Εθνικός ύμνος (2014)

ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ (2014)

Μία σημερινή όψη του γνωστού συμβόλου, ένας σύγχρονος Εθνικός Ύμνος, διαφορετικός αλλά και όμοιος με τον παλιό σε υλικά, προθέσεις και αιτίες.

Λιζέτα Καλημέρη: τραγούδι
Λευτέρης Ανδριώτης: κρητική λύρα

Αλέκος Βασιλάτος: κοντραμπάσο

Κορνήλιος Διαμαντόπουλος: έγχορδα, ενορχήστρωση

Λευτέρης Χαβουτσάς: κλασική – ακουστική κιθάρα

Άρης Ντελιθέος: ηχοληψία

Θανάσης Γκίκας: βίντεο

Αυτό το ακρόαμα δεν είναι μία παραλλαγή ούτε, πολύ περισσότερο, μία διασκευή του «κανονικού». Κατά τους στόχους των δημιουργών του είναι ο ίδιος ο Ύμνος ή έστω μία επικαιροποιημένη αναδιατύπωσή του. Πιο σωστά, αν δούμε την αυθεντική εκδοχή σαν κάποιο αντικείμενο και τον χρόνο σαν φως που αλλάζει γωνία, τότε, δεν είναι τίποτε άλλο παρά το πρωτότυπο ειδωμένο κάτω από το φως της σημερινής πραγματικότητας ή μάλλον κάτω από τη σκιά της. Μπορούν να δοθούν κάποιες (για ορισμένους περιττές) εξηγήσεις πάνω σε τρία από τα βασικά συστατικά του όπως η μουσική, οι στίχοι και το νόημα.

Ως προς τη μουσική: Δεδομένος ο σεβασμός προς τον Νικόλαο Μάντζαρο ο οποίος, ως άνθρωπος του κόσμου μιας άλλης εποχής και ως μουσουργός του 19ου αιώνα, δεσμευόταν από τον κυρίαρχο αστικό καταναγκασμό κάποιας «ανήκομεν εις την Δύσιν» νοοτροπίας. Σήμερα, θέλοντας και μη, ανήκουμε σε σταυροδρόμια όπως τα Βορράς-Νότος, Ανατολή-Δύση, ανάπτυξη-υπανάπτυξη, λογική-συναίσθημα, παρελθόν-μέλλον, ύλη-πνεύμα, κωμωδία-δράμα, φάρσα-τραγωδία… Η διακριτική τροποποίηση της μαντζαρείου μούσας ανταποκρίνεται στα προαναφερθέντα σταυροδρόμια. Άλλαξαν ελάχιστες νότες. Καθόλου ο ρυθμός και η δομή. Κρίθηκε αναγκαίο ένα απλό εισαγωγικό τετράμετρο και η όλη μελωδικοαρμονική γραμμή κινήθηκε σύνθετα. Με την Ανατολή στην κύρια φωνή που δεν χρησιμοποιεί κλίμακες αλλά δρόμους. Με την Δύση στις συγχορδίες, χωρίς απλοϊκά τρίφωνα μινοροματζόρε ή ενορχηστρωτικές ταυτοφωνίες. Με μουσικούς που έχουν αίσθηση και του ενός και του άλλου κόσμου. Ιδίως αυτό.

Ως προς τους στίχους: Oπως είναι γνωστό η καθιερωμένη εκδοχή αποτελείται από επιλεγμένες στροφές, από δύο τετράστιχα του «΄Υμνου εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού. Αυτό ισχύει και στον σημερινό νέο, κατά κάποιο τρόπο, Ύμνο. Αν είχε δικαίωμα επιλογής ο μακαρίτης αλλοτινός συνθέτης και οι διαχειριστές του έργου του, πώς γίνεται να μην έχει παρόμοιο δικαίωμα ο ζωντανός (όσο του επιτρέπεται...) ενεργός πολίτης; Φυσικό και επόμενο είναι να εμφανιστούν πολλοί καλοπροαίρετοι ή κακοπροαίρετοι καλοθελητές έτοιμοι να αναθεματίσουν την «ιεροσυλία». Ας αρκεστούν στην εξής δήλωση: «Αγγίζοντας τα λόγια του συγκεκριμένου ποιήματος νοιώθεις ένα δέος σαν ιατροδικαστής μπροστά στο, ζεστό ακόμα, κορμί ενός μάρτυρα.»

Ως προς το νόημα: Νότες και βίντεο, ήχος και εικόνα, συγκλίνουν σε ( μη κοινότοπο ) κοινό τόπο. Στην ανάγκη για αφύπνιση, αντίδραση, ανάσταση. Στο αίτημα για συσπείρωση και συστράτευση απαλλαγμένη από διχαστικές αγκυλώσεις. Όχι τυχαία συνυπάρχουν λέξεις, εικόνες και σύμβολα από αμφότερες τις όχθες του ιδεολογικού χάους. Στην ίδια ροή «πατρίδα, σημαία, Ελλάδα» όπως και «σύντροφος, εξέγερση, αναρχία, κάτω η χούντα…» Ο καθένας ας διατηρεί γνώμη, άποψη, πίστη. Τώρα όμως, είναι στιγμή υπερβάσεων. Στιγμή καλή για να θυμηθούμε πώς γράφτηκε ο επίσημος Ύμνος του νεοελληνικού κράτους. Η σπίθα του πριν από δύο αιώνες, ήταν σπίθα από τη φωτιά του Αγώνα για ελευθερία και εθνική ανεξαρτησία. Το 1821 είτε Επανάσταση το πούμε, είτε Εθνεγερσία, υπήρξε μέγα ορόσημο. Χωρίς αυτό μπορεί να είμασταν όπως οι Κούρδοι και οι Παλαιστίνιοι. Φυσικά, το αν είμαστε σήμερα σε καλύτερη κατάσταση από αυτούς (π.χ. από πλευράς θάρρους και αποφασιστικότητας) είναι μία άλλη, θλιβερή συζήτηση…

To ερώτημα παραμένει ανοιχτό και περιμένει απαντήσεις. Ίσως δεν βρισκόμαστε σε καθεστώς απροκάλυπτης εδαφικής κατοχής όμως, κατά τα άλλα και τηρουμένων των αναλογιών, πόσο διαφέρουν οι έννοιες της δουλείας, της λεηλασίας και της εξαθλιώσεως τότε και τώρα; Θα έμενε έκπληκτος ο Σολωμός από την διαχρονικότητα των λόγων του, κάτι που δεν φαντάστηκε, δεν ζήτησε, δεν ευχήθηκε. Πιθανότατα θα έμενε έκπληκτος και από την αιώνια, αυτοκαταστροφική, αδελφοκτόνο διχόνοια. Από μια όχι πάντοτε δικαιολογημένη αντιπαράθεση και από παράλογη εμφυλιοπολεμική διαστροφή, κατευθυνόμενη από «διαίρει και βασίλευε» συμφέροντα. Από μία γεωπολιτική τοκογλυφία η οποία χωρίς αντίσταση συνεχίζει την μέχρι σταγόνας απομύζηση του αίματος, ενός λαού κάποτε φιλότιμου, συχνά ταλαίπωρου και πάντοτε αφελέστατου. Που όμως δεν του αξίζει να έχει τέτοιο τέλος.

Koρνήλιος Διαμαντόπουλος