Μιχάλης Γρηγορίου: "Βίος Παράλληλος" (12)

ΒΙΟΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΣ

Ανέκδοτες ημερολογιακές σημειώσεις του συνθέτη Μιχάλη Γρηγορίου

Ενότητα: "Εσυ, ο χρονος, ο θανατος κι’ εγω"

Επεισόδιο 12ο

Σαββατο 5/6/2010

Στον πεζοδρομο του “Αλεκτον”, τωρα που εχει ανοιξει απεναντι κι’ αυτο το νεο μπαρακι, επικρατει συνηθως μεγαλη βαβουρα, λογω του οτι μιλανε συγχρονως πολλοι ανθρωποι. Μια μη ανθρωπινη συνειδηση θα αντιμετωπιζε αυτο τον θορυβο ως ενα φυσικο φαινομενο, κατι σαν το θροϊσμα των φυλλωματων ή τον ηχο ενος καταρρακτη και θα αδυνατουσε να αναγνωρισει πως αντανακλα ενα ιδιαιτερα πολυπλοκο δικτυο ανταλλαγης πληροφοριων αναμεσα σε μεμονωμενα ατομα. Αλλα και μια ανθρωπινη συνειδηση, η δικηα μας, δεν θα ηταν σε θεση να ξεδιαλυνει και να αποκρυπτογραφησει αυτες τις επιμερους ανταλλαγες πληροφοριων, εαν ακουγε τον ιδιο θορυβο π.χ. απο μια ηχογραφηση. Που βρισκεται το ενδιαφερον αυτης της παρατηρησης ;  Στο οτι συχνα μπορει να βρισκομαστε αντιμετωποι με φαινομενα αναλογης  χαοτικης φυσης, τα οποια μοιαζουν να στερουνται νοηματος, γιατι δεν εχουμε τα καταλληλα μεσα και τους καταλληλους κωδικες ωστε να το αναγνωρισουμε και να τα αποκρυπτογραφησουμε.

Σκεψου ποσο υψηλος βαθμος πολυπλοκοτητας εμπεριεχεται σ’ αυτο το φαινομενο του θορυβου που προερχεται απο πολλες ανθρωπινες ομιληες και σκεψου σε ποσα πολλα επιπεδα πρεπει να αναζητηθει. Γιατι, πρωτα απ’ ολα, υπαρχει το φαινομενο της συγκεκριμμενης ανθρωπινης γλωσσας -εν προκειμενω τα ελληνικα- μεσω της οποιας ανταλλασσουν πληροφοριες τα μεμονωμενα ατομα του δικτυου. Απο μονο του αυτο το φαινομενο της γλωσσας εχει κατι το εκπληκτικο. Συνειδητοι οργανισμοι ανταλλασουν μεταξυ τους “πληροφοριες” παραγοντας ηχους, οι οποιοι ειναι ετσι οργανωμενοι ωστε να παραγουν “νοηματα”, τα οποια μπορουν να “κατανοησουν” οσοι γνωριζουν τον ιδιο κωδικα οργανωσης. Εαν, αναμεσα σ’ αυτους τους συνειδητους οργανισμους, οι οποιοι γνωριζουν τον τροπο οργανωσης των ηχων της ελληνικης γλωσσας, βρισκονταν και καποιος συνειδητος οργανισμος που δεν εγνωριζε αυτο τον τροπο οργανωσης των ηχων, αλλα τον τροπο οργανωσης των ηχων π.χ της ιαπωνικης γλωσσας, αυτος ο “παρεισακτος” θα αδυνατουσε να συμμετασχει στο δικτυο της ανταλλαγης πληροφοριων. Ομως, ο εξωγηϊνος παρατηρητης αυτου του φαινομενου του θορυβου απο ανθρωπινες ομιληες, δεν θα αντιλαμβανονταν, οχι μονο την υπαρξη ενος δικτυου, αλλα ουτε πως το δικτυο εμφανιζει σε καποιο κομβο του ενα καιριο κενο, καθως ο γιαπωνεζος μιλαει τη δικηα του γλωσσα που δεν την καταλαβαινουν οι υπολοιποι. Ο εξωγηϊνος θα ακουγε τον ιδιο θορυβο. Αλλα, κι’ αν ολοι οι συμμετεχοντες στο δικτυο μιλουσαν μεταξυ τους γιαπωνεζικα, παλι ο θορυβος θα παρεμενε ο ιδιος για τον εξωγηϊνο παρατηρητη.

