που δεν είναι εδώ να δει τα σημερινά χάλια. Μόνο απογοήτευση μπορεί να προκαλούν οι τακτικές της σημερινής ηγεσίας του ΚΚΕ. Δεν υπάρχει ένας άνθρωπος μέσα στο κόμμα να δει ότι η ηγεσία του σε λίγο θα καταφέρει ότι δεν κατάφεραν εξορίες, χούντες και εκτελεστικά αποσπάσματα: να διαλύσει, να εκμηδενίσει το ΚΚΕ, μέσα σε έναν αρρωστημένο, τυφλωμένο σεχταρισμό; Δεν υπάρχει ένας άνθρωπος μέσα στο κόμμα να αντιδράσει γι' αυτά τα ψεύδη, γι' αυτές τις συκοφαντίες; Σήμερα ο Ρούσης, αύριο ποιός; Και όλα αυτά, γιατί κάποιοι άνθρωποι τολμούν να ασκούν κριτική στην επιλογή της ηγετικής ομάδας του ΚΚΕ να κουνάει διδακτικά το δάχτυλο, αντί να λερώνει τα χέρια της στη λάσπη του διαλόγου και της μετωπικής δράσης; Άνθρωποι σαν τον Ρούση, που έδωσαν την ψυχή τους για το ΚΚΕ και που κράτησαν ψηλά τη σημαία της μαρξιστικής θεωρίας και πράξης στους δρόμους και στα αμφιθέατρα, όταν άλλοι ανακάλυπταν τη γοητεία της ελεύθερης αγοράς. Βέβαια, εδώ δεν δίστασαν να αποκαλέσουν τον Ευτύχη Μπιτσάκη "ναυάγιο της ταξικής πάλης", στον Ρούση θα κολλούσαν; Είναι, πάντως, κατάντια να αντιλαμβάνεσαι καθετί διαφορετικό ως όργανο των αστών και ως αναστήλωση της σοσιαλδημοκρατίας. Είναι κατάντια να ξεχνάς τη λενινιστική αξία της κριτικής και της αυτοκριτικής. Και είναι αντι-κομματική η στάση που επιβάλλει μία ομοφωνία νεκροταφείου, όταν ο ίδιος ο Λένιν ήταν εκείνος που φρόντιζε να συνομιλεί με κάθε καρυδιάς καρύδι, μέσα και έξω από το κόμμα του, και να φιλοξενεί απόψεις εντελώς διαφορετικές από τις δικές του στα κομματικά μέσα της εποχής.

Δεν περίμενα ότι θα διάβαζα τέτοια χολή για τον Ρούση στο Ριζοσπάστη. Δυστυχώς, είχα χάσει το ορεκτικό:

http://www.rizospastis.gr/wwwengine/story.do?id=6863156

Παίρνεις μία ανακοίνωση κάποιων μελών μιας συνιστώσας της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και τη βαφτίζεις ανακοίνωση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Ασκείς κριτική ως και στην επιλογή ενός κόμματος να συνομιλήσει με ένα άλλο, λες και δεν είναι χρέος σου να βροντοφωνάζεις τις θέσεις σου στις δυνάμεις που βρίσκονται γύρω σου. Βαφτίζεις την επιλογή των ψηφοφόρων "σκόρπισμα της ψήφου δεξιά και αριστερά", εξισώνοντας αυτιστικά τον ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ ή τη Χρυσή Αυγή. Και βέβαια, όταν στερεύεις από επιχειρήματα, απλώς βαφτίζεις την ΑΝΤΑΡΣΥΑ 13η συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ και πας σπίτι σου χαρούμενος που για άλλη μια φορά έκανες το κομματικό σου καθήκον.

Το ΚΚΕ έχει μία ακόμα ευκαιρία να γλιτώσει τον αφανισμό, στον οποίο τον οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια η ηγεσία του. Μία, όχι δύο. Νομίζει η Παπαρήγα ότι αν κάτσει στη γωνία να βλέπει τον Τσίπρα να τρώει τα μούτρα του στην Ευρώπη, θα βγει κερδισμένο το κόμμα. Κούνια που τους κούναγε. Η επερχόμενη συντηρητική αναδίπλωση του ΣΥΡΙΖΑ που θα προέλθει μόλις αρχίσει να βρέχει χυλόπιτες από τους Ολάντ και τις Μέρκελ θα πρέπει να αποτραπεί με την ισχυρή, εκ των προτέρων παρέμβαση των κομμουνιστών. Τότε θα είναι η στιγμή που θα αρχίσουν να διαλύονται οι ευρωπαϊστικές αυταπάτες του ΣΥΡΙΖΑ και του κόσμου που απελπισμένος εγκαταλείπει το δικομματισμό και πηγαίνει σ' αυτόν. Τότε, όταν θα γίνεται θρύψαλλα η ιδέα της δυνατότητας απεμπλοκής από τη λιτότητα και το μνημόνιο παραμένοντας μέσα στο Ευρώ και στην ΕΕ θα είναι η στιγμή που θα πρέπει να τραβήξεις τα πράγματα προς τα μπρος. Η οπισθοδρόμηση, η απογοήτευση και η ήττα θα είναι ήττα όλης της αριστεράς, όχι μόνο του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό δυστυχώς το ΚΚΕ δεν το καταλαβαίνει. Δεν είναι όμως ακόμα αργά. Είκοσι μέρες πριν τις εκλογές, προλαβαίνει ακόμα το ΚΚΕ να θέσει στον Τσίπρα σκληρούς όρους μετεκλογικής συνεργασίας, ως προς τι πρόκειται αυτός να επαναδιαπραγματευτεί, και ως προς το τι θα γίνει σε περίπτωση άρνησης των Ευρωπαίων στην περίφημη αυτή διαπραγμάτευση. Στην περίφημη "κυβέρνηση της Αριστεράς", οι κομμουνιστές του ΚΚΕ (και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ αν θέλετε) θα πρέπει να είναι μέσα και να πιέζουν λυσσασμένα προς τη συνεπή κατεύθυνση των στόχων που και ο ίδιος ο Τσίπρας επικαλείται (εθνικοποιήσεις τραπεζών, προστασια μισθών και συντάξεων, διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους, φορολογική μεταρρύθμιση, επανεθνικοποίηση ιδιωτικοποιημένων επιχειρήσεων, προστασία συλλογικών συμβάσεων, περικοπή εξοπλισμών, κλπ.). Μόνο έτσι, πατώντας στις αντιφάσεις της ιδέας του "όχι στο Μνημόνιο, ναι στο Ευρώ" αλλά όντας ταυτόχρονα μέσα στο τρένο της μετωπικής μετεκλογικής συνεργασίας, θα μπορέσει το ΚΚΕ να σπρώξει τα πράγματα προς την κατεύθυνση ρήξης με τα μονοπώλια και την ΕΕ. Τα υπόλοιπα είναι κριτική από τον άμβωνα και ασκήσεις επί χάρτου.

