Τετάρτη 19 Αυγούστου 2015

Οι δέκα πιο τρομακτικές στιγμές του νεότερου ελληνικού τραγουδιού


1. Το πράγμα άρχισε να βρωμάει από νωρίς, αλλά αν προσπαθήσω να θυμηθώ τότε σίγουρα η μυρωδιά από τον καταλύτη της Πρωτοψάλτη μου έρχεται πρώτη-πρώτη στο μυαλό. Στίχοι αλλού για αλλού, λέξεις χωρίς νόημα απλώς για να κάνουν ρίμα, και η χυδαιότητα "ακριβό μου διθέσιο, καλό μου αμάξι" να μας δίνει μια ιδέα για την Ελλάδα που ζήσαμε, και για το "εντεχνο" που κλήθηκε να την νομιμοποιήσει.






2. Αυτή η νομιμοποίηση όμως απαιτούσε ένα πολύ σημαντικό συστατικό: σοβαροφάνεια. Και το πιο γελοίο σύμπτωμα αυτής της σοβαροφάνειας υπήρξε η χρήση συμφωνικών ορχηστρών για να ηχογραφούνται και να παίζονται ζωντανά τραγούδια τόσο απλά μουσικά που οτιδήποτε πάνω από μια κιθάρα να φαντάζει υπερβολή για να παιχτούν. Οι φορές που ένιωσα φρίκη με αυτή τη συμφωνική μανιέρα υπήρξαν πολλές, αλλά καμία δεν μπορεί να ξεπεράσει αυτό που συνέβη εντός μου στο άκουσμα της είδησης ότι ο Πλιάτσικας θα έπαιζε στο Ηρώδειο με την Συμφωνική της Πράγας. Τρεις ντουζίνες όργανα για να πει εφτά φορές στη σειρά ο Στόκας "να σ' αφήσω, να σ' αφήσω, να σ' αφήσω, να σ' αφήσω, να σ' αφήσω, να σ' αφήσω, να σ' αφήσω" και το μικροαστέξ σε ονείρωξη να νομίζει ότι ακούει ξανά την εισαγωγή από τη "Δυναστεία" ή την "Τόλμη και Γοητεία"!





3. Όπως καταλαβαίνετε, η σήψη του ελληνικού τραγουδιού - δηλαδή σήψη των δημιουργών και της κοινωνίας εκ της οποίας προήλθαν - έπρεπε κάπως να αντιμετωπιστεί σε επίπεδο συμπτωματολογίας διότι αλλιώς θα πηγαίναμε για ανεξέλεγκτη χρεοκοπία - και ως γνωστόν, η χρεοκοπία πρέπει να είναι πάντα ελεγχόμενη. Έτσι γεμίσαμε ... guess what ... ελάτε ... το ξέρω ότι το έχεις ... ευκολάκι ... ΟΚ θα το πάρει το ποτάμι. Γεμίσαμε επανεκτελέσεις! Κάποιες ενδιαφέρουσες μουσικά, κάποιες όχι, και κάποιες απλώς φρικιαστικές. Όπως π.χ. το να παίρνεις την Μπόσα Νόβα του Φοίβου και να την κάνεις διαφήμιση της Τράπεζας Πειραιώς ή της Αμίτα (θα έβαζα το χέρι μου στη φωτιά ότι ο σκηνοθέτης είναι ο ίδιος), μες στην καλή χαρά, μέσα στην απώλεια του νοήματος, μέσα στον total αυτισμό δηλαδή. Η συνταγή της επιτυχίας απλή: χαζοχαρουμενιά να είναι, κι ό,τι να 'ναι.






4. Το γκράντε σωσίβιο βεβαίως ακούει στο όνομα Τσιτσάνης. Και για να κάνουν διεθνή καριέρα οι Ιμάμ Μπαϊλντί, έπρεπε εγώ να κάψω με το ζόρι και το τελευταίο κύτταρο του εγκεφάλου μου. Πόσο να χοροπηδήσεις πια που το "κορίτσι ξένο σαν ίσκιος πλανιέται μονάχο στη γη"; Πόσο τραλαλά να πεις και να νοιώσεις;






5. Στην ανάγκη, πιάνουμε και τα νησιώτικα. Με ολίγη κοινωνική ευαισθησία, την ειλικρίνεια της οποίας διόλου δεν αμφισβητώ, κάνεις το τραγουδάκι τυροσούζα, τιραμόλα, το τραβάς από 'δω, το τραβάς από εκεί, μπας και βγει κάτι. Και φυσικά κάτι βγαίνει, κάτι αρκούντως εμπορικό - ικαριώτικο είναι αυτό, διάολε - και μετά πιάνουν δουλειά οι ...ανεξάρτητοι παραγωγοί και το ακούς όπου σταθείς κι όπου βρεθείς. Και αυτό λέγεται μετά έμπνευση και δημιουργία και άποψη, και τα χάπια μου κι ένα ταξί να φύγω.







6. Κι όταν λες ότι έχεις πιάσει πάτο και δεν μπορεί, κάπου θα έχει τέρμα το βαρέλι, θυμάσαι ότι έχει καιρό να κάνει σουξέ η Τσαλιγοπούλου κι ότι πρέπει να τσακιστούν τα κόκαλα σε κάνα-δυο ρεμπέτικα ακόμα. Πάθη - λάθη, λάθη - πάθη, τα ξέρετε, μην σας τα λέω. Και μουσική καινούργια, βεβαίως βεβαίως! Δεν με πιστεύετε; Η εταιρεία αναφέρει: "Η ιδέα της φράσης "Τράβα ρε μάγκα και αλάνι, τράβα για το Πασαλιμάνι" και της μελωδίας στο ρεφρέν είναι βασισμένη στο τραγούδι του Κώστα Σκαρβέλη (Τράβα ρε μάγκα και αλάνι)". Προσέξτε, η ιδέα της φράσης, όχι η ίδια η φράση, και η ιδέα της μελωδίας, όχι η ίδια η μελωδία. Λοιπόν, είναι ιδέα μου, ή μήπως πράγματι η εμποροπανήγυρις με κοροϊδεύει; Ή ιδέα της ιδέας μου, έστω;







7. Όπως πρώτη η Πριγκηπέσα δίδαξε (υπομονή, θα πάμε και εκεί), όσο πιο μονότονο και αδιάφορο μουσικά είναι ένα τραγούδι, τόσο πιο επιτυχημένο γίνεται. Βάζεις νταούλια και λαούτα, τα αφήνεις να παίζουν το ίδιο πράγμα ογδόντα φορές, και είσαι κύριος. Το κοινό, το ξέρεις από πριν, ότι μόλις ακούσει τη γνώριμη μονοτονία θα αντιδράσει παβλωφικά και θα αρχίσει να ουρλιάζει από χαρά. Το μυστικό είναι το επαναλαμβανόμενο ντρίγκι-ντρίγκι, μαζί με αμπελοφιλοσοφία του στυλ "το καλοκαίρι έχει ζέστη" ή "όταν τρέχω ιδρώνω". Πάμε να σας το δείξω: "Μια ξενιτιά, ντρουν, ντραγκα ντρουν, ντραγκα ντρουν, ντραγκα ντρίγκα ντρουν, η ζωή χωρίς εσένα, ντρουν, ντραγκα ντρουν, ντραγκα ντρουν, ντραγκα ντρίγκα ντρουν, κι απ' τη καρδιά, ντρουν, ντραγκα ντρουν, ντραγκα ντρουν, ντραγκα ντρίγκα ντρουν, δεν γλιτώνεις μ' ένα ψέμμα, ντρουν, ντραγκα ντρουν, ντραγκα ντρουν, ντραγκα ντρίγκα ντρουν". Γκέγκε;






8. Ο λαϊκισμός των απλών ανθρώπων - δεν φταίνε σε τίποτα, άλλοι τους τράβαγαν στο βίντεο - δεν φτάνει για να κλείσουμε τα αυτάκια μας σ' αυτήν την τετριμμένη μελωδία και το μανατζερίστικο μήνυμα για τη δύναμή σου και και τη φωνή σου και την επιμονή σου και ξανά μανά τη δύναμή σου και άντε πάλι την επιμονή σου, με ολίγον από διαφήμιση ΕΟΤ και θάλασσα και φως και ό,τι να 'ναι. Με μια λέξη, μάρκετινγκ με νότες, κι ο καταναλωτής ειλικρινώς ενθουσιασμένος.






9. Εντάξει, εδώ μιλάμε για τον τρόμο proper, εικονογραφημένο και ηχογραφημένο, για το "δεν περιγράφω άλλο" του ελληνικού τραγουδιού. Δεν παίζει ο Τιτανικός και έτσι το καραβάκι συνεχίζει το ταξίδι του σε όλο το τραγούδι - μια ξέρα ή μια μετατόπιση φορτίου θα ήτο βεβαίως μια κάποια λύτρωσις. Ευτυχώς, στο τέλος η παρακίνηση "βούτα άνθρωπέ μου μπας και τελειώσει το τραγούδι" βρίσκει, ύστερα από τρία λεπτά και πενήντα δευτερόλεπτα, την ευτυχή της πλήρωση.






10. Για το τέλος, σας βρήκα την πιο τίμια, αληθινή και συμπαθητική - το εννοώ 100% - στιγμή τρόμου μου: όταν άκουσα την Πριγκηπέσσα (αυτό το τραγούδι που καβούρντισε τόσα χρόνια τον εγκέφαλο ενός ολόκληρου έθνους) από τη Χαρά Βέρρα. Είναι φυσικά τρομακτική η εκτέλεση, αλλά ανταποκρίνεται απολύτως στον τρόμο του ορίτζιναλ δημιουργήματος, του ύμνου της Ελλαδάρας της καλοπέρασης και της σήψης που έψαχνε τρόπο να τραγουδήσει με ευπρέπεια τις μεζονέτες και τα SUV της. Και τον βρήκε! Ήρθε το "έντεχνο" και της έδωσε συγχωροχάρτι τούτης της Ελλαδάρας, νομιμοποίησε την εσώτερη διαφθορά μέσα απ' τον ναρκισσισμό του "απίθανος ο κόσμος κι ο χαρακτήρας μας", και δεν μπορείς να πεις και τίποτα γιατί σου λέει ο άνθρωπος "άλλα θέλω κι άλλα κάνω". Σαν τον μπαμπά Παπανδρέου ένα πράγμα, που ήθελε έξω από το ΝΑΤΟ αλλά τελικά έμεινε εντός, ή σαν τον Τσίπρα που ήθελε να σκίσει τα μνημόνια αλλά τελικά μας τα έδωσε να τα φάμε για καλή χώνεψη. Ή απλά, σαν το "έντεχνο", που όλο κάτι ανώτερο και πολύ προχωρημένο ήθελε να πει και να επικαλεστεί, και εν τέλει όλο στα κλαρίνα κατέληγε.






Μ' αυτά και μ' αυτά, εγώ απλώς έκλεισα το μαγαζί, αποχαιρέτησα το τραγουδάκι μας, βρήκα άλλες ασχολίες, πιο ταπεινές, κάνα μπανάκι στη θάλασσα, κάνα φιλικό του Παναθηναϊκού, τέτοια πράγματα. Περιμένω πάντα, φυσικά, 2-3 φορές τον χρόνο να ακούσω τι νέο έχει να μου πει ένας Δεληβοριάς ή ένας Μαραμής, αλλά ως εκεί. Και περνάω τον μουσικό μου χρόνο κοιτώντας προς τα πίσω - ως προς τον χρόνο - και προς τα έξω - ως προς τον χώρο -, έκοψα και το ραδιόφωνο - πόσο σουίνγκ Τσιτσάνη να αντέξει κανείς από τον Μελωδία πια... - και εν τέλει σαν τον τοξικο-εξαρτημένο που βρήκε την υγειά του μπορώ να φωνάξω σε Πριγκηπέσσες και Λόλες και λοιπές ηρωίδες του τραγουδιού που κάποτε αγάπησα και πλέον δεν αναγνωρίζω ότι με λένε Ηρακλή και είμαι καλά, και δεν χάνω ούτε γι' αστείο τον χρόνο μου να σας ακούω πια. Κάνει και ρίμα! Δοκιμάστε το κι εσείς, σας το συστήνω ανεπιφύλακτα.
ηρ.οικ.

6 σχόλια:

ένας στρατολάτης είπε...

Ηρακλή, τι να πω, απόλαυση το κείμενο!
Νομίζω όμως ότι η Πρωτοψάλτη έχει και φρικιαστικότερες στιγμές. Κωλύομαι να σκεφτώ, είμαι ακόμα υπό την επήρεια τετράωρης υποχρεωτικής ακρόασης Ντέρτι FM στο λεωφορείο.
Σε διαβεβαιώ, όσο ειλικρινέστερο κι αν είναι το τραγούδι του Ντέρτι, μετά από τετράωρο παρακαλάς για λίγη Πρωτοψάλτη του Ηφαιστείου.

Ανώνυμος είπε...

Εγω παλιν,ειμαι η Γεωργια.....και δεν ειμαι ...καθολου καλα! ΕΣΥ να εισαι καλα ανθρωπε μου,που με τοσο χιουμορ,εβαλες τα πραγματα στην θεση τους......!!!! Μα ναι...να εισαι καλα! Καποιος ρε παιδια ....να τακτοποιει ,ποτε-ποτε;;;;;;Εγω,δεν τα καταφερνω παντα!! Ασε ,που χανω και την ψυχραιμια μου,και το χιουμορ μου.....αστα!!! Γι'αυτο,σε ευχαριστω θερμα ,για την ''τακτοποιηση'' των θεματων. Επιστημονικη δουλεια!! Λιγα λογια και καλα,περιεκτικα,ευστοχα και τεκμηριωμενα!!

