Νίκος Τουλιάτος: "Μ' ένα κύμβαλο ...αλαλάζον;" (10)

Με τον Θάνο Μικρούτσικο έμαθα πολλά...

Μετά από 30 και κάτι χρόνια συνεργασίας μπορώ να πω ότι διαμορφώθηκα μουσικά μαζί του.

Πήρα ερεθίσματα πολύπλευρα. Παίξαμε μαζί σχεδόν παντού και τα πάντα. Μου έδωσε ευκαιρίες και τον ευχαριστώ γιαυτό. Εάν δεν τον είχα συναντήσει στον δρόμο μου μπορεί να τα είχα παρατήσει, άρα εάν υπάρχω σαν μουσικός με την πορεία που έχω και με την όποια προσφορά σε αυτό τον τόπο το οφείλω κατά ένα μεγάλο ποσοστό στον Θάνο που με εμπιστεύθηκε και μου έδωσε ευκαιρίες διαβλέποντας πιθανά αυτό που σήμερα είμαι. Ήμουνα μόλις 18 ετών όταν βρέθηκα μαζί του στο Χνάρι στην Πλάκα. Μου έχει σταθεί στις δυσκολίες που αντιμετώπισα, μου άνοιξε καλλιτεχνικούς δρόμους, με τη στάση του απέναντι μου με έκανε να αποκτήσω αυτοπεποίθηση και να ψαχτώ σε καινούργιες κάθε φορά προκλήσεις.

Αλλά οι ευκαιρίες από μόνες τους δεν σημαίνουν τίποτα, δεν άφηνα τις ευκαιρίες χαμένες για την ανάγκη κάποιου μεροκάματου. Για μία παράσταση που είχε καλλιτεχνικό ενδιαφέρον μπορεί να καθόμουνα όλο τον χρόνο. Αυτές ήταν οι επιλογές μου. Περνούσα με λίγα ή και με καθόλου προκειμένου να κάνω κάτι που με ενδιέφερε πραγματικά. 

Στην μουσική δεν σκεφτόμουν ποτέ πόσα θα πάρω αλλά τι και που θα παίξω. Τι αποτέλεσμα θα είχε αυτό που θα έκανα στην ψυχή και στο μυαλό μου και όχι στην τσέπη μου.

Ο Θάνος ήτανε καλός πομπός και εγώ καλός δέκτης, πιστεύω ότι ήμουνα καλός μαθητής. Νομίζω ότι το πιστεύει και ο ίδιος.

Παίζοντας μάθαινα και μαθαίνοντας προχωρούσα.

Έχω παίξει πιθανόν σε πάνω από 5.000 συναυλίες γύρω – γύρω στην Ελλάδα, σε όλες τις πιθανές συνθήκες.

Γήπεδα και με χόρτο και χωρίς χόρτο, εργοστάσια, πλατείες, εξέδρες, βάρκες, αποθήκες, στάβλους, βουνά, ποτάμια, πλωτές εξέδρες, φαράγγια, όπου μπορεί να φανταστεί ο καθένας, και με ότι έβρισκα. Έχω παίξει συναυλία πάνω σε καρέκλα, έχω παίξει ντραμς με κλαδιά δέντρου κλπ.

Έχω παίξει σε περισσότερα γήπεδα από τον μεγαλύτερο επαγγελματία ποδοσφαιριστή.

Η περίοδος της μεταπολίτευσης χαρακτηρίστηκε από τις κυριολεκτικά εκαντοτάδες συναυλίες. Φέρναμε την Ελλάδα γύρω – γύρω. Κούραση ταλαιπωρία αλλά και ενθουσιασμός. Παίζαμε παντού. Τη μία μέρα στη Θεσσαλονίκη την επόμενη Χανιά μετά Κέρκυρα, την επόμενη Καρδίτσα κ.λ.π. μέρα και πόλη μερικές φορές σε εντελώς αντίθετες πορείες. Πολύ αργότερα οργανώθηκαν κάπως τα πράγματα και πηγαίναμε κατά περιοχές και κοντινές αποστάσεις. Και σε ακραία εκδοχή την μία μέρα στην Αράχοβα και την επόμενη στην Βιέννη, ή μία μέρα στο Λιτόχωρο και την επόμενη στην Σκωτία. Τη βαλίτσα την φτιάχναμε στο σπίτι και πολλές φορές την ξανανοίγαμε στην επιστροφή. Ταξίδι, ξενοδοχείο για μισή ώρα, στήσιμο, πρόβα, συναυλία, φαγητό, ύπνος, ταξίδι.

