Μιχάλης Γρηγορίου: "Βίος Παράλληλος" (22)

Johannes Brahms

ΒΙΟΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΣ

Ανέκδοτες ημερολογιακές σημειώσεις του συνθέτη Μιχάλη Γρηγορίου

Ενότητα: "Εσυ, ο χρονος, ο θανατος κι εγώ" 

Επεισόδιο 22ο

Παρασκευη 3/12/2010

Προχτες ετυχε ν’ ακουσω απο το ραδιοφωνο, σε μια εξαιρετικη εκτελεση, το κοντσερτο για βιολι του Brahms και παρ’ ολο οτι το εργο το γνωριζω απ’ εξω κι’ ανακατωτα δεν μπορεσα να αποφυγω το συναισθημα του τρομερου θαυμασμου γι’ αυτο το καλλιτεχνικο επιτευγμα. Δεν ξερω αν τουτο οφειλεται σε μια αυξημενη γνωση και ωριμοτητα, λογω ηλικιας, ή και σε μια αναγκη ψυχολογικης συσπειρωσης πισω απο διδαγμενες βεβαιοτητες, παντως εμεινα κυριολεκτικα εκθαμβος με την αρτιοτητα και την απιστευτη δομικη συγκροτηση του εργου. Δεν ειναι μονο πως το εργο “μου αρεσε” και με συγκινουσε, ειναι και πως μου προκαλουσε καταπληξη η κατασκευαστικη του ισορροπια και ο αβιαστος αφηγηματικος του χαρακτηρας. Ολα τα επιπεδα, αρμονικα, μελωδικα, ρυθμικα, αντιστικτικα, ενορχηστρωτικα, συνεργαζοντουσαν με την απολυτη ακριβεια ενος ωρολογιακου μηχανισμου που μου γεννουσε την αισθηση του αυτονοητου. Κι’ ομως, αυτο το σχεδον φυσικο συμβαν δεν ειχε προκυψει με “φυσικο” τροπο, αλλα ειχε σχεδιαστει στο χαρτι βημα-βημα απο καποιον ανθρωπο.

Ακουγωντας το εργο δεν απεφυγα σε ενα δευτερο επιπεδο την σκεψη “που πας ρε Καραμητρο κι’ εσυ, παριστανωντας τον μουσικο”. Θα επρεπε να ειμαι 18 χρονων κι’ ολα οσα εχω φτιαξει μεχρι τωρα ως συνθετης να θεωρουνται ως απλες ασκησεις του δημοτικου σχολειου, ωστε να εχω την ελπιδα πως “καποτε”, σε καποιο βαθος χρονου, θα μπορουσα να μαθω μουσικη και να επιχειρησω κι’ εγω κατι αναλογο. Και σε ενα τριτο επιπεδο συνειδητοποιουσα πως, ακομα κι’ αν μπορουσε να συμβει κατι τετοιο ή, αν μου εμφυτευαν αποτομα στο DNA μου ολες αυτες τις ικανοτητες, τις γνωσεις και τους αυτοματισμους ενος Brahms, παλι θα ηταν αδυνατον να συνθεσω στην σημερινη εποχη αναλογα εργα, γιατι οι κοινωνικες και συμβολικες τους λειτουργιες ανηκουν σε ενα παρελθον που δεν μπορει να επιστρεψει. Αν, με καποιο τετοιο φανταστικο τροπο, καταφερνα π.χ να συνθεσω ενα εργο μιας αναλογης πνοης, δεν θα υπηρχε καμμια δυνατοτητα να παρουσιαστει σε καποιο κοινο. Κι’ αν, μετα απο χιλια ζορια και προσπαθειες, καταφερνε να παρουσιαστει, το σημερινο ακροατηριο θα το αντιμετωπιζε με μια παγερη καταναλωτικη αδιαφορια, επιφυλλασσοντας τον οποιο αυθορμητο ή διδαγμενο θαυμασμο του για εργα που εχουν προλαβει να κατοχυρωσουν την θεση τους στην επισημη ιστορικη προθηκη, εχοντας και τα καταλληλα πιστοποιητικα συλλεκτικης αξιας και γνησιοτητας.

Κι’ ομως, η γνωση πως “σημερα δεν γραφονται πλεον τετοια εργα” δεν λειτουργει ανακουφιστικα, επειδη με γλυτωνει –υποτιθεται- απο καποια συγκριση και με απαλλασσει απο καποιες ευθυνες !  Ναι, “σημερα δεν γραφονται πλεον τετοια εργα”, αν εψαχνα ομως τον εαυτο μου θα ελεγα πως εγω θα ηθελα να ειμαι σε θεση να εγραφα τετοια εργα. Και σε τελευταια αναλυση ειναι κριμα που η ανθρωποτητα εχει οπισθοδρομησει σε τετοιο σημειο ωστε να εχει αφησει πισω της τις διεκδικησεις για την επαναληψη τετοιων αξιοθαυμαστων εγχειρηματων.

Μιχάλης Γρηγορίου