Επειτα, ειναι η φυση των νοηματων που ανταλλασσονται μεσα στο δικτυο. Εαν αναμεσα στους συνομιλητες, οι οποιοι αποτελουνται στην πλειοψηφια τους απο μια νεολαια με τους δικους της τροπους σκεψης, με τα δικα της πολιτιστικα αυτονοητα, κλπ, (που ολα τουτα εχουν ως αποτελεσμα τη χρηση διαφορετικων ηχων κατα την ανταλλαγη των πληροφοριων) βρισκονταν π.χ. ενας Ελληνας τσιγγανος της Θεσσαλιας, παλι κι’ αυτος θα αδυνατουσε να συμμετασχει στο δικτυο, κι’ ας γνωριζε σε γενικες γραμμες τους τροπους οργανωσης των ηχων που ισχυουν για την ελληνικη γλωσσα...... και ουτω καθεξης. Ο “χαοτικος θορυβος” λοιπον θα μπορουσε να υποκρυπτει ενα πληθος αλλων φαινομενων που ειναι αδυνατον να αποκρυπτογραφηθουν απο τον παρατηρητη.

Με αλλα λογια :  Πισω απο διαφορα εξωτερικα φαινομενα “χαοτικου θορυβου” που μας περιβαλλουν καθημερινα μπορει να υποκρυπτονται αλλα κρυφα φαινομενα τα οποια αδυνατουμε να αντιληφθουμε και να αποκρυπτογραφησουμε. Η επιστημη επιχειρει βεβαια δειλα-δειλα να ξεδιαλυνει μερικα τετοια φαινομενα. Οι αποπειρες αποκρυπτογραφησης του DNA μπορει να ειναι ενα χαρακτηριστικο παραδειγμα, οπως μπορει να αποτελει χαρακτηριστικο παραδειγμα κι’ η αποπειρα να ερμηνευτουν τα φαινομενα της υλης ως αποτελεσμα συντονισμου “υπερχορδων”. Υπαρχει ομως ενα τεραστιο πληθος αλλων φαινομενων, το κρυφο νοημα των οποιων μας διαφευγει εντελως.

Υπαρχει ενα εξαιρετικο διηγημα του Stanislav Lem, το “Νon Serviam”, στο οποιο τιθεται αυτο ακριβως το ερωτημα.

Δευτερα 14/6/2010

Σημειωνω πολυ συνοπτικα :  Η γλωσσικα διαμορφωμενη σκεψη –αρα και ενα μεγαλο μερος της αυτοσυνειδησιας-  βασιζεται σε μηχανισμους συντακτικης διαδοχης, αρα συνδεεται με σωματοκινητικα προγραμματα. Αυτο ειναι κατι που σηκωνει βεβαια πολυ μεγαλυτερη αναλυση –ενα μερος της οποιας την εχει επιχειρησει ο Edelman. Επισημαινω απλως ενα εμπειρικο δεδομενο:  Οταν προσπαθω να θυμηθω “κατι” που μου διεφευγει εχω συχνα την αισθηση πως “νοιωθω” το περιγραμμα ή την μορφη αυτου που θελω να θυμηθω, ενω μου λειπει το νοηματικο περιεχομενο του. Ειναι δηλαδη σαν να θυμαμαι την κινητικη διαδικασια που θα οδηγουσε στην ανακληση της πληρους μορφης, ενω μου λειπει το συγκεκριμμενο πακεττο εννοιων που πρεπει να ακουμπησει  πανω της. Μ’ αλλα λογια, ειναι σαν να διαισθανομαι με σωματικο τροπο τις εννοιες που πρεπει να ανακληθουν.