Ο Μάνος Ελευθερίου για το «Στίχοι
πριν την άνοιξη» του Μάνου Ορφανουδάκη
Κείμενο του Μάνου Ελευθερίου που
διαβάστηκε στην παρουσίαση της συλλογής «Στίχοι πριν την άνοιξη» του Μάνου
Ορφανουδάκη, στις 17/2/2016, στη Μπουάτ Απανεμιά. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις
εκδόσεις Μετρονόμος.
***
Για τον Μάνο Ορφανουδάκη
Έψαξα στο «Μικρόν ευχολόγιον» της Εκκλησίας μας και βρήκα ότι ο μάρτυς
Υάκινθος εορτάζει στις 3 Ιουνίου. Υπάρχουν ακόμη δύο γιορτές του, άγνωστο για
μένα αν πρόκειται για τον ίδιο μάρτυρα –στις 18 Ιουλίου και 24 Δεκεμβρίου.
Δεν ξέρω τις σχέσεις του στιχουργού, του αγαπητού μας Μάνου, με τους αγίους
και τους οσίους και τους μάρτυρες της Εκκλησίας, είμαι όμως σε θέση να ξέρω τις
σχέσεις του με τους αγίους συνθέτες μας και στιχουργούς μας, που οι
περισσότεροι απ’ αυτούς έγραψαν τους έρωτες και τις αγάπες τους πάνω σε πέτρες
με τα νύχια τους. Έτσι δένει απόλυτα και ο στίχος του Μάνου Ορφανουδάκη στο ομώνυμο τραγούδι του Υάκινθου «πέτρα που έχει
σκαλιστό / διπλό το σ’ αγαπώ».
Ο στίχος του Μάνου Ορφανουδάκη έχει μαστοριά και τρυφερότητα. Χωρίς να το
θέλει φαίνεται η φόδρα των στίχων. Και εννοώ των στίχων των τραγουδιών που
προηγήθηκαν πριν από κείνον, είτε σε λαϊκά είτε σε ελαφρά τραγούδια. Ο ίδιος
τυχαίνει να είναι βαθύς γνώστης του ελληνικού τραγουδιού και αυτό βοηθά στην
εργασία του. Η προσωπικότητά του όμως το μεταμόρφωσε. Αυτή η μικρή ενότητα τον
έξι τραγουδιών που άκουσα σε θαυμάσιες μελωδίες των Γιώργου Καλογήρου, Διονύση
Μπουκουβάλα, Πάνου Κοσμίδη και Σταύρου Σταυρίδη, ήταν ό,τι έπρεπε ν΄ακουστούν
την περίοδο του Νέου Κύματος. Το ότι επανέρχεται αυτή η εποχή στο μυαλό μου,
είναι γιατί οι συνθέτες εκείνου του καιρού που άφησαν διαμάντια στο πέρασμά
τους, θα έκαναν κεφαλοκλείδωμα στον Ορφανουδάκη να τους δώσει στίχους του. Και
είναι προς τιμήν των νέων (και άγνωστών μου, δυστυχώς) νέων συνθετών που
έσκυψαν τώρα με τόση αγάπη και προσοχή πάνω στους έξοχους στίχους του. Είναι
μήνυμα ότι υπάρχουν ακόμη στην πατρίδα μας πηγές κρυστάλλινου νερού για να
ξεδιψάσει κάθε πικραμένος.
Εδώ πρέπει να σημειώσω και τις θαυμαστές ερμηνείες του Γιώργου Καλογήρου,
που τυχαίνει να είναι και συνθέτης, του Γιάννη Κασσωτάκη, του Ανδρέα Καρακότα,
του Δημήτρη Κωνσταντίνου και του Γιάννη Λεκόπουλου.
Πριν γράψω τούτο το σημείωμα άκουσα δύο φορές το CD με τους στίχους του Ορφανουδάκη. Ξέρω εκ των
προτέρων ότι ουδείς τραγουδιστής της «άλλης όχθης» δεν θα του ζητήσει στίχους
καθώς και οι δυστυχισμένοι συνθέτες «χρέος την ανάγκη κάνοντας» υποκύπτουν για
να επιζήσουν. Κι όμως και εκεί υπάρχουν φωνές εξαίσιες, και εκεί υπάρχουν
αναζητήσεις, και προβλήματα, και εκεί υπάρχουν αδιέξοδα. Η τύχη όλων βρίσκεται
σε λίγες λέξεις που λείπουν σε κάποιο σταυρόλεξο και είναι αδύνατο να
συμπληρώσεις.
Ίσως αυτές οι λέξεις δεν λέγονται ποτέ δημόσια, εκτός πια και είσαι τελείως
ελεύθερος και επαρκής οικονομικά και τα πει όλα χύμα. Θα ζεματιστεί πολύς
κόσμος τότε, αλλά θα έχεις πει την αλήθεια –την οποία χρειαζόμαστε συνεχώς και
όχι μόνο σ’ αυτές εφιαλτικές ώρες που ζούμε.
Αυτό το CD με τους στίχους του Μάνου Ορφανουδάκη μοιάζει στις μέρες μας με τα μηνύματα
των ναυαγών, που περιμένουν βοήθεια. Πόση βοήθεια όμως ζητούν σήμερα οι στίχοι
του Ορφανουδάκη; Η λέξη να μη μας τρομάζει. Είναι το μήνυμα ότι κάποιος κάπου,
άγνωστος και μόνος, που μας στέλνει το μήνυμα ότι το ελληνικό τραγούδι μπορεί
ακόμη να υπάρχει, μπορεί προσαρμόζεται στην καθημερινή ζωή, ότι μπορεί να
κυκλοφορεί ντυμένο με νέες λέξεις και εικόνες, ότι υπάρχει ακόμη συνέχεια στην
περιπέτεια του ελληνικού τραγουδιού. Και αυτή τη συνέχεια μας παρουσιάζει
σήμερα ο Μάνος Ορφανουδάκης. Εύχομαι να συνεχιστεί για πολλά, ευτυχισμένα
χρόνια.
Μάνος Ελευθερίου
Φεβρουάριος 2016
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου