Συνέντευξη με τη μουσικο-παιδαγωγό Σωτηρία Παππά για τη μέθοδο Orff (2014)

Σωτηρία Παππά:

"H μουσική βοηθάει στην νοητική ανάπτυξη και στη συναισθηματική, κοινωνική, σωματική και αισθητική αντίληψη"

 

τη συνέντευξη έλαβε ο Ηρακλής Οικονόμου

(Δημοσιεύτηκε σε ToPeriodiko.gr, 23 Νοεμβρίου 2014)

Η Σωτηρία Παππά διδάσκει ως νηπιαγωγός στον παιδικό σταθμό «Χαρούμενα Πρωινά» στην Παλλήνη. Έχει αποφοιτήσει από το Πειραματικό Μουσικό Γυμνάσιο/Λύκειο Παλλήνης, παίζει κανονάκι, είναι πτυχιούχος του τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, και έχει αποφοιτήσει από τον τριετή μετεκπαιδευτικο - επαγγελματικό κύκλο μουσικοκινητικής αγωγής Orff. Με τις ιδιότητες της μουσικού, της παιδαγωγού, και της μουσικοπαιδαγωγού, μας μίλησε για τη μέθοδο μουσικοκινητικής αγωγής Orff που αντλεί το όνομα και τη φιλοσοφία της από τον γνωστό Γερμανό συνθέτη Carl Orff.

- Τι είναι η μουσικοκινητική αγωγή Orff;

Η μουσικοκινητική αγωγή Orff είναι μια προσέγγιση κατά την οποία μαθαίνεις μουσική μέσα από το τραγούδι, το χορό, παίζοντας ειδικά, εύκολα στο παίξιμο μουσικά όργανα (όπως μικρά κρουστά, ξυλόφωνα, μεταλλόφωνα και φλογέρες), και αυτοσχεδιάζοντας. Συνδυάζει τη μουσική, τον λόγο και την κίνηση. Αλλά το θέμα δεν είναι να εξηγήσεις τί είναι αυτή η προσέγγιση. Πρέπει να τη βιώσεις.

- Τι σας τράβηξε εκεί;

Όταν άκουσα πρώτη φορά για τη μουσικοκινητική αγωγή, δεν είχα καταλάβει ακριβώς τι είναι. Νομίζω ότι με τράβηξε ο συνδυασμός της μουσικής, της κίνησης και του λόγου, συνδυασμός ο οποίος ήταν αυτονόητος κάποτε στους ανθρώπους αλλά τώρα έχει χαθεί. Κάποτε οι άνθρωποι έπαιζαν, τραγουδούσαν και χόρευαν ταυτόχρονα - σε κάποια, ελάχιστα μέρη του κόσμου υπάρχει ακόμα αυτό. Μου έκανε εντύπωση που κάτι τόσο «παλιό» υπήρχε ακόμα. Επίσης με τράβηξε ο τρόπος εκμάθησης της μουσικής. Είναι πολύ πιο παιγνιώδης και ευχάριστος για τα παιδιά. Καμία σχέση με τα ωδεία.

- Ποιες οι βασικές αρχές της μεθόδου Orff;

Το κάθε άτομο το αντιμετωπίζουμε σαν σύνολο σωματικό, νοητικό και πνευματικό. Ο δάσκαλος πρέπει να έχει στο μυαλό του ότι το κάθε άτομο είναι στο κέντρο της διδασκαλίας του, ανάλογα με τα βιώματα και τις εμπειρίες που έχει.  Επίσης, θεωρεί ότι κάθε άνθρωπος είναι δημιουργικός·  όλοι μπορούν με την κατάλληλη καθοδήγηση και την κατάλληλη στιγμή να αυτοσχεδιάσουν ή να συνθέσουν και ένα κομμάτι. Είναι κοινωνικός, σχετίζεται με τους ανθρώπους και τον κόσμο γύρω, και μπορεί να επιτύχει την ταυτότητά του μέσω της αλληλεπίδρασης με τους άλλους. Όλα αυτά συντελούν στην ανάπτυξη της αντίληψης, της αυτογνωσίας και της αυτοπεποίθησης, και στην υποστήριξη της έκφρασης και της κοινωνικής μάθησης.