Ρ. Γιαμ. είπε...

Απολαυστικό άρθρο. Να σταθώ σε ένα σημείο!
Η φρίκη της πριγκιπέσας δεν είναι καθόλου «ορίτζιναλ»· θα έλεγα πως πρόκειται για μια δυνατή περίπτωση τραγουδιού που ξέφυγε από τις αναλογίες και τον δημιουργό του -- κάτι σαν το τραγούδι του Μ. Ελευθερίου που ανέφερες πριν λίγο καιρό, αλλά απ' την ανάποδη.
Οι αναλογίες του τραγουδιού ήταν αυτές που είχε από τότε που γράφτηκε μέχρι και το 2006 που έγινε γκραν σουξέ. Οι παραλληλισμοί των στίχων του που αναφέρεις είναι διασκεδαστικοί, άτοποι δε σε δεύτερη ανάγνωση. Δε θα διαφωνήσω στην αρλούμπα του «Διθέσιου», παρ' όλο που το απολαμβάνω σαν μελωδία, όμως και πάλι θεωρώ πως είναι ριψοκίνδυνος ο παραλληλισμός του στίχου «ακριβό μου διθέσιο, καλό μου αμάξι» με τη μεταπολιτευτική σαπίλα. Σε ο,τιδήποτε άλλο, μάλλον συμφωνούμε.

Μουσικά Προάστια είπε...

Γεια σου Στρατολάτη! Έξω dertiα και καημοί. Την επόμενη φορά ωτοασπίδες. Ή θα σου φέρω τον ξάδερφό μου, οδηγός στον ΟΑΣΑ, που ακούει μόνο Τρίτο Πρόγραμμα - και κάποιοι επιβάτες του ζητάνε να βάλει derti!

Γεια σου Γεωργία. Κι ΕΣΥ (!) να είσαι καλά. Κάτι μου λέει ότι γράφεις κι εσύ κάπου, αλλά πού; Πού μπορούμε να σε διαβάσουμε να χάνεις την ψυχραιμία και το χιούμορ σου, όπως λες;

Γεια σου Ρ. Γιαμ. Ότι ξέφυγε η Πριγκιπέσα, ξέφυγε, αυτό είναι αλήθεια, έγινε ένα πανεθνικό πράγμα, ηγεμονικό. Αυτό κάνει ακόμα πιο χτυπητό το χάσμα μεταξύ του πόσο αδιάφορο τραγούδι είναι μουσικά και στιχουργικά, και πόσο δημοφιλές έγινε - το κλειδί είναι στην ναρκισσιστική εικόνα που φτιάχνει για τον τύπο που δεν καταλαβαίνει από συμμορφώσεις και λάθη, και τα δίνει όλα για την πριγκιπέσα ("εσένα θα σε κάνω πριγκίπισσα" και τα λοιπά). Γι' αυτό έγινε σουξέ - θα μπορούσε να είναι και τραγούδι π.χ. του Πλούταρχου, τίποτε πιο ενδιαφέρον.

Οι παραλληλισμοί που κάνω είναι άτοποι, συμφωνώ, είναι το τίμημα μιας κάπως αυτόματης γραφής, μπόλικες απλοποιήσεις, γενικεύσεις, κλπ.

Όσο για το "Διθέσιο", είναι πνευματική διαφθορά να σκέφτεσαι ότι οι ζάντες θα γυαλίζουν με το φεγγάρι. Και τώρα που το σκέφτομαι, κι αυτό με τη θρησκοληψία πια, να λες στο αμάξι σου να σε πάει στο θεό, ούτε ταλιμπάν.

Ανώνυμος είπε...

ρε ηρακλή, δεν μπορούσες να το γράψεις κανα μήνα νωρίτερα το κείμενο που έχουμε πήξει να διαβάζουμε αναλύσεις για την αριστερή κυβέρνηση, την αριστερή πλατφόρμα και τους αριστερούς όρχεις;
να το κάνεις μπροσούρα και να το πουλάς έξω από τα φεστιβάλ με δώρο το cd. ξεκίνα το σεπτέμβρη από το πάρκο τρίτση.
κ.μ

Μουσικά Προάστια είπε...

!!! Γεια σου Κωνσταντίνε!