ηρ.οικ.

Ο Tariq Ali στην Αθήνα

"Η εποχή των άκρων είναι εδώ. Επιστρέφει η εποχή των επαναστάσεων;"

Ο Ταρίκ Αλί στην Αθήνα, Τρίτη 29 Μαΐου, 7.30,

αμφιθέατρο ΜΑΧ, Πολυτεχνείο, Πατησίων

Μια από τις γνωστότερες μορφές της Αριστεράς και του αντικαπιταλιστικού κινήματος των τελευταίων δεκαετιών θα βρεθεί στην Ελλάδα την ερχόμενη εβδομάδα, καλεσμένος της νΚΑ και του ΝΑΡ. Το σημαντικότατο αυτό γεγονός εντάσσεται στον κύκλο προφεστιβαλικών εκδηλώσεων που θα λάβουν  χώρα πριν από το φεστιβάλ των Αναιρέσεων σε Αθήνα. Συγκεκριμένα, ο Ταρίκ Αλί, που κατάγεται από το Πακιστάν και διαμένει εδώ και χρόνια στη Βρετανία, θα συμμετάσχει σε εκδήλωση στη Αθήνα με τίτλο «Η εποχή των άκρων είναι εδώ. Επιστρέφει η εποχή των επαναστάσεων;»,  την Τρίτη 29 Μαΐου, ώρα 19.30  στο αμφιθέατρο ΜΑΧ στο Πολυτεχνείο της Πατησίων, σε μια συζήτηση μαζί με τον δημοσιογράφο και συγγραφέα, Πέτρο Παπακωνσταντίνου. Σε ρόλο σχολιαστή, συντονιστή και μεταφραστή, ο συνδημιουργός των Debtocracy και Catastroika, Άρης Χατζηστεφάνου.

Ο Ταρίκ Αλί έχει καθορίσει με τη στάση του και το έργο του την Αριστερά από τη δεκαετία του 60 μέχρι και σήμερα. Ηγετική φιγούρα στα κινήματα αμφισβήτησης τη δεκαετία του 60 και του 70, είναι ο άνθρωπος στον οποίο αφιέρωσαν οι Rolling Stones το τραγούδι τους Street Fighting Man. Ακούραστος πρωταγωνιστής στην αριστερή πολιτική σκέψη αλλά και πολυδιαβασμένος συγγραφέας, με ένα αξιοθαύμαστο εύρος θεμάτων, από την μελέτη της Μέσης Ανατολής και του σύγχρονου ιμπεριαλισμού, μέχρι τις εξεγέρσεις στον αναπτυγμένο καπιταλισμό. Αντίστοιχο εύρος έχει και το έργο του, έχοντας γράψει περισσότερα από 25 βιβλία, πολιτικά δοκίμια, μυθιστορήματα μέχρι και σενάρια για τον κινηματογράφο, που αποτελεί ένα ακόμα από τα ενδιαφέροντά του έχοντας στο βιογραφικό του σκηνοθεσίες και κριτικές ταινιών.

Στην Ελλάδα σημαντική επιτυχία έχει η σειρά μυθιστορημάτων με θέμα το Ισλάμ με τελευταία τη «νύχτα της Χρυσής Πεταλούδας», μεταφρασμένο από τις εκδόσεις Άγρα, ενώ εξαιρετικό πολιτικό ενδιαφέρον έχει η έκδοση για τα σαράντα χρόνια από τον Μάη του 68 με κείμενα του ίδιου και του Paco Ignacio Taibo II. Είναι από τα ιδρυτικά στελέχη του ιστορικού περιοδικού New Left Review, στο οποίο συνεχίζει να γράφει, ενώ δημοσιεύει συχνότατα άρθρα στην Guardian,το CounterPunch και τo London Review of Books. Οι ομιλίες του θα αναφερθούν στις διεθνείς εξελίξεις, τις αντιστάσεις απέναντι στην κρίση και την επικαιρότητα της επανάστασης και του κομμουνισμού, και αναμένεται να προκαλέσουν μεγάλο ενδιαφέρον.

Εκδήλωση για το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα

Στις 26 και 27 Μαΐου ο Ομίλος Μελέτης Ιστορίας της Κοινωνίας (ΟΜΙΚ) διοργανώνει στην αίθουσα Καράγιωργα 1 στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Διημερίδα με θέμα: «Η ιστορία της μισθωτής εργασίας και του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα: διερευνώντας μαρξιστικές οπτικές στην εποχή μας». Ώρα έναρξης 10 το πρωί.

Σάββατο 26 Μαΐου

1^η συνεδρία: 10:00-12:00

- Άκης Παλαιολόγος, υπ.διδάκτορας Παν. Ιωαννίνων, «Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία: από τον Engels στον Hobsbawm. Σχέσεις, συνδετικά σημεία και τροφοδοτήσεις μεταξύ του πρώιμου έργου του F. Engels και των κυριότερων Βρετανών μαρξιστών ιστορικών»

- Βασίλης Μηνακάκης, ερευνητής-συγγραφέας για εργατικά ζητήματα, «Καπιταλιστικοί μετασχηματισμοί και συνδικαλιστική δράση»

- Γιώργος Γάσιας, ιστορικός, «Αγροτική μεταρρύθμιση και νεοελληνικός κοινωνικός σχηματισμός»

12:00-12:15: Διάλειμμα

2^η συνεδρία: 12:15-14:30

- Κώστας Γαλανόπουλος, υπ. διδάκτορας του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Πάντειο Πανεπιστήμιο, «“Τυφέκιον άνευ φυσεκίου”: επαναστατικός συνδικαλισμός και μαρξισμός στο πρώιμο σοσιαλιστικό κίνημα του ελλαδικού χώρου»

- Σταμάτης Λιαδάκης, υπ. διδάκτορας Πάντειο Πανεπιστήμιο, «Οι διασπάσεις στο εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα την περίοδο του Μεσοπολέμου: γεγονότα και συμπεριφορές στον Πειραιά»

- Μανόλης Αρκολάκης, διδάσκων ΕΑΠ, «Οι εργασιακές σχέσεις στο χώρο του κινηματογραφικού θεάματος κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου»

- Κώστας Παλούκης, υπ. διδάκτορας Παν. Ρεθύμνου, «Το ιστοριογραφικό έργο του Δ. Λιβιεράτου για το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου»

14:30-16:00: Μεσημεριανό διάλειμμα

3^η συνεδρία: 16:00-19:00

- Κωστής Καρπόζηλος, διδάσκων Παν. Πελοποννήσου, «“Ενότητα και Οργάνωση”: η ελληνική εκδοχή του μεταπολεμικού New Deal»

- Χρίστος Μάης, υποψ. διδάκτορας Universiteit Leiden, «“Η Εργατική σχολιάζει...”: Αναζητώντας τον κόσμο της εργασίας μέσα από το πρίσμα της “Συνεπούς Αριστεράς” (1977-1980)» 

- Όλγα Καρυώτη, κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου πολιτικής επιστήμης-ΕΚΠΑ,  «Εργατικός συνδικαλισμός: κίνημα-οργάνωση-ιδεολογία»

19:00-19:15: Διάλειμμα

4^η συνεδρία: 19:15-20:45

- Μαρία Μαυροειδή, ιστορικός-υπεύθυνη ιστορικού αρχείου ΔΕΗ, «Εργασία και εξειδίκευση στη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (1950-1970)» 

- Δημήτρης Κατσορίδας, ερευνητής ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, «Το απεργιακό κίνημα στην Ελλάδα από το 1974 μέχρι σήμερα»

Κυριακή 27 Μαΐου.

Παρεμβάσεις συνδικαλιστών.

1^η συνεδρία: 10:00-12:00

- Μπάμπης Δρακόπουλος, Οικοδόμος

- Γρηγόρης Κωνσταντόπουλος, Έτοιμα ενδύματα

- Γιάννης Φελέκης, Λιθογράφος-Ναυτεργάτης

12:00-12:15: Διάλειμμα

2^η συνεδρία: 12:15-14:15

- Μανώλης Λαγογιάννης, πρώην πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης

- Γιάννης Σερίφης, ΗΛΠΑΠ-AEG

- Νίκος Δινόπουλος, ΔΕΗ

12:15-16:00: Μεσημεριανό διάλειμμα

3^η συνεδρία: 16:00-18:00

- Σταμάτης Πελάης, πρόεδρος Σωματείου Ξενοδοχοϋπαλλήλων Κέρκυρας

- Όλγα Κοσμοπούλου, ΕΙΝΑΠ (Ένωση Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας)

- Βλασία Δημητρακοπούλου, γραμματέας ΠΕΚΟΠ (Παναττική Ένωση Καθαριστριών και Οικιακού Προσωπικού)

18:00-18:15: Διάλειμμα

4^η συνεδρία: 18:15-20:00

- Κώστας Σκηνιώτης, πρώην εργαζόμενος στην κλωστοϋφαντουργία ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ

- Ντίνος Παλαιστίδης, Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου Χάρτου Αττικής

- Νάσος Παυλάκης, έφορος δ.σ Σωματείου Εργαζομένων Ελληνικής Χαλυβουργίας

Σάββατο 26 & Κυριακή 27 Μαΐου 2012,

Πάντειο Πανεπιστήμιο,

Αμφιθέατρο Σάκη Καράγιωργα 1.

Ωρα: 10:00

παθαίνοντας ηλεκτροπληξία με τη Soap & Skin

Κάπως έτσι πρέπει να ακούγεται το σάουντρακ της ιδιοφυίας. Το βίντεο κατέφθασε χθες στα Μ.Π. ηλεκτρονικά από το Βέλγιο. Η Σαρλότ δεν θέλησε να γράψει ούτε λέξη παραπάνω... μόνο το σύνδεσμο στο youtube. Αλλά σαν και τι μένει να πεις, ύστερα από μία τέτοια μουσική εμπειρία; Επανεκτέλεση μεν (Janitor of Lunacy - Nico), κάθαρση δε.

Κάτι πήρε το αυτί μου ότι η Soap & Skin (η κυρία Anja Plaschg) έρχεται στην Αθήνα το φθινόπωρο, στο γνωστό χώρο - διαστημάνθρωπο. Δεν ξέρω στα πόσα τηλεφωνήματα και στις πόσες χιλιάδες email θα κλείσει η συνέντευξη, αλλά θα κλείσει! Γιατί δεν έρχεται κάθε μέσα στην πόλη σου ο θηλυκός μουσικός Einstein τραυματισμένος και σε παραλήρημα.  Αγαπώ Anja, αγαπώ τα σκοτάδια της βόρειας Ευρώπης, το ανεπιτήδευτο ξεγύμνωμα αγαπώ. Ραντεβού τον Οκτώβρη, λοιπόν.

ηρ.οικ.

Μιχάλης Γρηγορίου: "Βίος Παράλληλος" (12)

ΒΙΟΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΣ

Ανέκδοτες ημερολογιακές σημειώσεις του συνθέτη Μιχάλη Γρηγορίου

Ενότητα: "Εσυ, ο χρονος, ο θανατος κι’ εγω"

Επεισόδιο 12ο

Σαββατο 5/6/2010

Στον πεζοδρομο του “Αλεκτον”, τωρα που εχει ανοιξει απεναντι κι’ αυτο το νεο μπαρακι, επικρατει συνηθως μεγαλη βαβουρα, λογω του οτι μιλανε συγχρονως πολλοι ανθρωποι. Μια μη ανθρωπινη συνειδηση θα αντιμετωπιζε αυτο τον θορυβο ως ενα φυσικο φαινομενο, κατι σαν το θροϊσμα των φυλλωματων ή τον ηχο ενος καταρρακτη και θα αδυνατουσε να αναγνωρισει πως αντανακλα ενα ιδιαιτερα πολυπλοκο δικτυο ανταλλαγης πληροφοριων αναμεσα σε μεμονωμενα ατομα. Αλλα και μια ανθρωπινη συνειδηση, η δικηα μας, δεν θα ηταν σε θεση να ξεδιαλυνει και να αποκρυπτογραφησει αυτες τις επιμερους ανταλλαγες πληροφοριων, εαν ακουγε τον ιδιο θορυβο π.χ. απο μια ηχογραφηση. Που βρισκεται το ενδιαφερον αυτης της παρατηρησης ;  Στο οτι συχνα μπορει να βρισκομαστε αντιμετωποι με φαινομενα αναλογης  χαοτικης φυσης, τα οποια μοιαζουν να στερουνται νοηματος, γιατι δεν εχουμε τα καταλληλα μεσα και τους καταλληλους κωδικες ωστε να το αναγνωρισουμε και να τα αποκρυπτογραφησουμε.

Σκεψου ποσο υψηλος βαθμος πολυπλοκοτητας εμπεριεχεται σ’ αυτο το φαινομενο του θορυβου που προερχεται απο πολλες ανθρωπινες ομιληες και σκεψου σε ποσα πολλα επιπεδα πρεπει να αναζητηθει. Γιατι, πρωτα απ’ ολα, υπαρχει το φαινομενο της συγκεκριμμενης ανθρωπινης γλωσσας -εν προκειμενω τα ελληνικα- μεσω της οποιας ανταλλασσουν πληροφοριες τα μεμονωμενα ατομα του δικτυου. Απο μονο του αυτο το φαινομενο της γλωσσας εχει κατι το εκπληκτικο. Συνειδητοι οργανισμοι ανταλλασουν μεταξυ τους “πληροφοριες” παραγοντας ηχους, οι οποιοι ειναι ετσι οργανωμενοι ωστε να παραγουν “νοηματα”, τα οποια μπορουν να “κατανοησουν” οσοι γνωριζουν τον ιδιο κωδικα οργανωσης. Εαν, αναμεσα σ’ αυτους τους συνειδητους οργανισμους, οι οποιοι γνωριζουν τον τροπο οργανωσης των ηχων της ελληνικης γλωσσας, βρισκονταν και καποιος συνειδητος οργανισμος που δεν εγνωριζε αυτο τον τροπο οργανωσης των ηχων, αλλα τον τροπο οργανωσης των ηχων π.χ της ιαπωνικης γλωσσας, αυτος ο “παρεισακτος” θα αδυνατουσε να συμμετασχει στο δικτυο της ανταλλαγης πληροφοριων. Ομως, ο εξωγηϊνος παρατηρητης αυτου του φαινομενου του θορυβου απο ανθρωπινες ομιληες, δεν θα αντιλαμβανονταν, οχι μονο την υπαρξη ενος δικτυου, αλλα ουτε πως το δικτυο εμφανιζει σε καποιο κομβο του ενα καιριο κενο, καθως ο γιαπωνεζος μιλαει τη δικηα του γλωσσα που δεν την καταλαβαινουν οι υπολοιποι. Ο εξωγηϊνος θα ακουγε τον ιδιο θορυβο. Αλλα, κι’ αν ολοι οι συμμετεχοντες στο δικτυο μιλουσαν μεταξυ τους γιαπωνεζικα, παλι ο θορυβος θα παρεμενε ο ιδιος για τον εξωγηϊνο παρατηρητη.

Επειτα, ειναι η φυση των νοηματων που ανταλλασσονται μεσα στο δικτυο. Εαν αναμεσα στους συνομιλητες, οι οποιοι αποτελουνται στην πλειοψηφια τους απο μια νεολαια με τους δικους της τροπους σκεψης, με τα δικα της πολιτιστικα αυτονοητα, κλπ, (που ολα τουτα εχουν ως αποτελεσμα τη χρηση διαφορετικων ηχων κατα την ανταλλαγη των πληροφοριων) βρισκονταν π.χ. ενας Ελληνας τσιγγανος της Θεσσαλιας, παλι κι’ αυτος θα αδυνατουσε να συμμετασχει στο δικτυο, κι’ ας γνωριζε σε γενικες γραμμες τους τροπους οργανωσης των ηχων που ισχυουν για την ελληνικη γλωσσα...... και ουτω καθεξης. Ο “χαοτικος θορυβος” λοιπον θα μπορουσε να υποκρυπτει ενα πληθος αλλων φαινομενων που ειναι αδυνατον να αποκρυπτογραφηθουν απο τον παρατηρητη.

Με αλλα λογια :  Πισω απο διαφορα εξωτερικα φαινομενα “χαοτικου θορυβου” που μας περιβαλλουν καθημερινα μπορει να υποκρυπτονται αλλα κρυφα φαινομενα τα οποια αδυνατουμε να αντιληφθουμε και να αποκρυπτογραφησουμε. Η επιστημη επιχειρει βεβαια δειλα-δειλα να ξεδιαλυνει μερικα τετοια φαινομενα. Οι αποπειρες αποκρυπτογραφησης του DNA μπορει να ειναι ενα χαρακτηριστικο παραδειγμα, οπως μπορει να αποτελει χαρακτηριστικο παραδειγμα κι’ η αποπειρα να ερμηνευτουν τα φαινομενα της υλης ως αποτελεσμα συντονισμου “υπερχορδων”. Υπαρχει ομως ενα τεραστιο πληθος αλλων φαινομενων, το κρυφο νοημα των οποιων μας διαφευγει εντελως.

Υπαρχει ενα εξαιρετικο διηγημα του Stanislav Lem, το “Νon Serviam”, στο οποιο τιθεται αυτο ακριβως το ερωτημα.

Δευτερα 14/6/2010

Σημειωνω πολυ συνοπτικα :  Η γλωσσικα διαμορφωμενη σκεψη –αρα και ενα μεγαλο μερος της αυτοσυνειδησιας-  βασιζεται σε μηχανισμους συντακτικης διαδοχης, αρα συνδεεται με σωματοκινητικα προγραμματα. Αυτο ειναι κατι που σηκωνει βεβαια πολυ μεγαλυτερη αναλυση –ενα μερος της οποιας την εχει επιχειρησει ο Edelman. Επισημαινω απλως ενα εμπειρικο δεδομενο:  Οταν προσπαθω να θυμηθω “κατι” που μου διεφευγει εχω συχνα την αισθηση πως “νοιωθω” το περιγραμμα ή την μορφη αυτου που θελω να θυμηθω, ενω μου λειπει το νοηματικο περιεχομενο του. Ειναι δηλαδη σαν να θυμαμαι την κινητικη διαδικασια που θα οδηγουσε στην ανακληση της πληρους μορφης, ενω μου λειπει το συγκεκριμμενο πακεττο εννοιων που πρεπει να ακουμπησει  πανω της. Μ’ αλλα λογια, ειναι σαν να διαισθανομαι με σωματικο τροπο τις εννοιες που πρεπει να ανακληθουν.

APHRODISIAC - ΤΟ ΦΩΤΟΡΟΜΑΝΤΖΟ

I've got to say what's in my mind"

"When I`m with you I feel all right"





"You call me baby, we spend the night"

"I`m so addicted, I feel all right"




-----

"Οver and over I`m falling, o, o, o"

"You make me dance like a maniac, o, o, o"

"You make me want you, aphorodisiac!"

----

"I think about you, all the time"

"I just can`t get you off my mind"

"You drive me crazy, you drive me wild"

"I`m so addicted, there`s no way out"

-----

"Over and over I`m falling, o, o, o"

"You make me dance like a maniac, o, o, o"

"You make me want you, aphrodisiac"

"Hey, I want it way too much. Your touch!"

"You make me want you, aphrodisiac!"

"I`m so addicted, there`s no way out!"

Συνέντευξη του Θανάση Μωραΐτη στον Μετρονόμο

Συνέντευξη του Θανάση Μωραΐτη στον «Μετρονόμο»

του Ηλία Βολιώτη-Καπετανάκη*

(Δημοσιεύτηκε στο «Μετρονόμο», τ. 3, Οκτώβριος 2001)

Ευτυχώς υπάρχουν ακόμα ευχάριστες εκπλήξεις στο λαϊκό μας τραγούδι. Πάντα θα υπάρχουν, όσο μεγαλώνει ο σκουπιδότοπος της υποκουλτούρας και ο βάλτος του σκυλάδικου ορυμαγδού. Κάποιοι μοναχικοί τροβαδούροι με τις παρέες τους θα περπατούν διαχρονικούς δρόμους πρωτίστως για να νιώθουν όμορφα και να εκφράζουν τα μεράκια τους. Αρκετό καιρό έχει να δισκογραφήσει ο Θανάσης Μωραΐτης, φέτος όμως «κορομήλιασε», για να χρησιμοποιήσουμε μια προσφιλή του λέξη, η νέα του δουλειά. Από το Μίκη Θεοδωράκη, το Δημήτρη Ατραΐδη, τα Αρβανίτικα τραγούδια, στο Μάνο Χατζιδάκι. Μέσα απ' των άστρων τα κλαδιά ο δίσκος, σε μουσική επεξεργασία του Δημήτρη Λέκκα. Γνωρίζοντας την καθημερινή σπουδαία του δουλειά στο Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο «Μέλπως Μερλιέ», κοντά στο Μάρκο Δραγούμη, αλλά και τις ανέκδοτες για την ώρα συνθετικές του αναζητήσεις, συμφωνήσαμε να μιλήσουμε μόνο για το δίσκο με τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι. Όταν θα διαβάζετε αυτήν τη συνέντευξη θα είναι στο στούντιο ετοιμάζοντας το δεύτερο ψηφιακό δίσκο με έργα τού μεγάλου μας συνθέτη, τον Ματωμένο Γάμο και άλλα σκόρπια τραγούδια σε στίχους του Νίκου Γκάτσου. Η. Β.-Κ.

-----

Ο λόγος στον τραγουδιστή:

Θανάσης Μωραΐτης: Είπες στην αρχή ότι έχω καιρό να κάνω δίσκο, τρία χρόνια έχω να κάνω δίσκο, αλλά σκεφτόμουν την Αμοργό του Νίκου Γκάτσου, το μοναδικό ποίημα που έγραψε. Και γιατί πρέπει κανείς να γράψει και δεύτερο αν κάτι είναι τόσο πολύ καλό και δυνατό; Νομίζω ότι αυτό ισχύει και για τους δίσκους. Αυτό το άγχος, κυρίως των τραγουδιστών, όσον αφορά το καλλιτεχνικό μέρος και των δισκογραφικών εταιρειών για το κέρδος, να βγάζουν οπωσδήποτε ένα δίσκο το χρόνο, είναι τις περισσότερες φορές εις βάρος της ποιότητας.

Ναι, αλλά πέρασε πλέον η εποχή που το λαϊκό κέντρο είχε μια άλλη μαγεία και το τραγούδι προβάρονταν πρώτα στο πάλκο και αν είχε επιτυχία γινόταν και δίσκος. Επομένως στη σημερινή γρήγορη εμπορική εποχή μας τρία χρόνια μακριά από τη δισκογραφία είναι μάλλον πολλά.

Θ. Μ.: Ναι, είναι πολλά για τους περισσότερους τραγουδιστές, αλλά υπάρχει και μια κατηγορία, ανάμεσά τους θέλω να συγκαταλέγομαι, οι οποίοι δεν τα μετράνε έτσι τα πράγματα. Τα κρίνουν με τη μεγάλη τους επιθυμία να κάνουν κάτι, κι όταν έρθει αυτό, είτε έχουν περάσει 2 χρόνια είτε 10, να το κάνουν μόνο τότε. Σκέφτομαι ότι με το δεύτερο ψηφιακό δίσκο που θα κυκλοφορήσει το Νοέμβριο με έργα του Μάνου Χατζιδάκι, δεν ξέρω αν θέλω να τραγουδήσω τίποτα άλλο. Συνεργάσθηκα και με το Μίκη Θεοδωράκη. Νομίζω ότι χόρτασα. Έτσι σκέφτομαι τώρα. Αν δεν είναι κάτι που θα με ποτίσει, δεν υπάρχει λόγος να το κάνω. Εκτός αυτού δεν είμαι τραγουδιστής που πάω στα κέντρα, οπότε πρέπει να έχω ρεπερτόριο. Κάνω αυτό που γουστάρω και χαίρομαι πάρα πολύ όταν αρέσει στον κόσμο αυτό που αρέσει σε μένα.

“Μέσα απ' των άστρων τα κλαδιά”, ας αρχίσουμε από τον τίτλο του δίσκου...

Θ. Μ.: Είναι, ως γνωστό, από τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι σε στίχους του Νίκου Γκάτσου το «Κάνε τον πόνο σου χαρά», το οποίο θα υπάρχει στο δεύτερο cd που θα έχει τίτλο Φεγγάρια μου παλιά, καινούρια μου πουλιά, κι αυτό στίχος του Γκάτσου.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα;

Θ. Μ.: Μεταφυσικά, όπως όλα τα πράγματα συμβαίνουν στη ζωή μου. Πρέπει να σου πω ότι ανήκω στο κλαμπ των... μεταφυσικώς ανησυχούντων, γίνονται όλα έτσι, εντελώς τυχαία.

Ανήκεις και στο κλαμπ των εξεζητημένων ορισμών μου φαίνεται.