- Πώς και πού μπορεί κάποιος να διδαχθεί τις αρχές και την εφαρμογή αυτής της προσέγγισης, με προοπτική την εφαρμόσει ως δάσκαλος;

Αυτή η προσέγγιση διδάσκεται στη Σχολή Μωραΐτη στο Παλαιό Ψυχικό, και διαρκεί τρία χρόνια. Από εκεί και πέρα, οποιαδήποτε άλλη σπουδή νομίζω ότι πρέπει να την κάνεις μόνος σου πηγαίνοντας σε ωδεία, μαθαίνοντας χορούς, μουσικά όργανα, αρμονία, βυζαντινή μουσική, και ό,τι άλλο ενδιαφέρει τον καθένα. Στη Σχολή Μωραίτη είχα και κάποιες γενικές μουσικές σπουδές, αλλά η βάση ήταν η διδακτική, δηλαδή πώς να οργανώσεις μια διδασκαλία, τί στόχους έχεις, σε ποιες ηλικίες, με τί υλικά;

- Θεωρείτε ότι στην Ελλάδα η μουσικο-κινητική αγωγή έχει ενταχθεί επαρκώς στο εκπαιδευτικό σύστημα; Αν όχι, τι θα έπρεπε να γίνει κατά τη γνώμη σας;

Θεωρώ ότι αυτή την εποχή έχει ξεκινήσει να εξαπλώνεται αυτή η προσέγγιση. Δεν έχει ενταχθεί εννοείται στο εκπαιδευτικό σύστημα, παρά μόνο θα έλεγα στα νηπιαγωγεία, και πάλι όμως σαν γενική έννοια, όχι η συγκεκριμένη προσέγγιση του C. Orff. Ακόμα θεωρώ ότι έχουμε δρόμο μπροστά μας για να πούμε ότι έχει εξαπλωθεί αρκετά. Ακόμα ο κόσμος δεν το ξέρει. Επίσης υπάρχει και ο φόβος της λανθασμένης χρήσης της έννοιας αυτής, αφού σε πολλά ωδεία ή σχολές χορών, χρησιμοποιούν την έννοια της μουσικοκινητικής αγωγής, ενώ ουσιαστικά κάνουν χορό ή καθαρά μουσική. Υπάρχουν ωδεία και σχολές όπου μπορεί ο κάθε γονιός να βρει μουσικοπαιδαγωγούς να κάνουν μουσικοκινητική αγωγή Orff, πρέπει όμως να ρωτάνε αν έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση.

- Ευρύτερα, ποια πιστεύετε ότι είναι η χρησιμότητα της μουσικής αγωγής στο χώρο της εκπαίδευσης;

Υπάρχουν μια σειρά έρευνες οι οποίες αποδεικνύουν ότι η μουσική βοηθάει στην νοητική ανάπτυξη, και στη συναισθηματική, κοινωνική, σωματική και αισθητική αντίληψη. Επίσης, βοηθάει στην αυτοεκτίμηση, αλλά και προσφέρει ανακούφιση από την ένταση της καθημερινότητας. Όσο πιο νωρίς έρχονται τα παιδιά σε επαφή με τη μουσική, τόσο πιο πολύ αναπτύσσονται και τα επιμέρους στοιχεία.

- Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες προκλήσεις, ή και δυσκολίες, που συναντά ένας μουσικός παιδαγωγός μέσα στην τάξη;

Νομίζω ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για μένα είναι η ευελιξία που πρέπει να έχει ένας εκπαιδευτικός ανάλογα με την ομάδα που έχει, και τα βιώματα και τις εμπειρίες που έχει η ομάδα. Ο κάθε εκπαιδευτικός πρέπει να γνωρίσει καλά την ομάδα του και το κάθε άτομο ξεχωριστά, ώστε ανάλογα με την ηλικία, το γνωστικό επίπεδο και το κοινωνικό υπόβαθρο να λειτουργήσει διαφορετικά. Επίσης, απαιτείται ευελιξία κατά τη διάρκεια του μαθήματος, όταν μία δραστηριότητα δεν πάει καλά και βλέπεις ότι η ομάδα βαριέται. Πόσο ευέλικτος είναι ο εκπαιδευτικός εκείνη τη στιγμή για να παραλλάξει ή να αλλάξει την δραστηριότητα και να κερδίσει και πάλι το ενδιαφέρον; Αυτό βέβαια, εκτός από πρόκληση, είναι και το ωραίο στη δουλειά αυτή. Δημιουργείς συνεχώς, ποτέ δεν βαριέσαι.