Θ. Μ.: Ε... δεν είναι και εξεζητημένη φράση, αλλά δεν ξέρω, από τότε που έχω καταλάβει τον εαυτό μου, βλέπω ότι τα πράγματα γίνονται εντελώς μόνα τους. Όχι φυσικά ότι η δική μου συμμετοχή είναι αμελητέα. Πολλές φορές νιώθω πιόνι στις βουλές εκείνου που με κατοικεί ή εκείνου που μ' έχει πλάσει. Δεν ξέρω αν λέγεται θεός ή άνεμος... Βλέπω ότι πράγματα που διακαώς επιθυμώ δε γίνονται ποτέ. Αντιθέτως αυτά που δεν κυνηγώ έρχονται και θηλυκώνουνε μεταξύ τους και γίνονται πράγματα που δεν τα φαντάζεσαι. Στο προκείμενο τώρα: Μια μέρα δυο φίλες μου με φώναξαν να πω δύο τραγούδια του Χατζιδάκι στην παρουσίαση ενός βιβλίου για τον Ματωμένο γάμο του Λόρκα. Καθώς ετοιμαζόμουνα με το συγκρότημα που είχαμε φτιάξει, «Μπουκουράνα», σκέφτηκα: δε λέω του Δημήτρη Λέκκα να κάνει μια απλή ενορχήστρωση; Έγινε αυτό και μετά κάποιοι φίλοι μάς πίεζαν: Ωραία είναι, γιατί δεν κάνετε και άλλους κύκλους του Χατζιδάκι; Έτσι επιλέξαμε το Παραμύθι χωρίς όνομα σε στίχους του Ιάκωβου Καμπανέλλη, στην ολοκληρωμένη του μορφή -το οποίο παρουσιάσαμε έτσι όπως υπάρχει στο cd, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κατά την βράβευση του Καμπανέλλη- και σκόρπια τραγούδια σε στίχους του Νίκου Γκάτσου. Αποτελούσε το υλικό για μια δίωρη συναυλία. Αφού κάναμε πρόβες, κορομήλιαζαν σιγά- σιγά τα τραγούδια και βλέπαμε ότι κάτι είχαμε να πούμε. Η θερμή υποστήριξη του Νίκου Κυπουργού και η ευγενική βοήθεια του Γιώργου Χατζιδάκι-Θεοφανόπουλου μας έδωσαν την δυνατότητα να βγάλουμε την δουλειά μας στον ήλιο.

Μου έκανε εντύπωση ο τρόπος δουλειάς. Είναι παρεΐστικος, μια συντροφιά που ο καθένας προσθέτει το δικό του μεράκι.

Θ. Μ.: Είναι παρεΐστικος γιατί δεν διακατεχόμεθα από το άγχος να βγει τώρα οπωσδήποτε δίσκος και όπως - όπως. Δουλεύουμε τρία χρόνια και οι μουσικοί όλοι παρακαλούσαν να κάνουμε και άλλες πρόβες, συνεχώς μέχρι να ακούσουν αυτό που ήθελε ο καθένας. Αυτό που ήθελε ο καθένας έγινε το όλο και για αυτό βγήκε αυτός ο δίσκος έτσι όπως λες.

Ο δίσκος έχει, και ενορχηστρωτικά και φωνητικά, μια παράξενη ατμόσφαιρα που είναι πολύ όμορφη, θα ήθελα να μιλήσεις για την ενορχήστρωση του Λέκκα αλλά και την δική σου ερμηνεία.

Θ. Μ.: Πολλοί, όταν έμαθαν ότι θα ηχογραφήσουμε τα έργα του Χατζιδάκι, με ρωτούσαν αν μου ταιριάζουνε, ακριβώς γιατί είχανε στα αυτιά τους την φωνή μου στα έργα του Μίκη Θεοδωράκη.

Είχαν στα αυτιά τους και τη φωνή του Λάκη Παππά και των άλλων που είπαν τα τραγούδια στις πρώτες εκτελέσεις.

Θ. Μ.: Αυτό το στίγμα έτσι και αλλιώς υπάρχει όταν πρόκειται για επανεκτελέσεις. Εμένα, με ήξεραν από τα τραγούδια του Θεοδωράκη, που είναι γνωστό πώς τα λέω: Επικό ύφος, ψηλά η φωνή, δυνατά. Το θέμα δεν είναι αν μου ταιριάζουν γενικά κάποια τραγούδια αλλά αν εγώ ταιριάζω σ' αυτά. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, νομίζω, ότι έχει να κάνει περισσότερο με ιδεολογία παρά με φωνή. Γιατί; Αυτά τα τραγούδια του Θεοδωράκη και του Χατζιδάκι δεν είναι θέμα φωνής αλλά είναι ιδεολογικό το ζήτημα και φυσικά δεν εννοώ πολιτική ιδεολογία.

Μάλλον είναι θέμα φωνής αλλά αυτή είναι προϋπόθεση...

Θ. Μ.: Όχι! Η φωνή έπεται. Νομίζω ότι εκείνο που προηγείται είναι η ιδεολογική ταύτιση με τον «κόσμο» που σέρνουν αυτά τα τραγούδια. Δηλαδή η υψηλή αισθητική τους αμέσως δείχνει αν σε ξεράσει το πράγμα ή αν θα σε δεχτεί. Από εκεί και πέρα όποιος έχει καλή φωνή μπορεί να τα τραγουδήσει. Νομίζω ότι αυτόν τον κόσμο που φέρουν τα τραγούδια του Χατζιδάκι και του Θεοδωράκη θέλω να τον περιέχω. Θέλω να ανήκω στην ευρύτερη οικογένεια των καλλιτεχνών που μέλημά τους είναι η... παρέα με την υψηλή αισθητική. Άρα εκείνο που απέμενε ήταν απλά να ανοίξω το στόμα μου αφού προηγουμένως αυτές οι μελωδίες δέχτηκαν να ποτίσουν το κορμί μου. Αν το πάρουμε αυτό και το μεταθέσουμε στον έρωτα, θα δούμε ότι αν δεν ποτισθεί το κορμί σου από την επιθυμία για τον ερωτικό σου σύντροφο δεν μπορείς να νιώσεις αυτό το κάτι, το αχ!

Ήρθε η σειρά της ενορχήστρωσης τώρα.

Θ. Μ.: Γνωρίζοντας πόσο βαθιά ξέρει τα τραγούδια ο Δημήτρης Λέκκας -δεν εννοώ την μουσική... Πολλοί καλλιτέχνες τη γνωρίζουν- ξέρει στην παραμικρή λεπτομέρεια από τα ακόρντα μέχρι τις συνηχήσεις που ήθελε να βγάλει ο Χατζιδάκις. Η μεγάλη του επιτυχία έγκειται στο εξής: είχε περιορισμένο αριθμό οργάνων, του ανατέθηκε η μουσική επεξεργασία λέγοντάς του ότι τα όργανα είναι 5 και είναι αυτά. Γιατί όταν κάνεις ενορχήστρωση σου έρχεται η ιδέα: εδώ είναι καλό να παίξει κόρνο, εκεί να παίξει άρπα. Πώς θα γίνει όταν δεν τα έχεις; Πώς θα βγει ο ήχος του κόρνου; Ο Δημήτρης έχει πάρα πολύ δουλέψει με τις ακραίες εκτάσεις των οργάνων. Συνήθως τα όργανα παίζουν στη μεσαία περιοχή τους, όπου ηχούν και καλύτερα... Όταν όμως χρησιμοποιείς την πάνω έκταση του αγγλικού κέρατος και την κάτω περιοχή του φλάουτου μπορεί να δημιουργηθεί ένας ήχος ο οποίος θα πλησιάζει το κόρνο. Αυτή κατά την γνώμη μου είναι η μεγάλη επιτυχία του Δημήτρη Λέκκα..

Λοιπόν, Θεοδωράκης και Χατζιδάκις, έχεις θητεύσει και στους δυο. Πώς εσύ νιώθεις τον καθένα; Αυθόρμητα!

Θ. Μ.: Τώρα δα μου ήρθε μια παρομοίωση για αυτά τα δυο πρόσωπα. Ο Χατζιδάκις είναι ο ουρανός και ο Θεοδωράκης η γη. Όταν πρωτοξεκίνησα με το Μίκη Θεοδωράκη ένιωσα το αγριολούλουδο που είναι στην άκρη του ποταμού να παρακαλάει το νερό να το παρασύρει. Από τη στιγμή που σήκωνε τα χέρια του να διευθύνει ένα τραγούδι του άλλαζε ο κόσμος, άλλαζε η αίθουσα, άλλαζε η διάθεσή μας. Δεν υπήρχε περίπτωση να μην τραγουδήσουμε όπως ήθελε ο Μίκης εκείνη την στιγμή! Κάποια στιγμή που ένιωθα ότι δεν ήμουν και τόσο μέσα στο κλίμα, άνοιγε ο Μίκης τα μάτια του, γιατί διευθύνει πάντα με κλειστά τα μάτια, και με κοίταζε. Ήταν αρκετό για να επανέλθω στην κατάσταση που έπρεπε. Αργότερα έγιναν οι συναυλίες Θεοδωράκη- Χατζιδάκι στην Ελλάδα και στην Κύπρο, θυμάμαι πάρα πολύ έντονα την απλότητα, την σεμνότητά τους, την μουσική τους παιδεία, δεν το λέω μόνο ως προς τις γνώσεις αλλά για όλο αυτό που αναβλύζει από μέσα τους. Θυμάμαι τα μαθήματα που έπαιρνα χωρίς ποτέ να μου κάνουν μαθήματα. Είναι ό,τι πιο σημαντικό μπορεί να σου συμβεί αρκεί βέβαια να έχεις και εσύ δεκτικότητα...»

Νομίζω ότι έχεις αφήσει μια «ουρά» για τον Μάνο Χατζιδάκι...

Θ. Μ.: Ναι. Με τον Χατζιδάκι δεν ήταν τόσο κοντινή η σχέση μου όσο με τον Θεοδωράκη, παρόλο που ο πρώτος δίσκος μου με τον Θεοδωράκη ήταν η πρώτη παραγωγή του «Σείριου», ήταν παρών ο Χατζιδάκις στο στούντιο, όπως και στην πρώτη παρουσίαση. Μου είχε προτείνει να συνεργασθούμε αλλά δεν το έφερε η τύχη. Δεν μπορώ να μιλήσω για το Χατζιδάκι όπως μιλάω για τo Θεοδωράκη, τόσα χρόνια κοντά του στις συναυλίες σε όλο τον κόσμο. Εκείνο που μου έχει μείνει από το Χατζιδάκι είναι η χειραψία του, είναι ο τρόπος που είχε να χαϊδεύει έναν άνθρωπο που του άρεσε πάρα πολύ, που τον ενέκρινε, χωρίς να τον ακουμπάει.

Τι μαγικό έχουν αυτά τα τραγούδια, αυτά τα έργα και μετά από 30-40 χρόνια τα λατρεύει ο κόσμος;

Θ. Μ.: Έχουν αυτό ακριβώς που υπάρχει και στα δημοτικά και τα λαϊκά μας τραγούδια. Ξέρουμε ότι όλα αυτά τα αριστουργήματα γράφτηκαν πριν από παρά πολλά χρόνια. Περνά ο καιρός, έρχονται νέοι μουσικοί που με αγάπη και με γνώση ασχολούνται με αυτά και ξαφνικά τα βαφτίζουν στην κολυμβήθρα της εποχής τους και μας τα παραδίδουν πάλι όμορφα και πάλι συγκλονιστικά. Νομίζω ότι σ' αυτή την κατηγορία εντάσσονται και τα τραγούδια του Θεοδωράκη και του Χατζιδάκι και άλλων δημιουργών. Δεν πρόκειται να παλιώσουν ποτέ γιατί η ομορφιά μιλάει πάντα στους ανθρώπους το ίδιο.

Μιλάει το ίδιο, αλλά τι είναι αυτό που κάνει αυτά τα τραγούδια διαχρονικά, να ανθίζουν σε οποιεσδήποτε συνθήκες;

Θ. Μ.: Είναι απλό γιατί γίνεται, επειδή είναι πάνω από τους ανθρώπους.

Πρέπει Θανάση να είναι μέσα στους ανθρώπους για να «πιάνει» κάτι...

Θ. Μ.: Λέει κάπου ο Γκαίτε ότι «όσο πιο μεγάλο είναι ένα έργο τέχνης, τόσο πιο μεγάλος είναι ο οίκτος μας για τους δημιουργούς, γιατί ένα σπουδαίο έργο τέχνης δημιουργείται μόνο κάτω από σπαραγμό ψυχής.» Επίσης λέει και το εξής: «Το χρώμα της δημιουργίας είναι το μαύρο, όλοι φέρουν ένα μαύρο και για αυτό οι γυναίκες που είναι έγκυες φέρουν δυο μαύρα.» Θέλω να πω ότι είναι πάνω από τους ανθρώπους, όχι μέσα στους ανθρώπους. Πάνω από τα γήινα, είναι σε μια άλλη σφαίρα όλα αυτά, δεν την ενδιαφέρει την τέχνη η συγκεκριμένη χρονική στιγμή που δημιουργούνται. Η 9η του Μπετόβεν θα μπορούσε να είχε φτιαχτεί και χθες, όπως και το Παραμύθι χωρίς όνομα. Αδιαφορεί παντελώς η τέχνη για τις χρονολογίες.

Δε συμφωνώ φυσικά. Η τέχνη πατάει στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αλέθει τις εκάστοτε συνθήκες.

Θ. Μ.: Ε! βέβαια, γιατί περιέχει τη μόνη και αποκλειστική ουσία που πρέπει να διέπει το ανθρώπινο γένος: την ομορφιά.

Οι επανεκτελέσεις μεγάλων τραγουδιών και έργων δεν είναι μειονέκτημα για τους σημερινούς τραγουδιστές;

Θ. Μ.: Ναι, αν τα χρησιμοποιούν σαν βιομηχανική παραγωγή - να κάνω αυτό ή εκείνο για να κερδίσω ρεπερτόριο και χρήματα- είναι αποτυχία. Αν γίνει όμως με το μεταφυσικό τρόπο που περιέγραψα, αυτό το πράγμα περιέχει την ομορφιά διότι δεν το προκαλείς, έρχεται μόνο του».

Ναι, αλλά οι επανεκτελέσεις έχουν ένα κατά το μάλλον ή ήττον ανυπέρβλητο πρότυπο.

Θ. Μ.: Καθόλου. Τα γνωρίζω πολύ καλά αυτά τα τραγούδια με τους πρώτους εκτελεστές και τα έχουν πει συγκλονιστικά. Το παιδί μοιάζει στη μάνα αλλά έχει και κάτι δικό του. Αυτό κάνω κι εγώ όταν τραγουδάω ήδη γνωστά τραγούδια. Μοιάζω, αλλά είμαι άλλος. Βασικό συστατικό είναι το ξεκίνημα της σκέψης. Γιατί το κάνω; Για να πετύχω το ένα ή το άλλο, ή το κάνω επειδή ήρθε και η δύναμη που βγαίνει μέσα από το σώμα μου έχει τα χαρακτηριστικά του σιντριβανιού; Που όσο πιο μεγάλη πίεση έχει το νερό, τόσο πιο ψηλά πετάγεται; Στη δεύτερη περίπτωση δεν έχεις τίποτα να φοβηθείς, ούτε καν τη σύγκριση.

Σε ποιο βαθμό αυτές οι επανεκτελέσεις είναι διαβατήριο, το ασανσέρ να κάνεις εύκολα επιτυχία;

Θ. Μ.: Λειτουργούν, κατά τη γνώμη μου δυο παράγοντες: Η δύναμη του συγκεκριμένου τραγουδιού που θέλει να τραγουδήσει ο τραγουδιστής και αμέσως μετά η δύναμη του ίδιου του τραγουδιστή, η δική του εμβέλεια, η δική του αλήθεια. Έχουμε παραδείγματα τραγουδιών που είναι πασίγνωστα αλλά κανείς δεν ξέρει τον τραγουδιστή, όπως και τραγούδια κάπως μέτρια που έρχεται ένας τραγουδιστής και βάζοντας την δική του αλήθεια ξαφνικά τους δίνει άλλη διάσταση. Εδώ έχουμε να κάνουμε με την μεγαλειώδη μορφή τέχνης του Μ. Χατζιδάκι. Αρκεί λοιπόν ο τραγουδιστής να παρακολουθήσει την αλήθεια που συμβαίνει μέσα του, την ώρα που πρέπει να πει αυτές τις μελωδίες, και τα πράγματα θα γίνουν μόνα τους.

Είναι και λιγάκι μόδα οι επανεκτελέσεις σήμερα.

Θ. Μ.: Δεν το πιστεύω, αλλά κι αν είναι μ' αρέσει πολύ. Έχουμε ανάγκη να πηγαίνουμε στο Μοναστηράκι να βλέπουμε πώς ήταν για παράδειγμα τα έπιπλα πριν 50 χρόνια. Γιατί τα παραμύθια της γιαγιάς είναι άκρως γοητευτικά;

Μουσειακή αναπόληση μαζί με εκμετάλλευση του παλιού που «πουλάει»;

Θ. Μ.: Ακριβώς το αντίθετο. Δεν πάω στο Μοναστηράκι να αγοράσω έπιπλα, τη ζωή που φέρουν θέλω ν' αγοράσω, τη μνήμη τους γιατί είμαι συνέχειά τους. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει με τις επανεκτελέσεις τραγουδιών. Δεν αγοράζουμε τραγούδια, τη μνήμη τους επικαλούμεθα, θέλοντας να κάνουμε ξανά θυσία στο θεό της μουσικής και της ομορφιάς.

Πώς δένεται η παράδοση με την ανάγκη να πάμε τη μουσική και το τραγούδι 2 - 5 - 10 βήματα πιο κάτω;

Θ. Μ.: Παράδοση για μένα δεν είναι ένα ρούχο με ναφθαλίνη σε σκονισμένη ντουλάπα για να μην το φάει ο σκώρος. Παράδοση είναι αυτό που κάνουμε τώρα. Η στιγμή η τωρινή θα αποτελεί μετά από 50 χρόνια παράδοση, αν καταδεχτεί να την σημειώσει η ιστορία. Αυτό είναι παράδοση: Η συνεχής εξέλιξη αυτού που προϋπήρξε.

Παράδοση με επανεκτέλεση παλιού, έστω και αείζωου, έργου, ή απόπειρα προσέγγισης της παράδοσης με νέο δημιούργημα;

Θ. Μ.: Τα πάντα μπορεί να γίνουν, όλα είναι σεβαστά αρκεί να περιέχουν αλήθεια. Αν αυτό συμβαίνει, θα μιλάμε μελλοντικά για ένα έργο τέχνης το οποίο αποκλείεται να μην έχει πατήσει σ' αυτό που προϋπήρξε. Δεν μπορώ να φανταστώ ένα δένδρο όλο ξεραμένο και στην κορυφή να έχει ένα πράσινο φύλλο. Δεν μπορεί, από κάπου έχει πάρει νερό, προφανώς από τις ρίζες του. Αν υποθέσουμε ότι οι ρίζες της μουσικής δε γνωρίζουμε πού φθάνουν, οφείλει το «φύλλο» να παρακολουθήσει αυτήν την πορεία ώστε να μας δημιουργήσει κάτι άλλο, το οποίο θα είναι επίσης «φύλλο», επίσης δροσερό, επίσης όμορφο αλλά της εποχής του. Στο «Μέσα απ' των άστρων τα κλαδιά» παίρνουμε τραγούδια του Χατζιδάκι από όλους αγαπημένα και τα ντύνουμε με τα ωραία ρούχα της εποχή μας.

* Βάση της συνέντευξης αποτέλεσε εκπομπή που έγινε στο "Μουσικό Σεργιάνι" της ΕΡΑ-5