Αυτό επαναλαμβανόταν για 40 ή για 50 μέρες συνεχώς. Και τότε κουβαλάγαμε όλοι μαζί, στήναμε, γουστάραμε, όχι σαν τώρα που υπάρχουν τεχνικοί, εταιρείες, οργάνωση. Παίζαμε για τη φανέλα όπως λένε στο ποδόσφαιρο. 

Τώρα πια έχουμε γίνει ολίγο από star system είμαστε ολίγο από Μαντόνα, ολίγο από M. Jackson, ολίγο από POP STAR. Αλλάζουν οι εποχές, τι να κάνουμε. Το κακό είναι ότι έχουμε γίνει κυριολεκτικά μια ολίγο από τα πάντα!!!. και αυτό αφορά όλους τους χώρους του τραγουδιού δυστυχώς. Ολίγο από Χολιγουντιανές φιέστες (πολύ θα θέλαμε) τρελαίνομαι όταν μου λένε διάφοροι συνεργάτες – φίλοι! πάρε με τηλέφωνο να τα πούμε εννοώντας ότι θα τα πεις με τον τηλεφωνητή μου, ή με τον μάνατζερ!! Αποκτήσαμε και μάνατζερ!! Τι αστείο. Έχουμε χάσει πια την ανθρώπινη επαφή.. 

Όμως τα μεταξωτά βρακιά θέλουν και επιδέξιους κώλους, όπως λέει και ο λαός. Ο νοών νοείτω! Τέλος πάντων σημεία των καιρών. Ελπίζω να έρθει ο καιρός να χαλαρώσουμε από τα τόσα δήθεν που μας έχουν επιβάλει και που γουστάρουμε στην ουσία.

***

Σε κάποιες ελάχιστες απόπειρες να δουλέψω σαν επαγγελματίας και αλλού είτε παράλληλα είτε πριν από τη συνεργασία με τον Θάνο μου συνέβησαν διάφορα. 

Π.χ. Στο ίδιο ξενοδοχείο που έπαιζα σαν μουσικός μετά από μια βδομάδα έπλενα πιάτα στην λάντζα του ίδιου ξενοδοχείου για να βγάλω τα έξοδα μου να γυρίσω στην Αθήνα. Γύρισα επάνω σε φορτηγό που μετέφερε χόρτα.(επάνω στα χόρτα μαζί με τα ντραμς).

Έχω βρεθεί σε μαγαζί στην επαρχία στο οποίο παίξαμε Παρασκευή, Σαββάτο, Κυριακή και έκλεισε χωρίς να μας πληρώσει, μετά από παράκληση του συνεταίρου του αφεντικού ο οποίος έβριζε τον άλλον για αυτή την απαράδεκτη ενέργεια, μείναμε και παίξαμε και την επόμενη βδομάδα. Παίξαμε Παρασκευή, Σαββάτο, Κυριακή και ξανάκλεισε και εξαφανίστηκε και αυτός χωρίς να μας πληρώσει. Το αποτέλεσμα ήταν να μας κρατήσει το ξενοδοχείο τα πράγματα για αποζημίωση γιατί δεν είχαμε να το πληρώσουμε και να φύγουμε κακήν κακώς.

Γιορτή του κρασιού στην Αλεξανδρούπολη το 1974. παίζαμε με την Κλειώ Δενάρδου πολύ γνωστή τραγουδίστρια της εποχής. Με την επιστράτευση γύρισα στην Αθήνα με τα όργανα πάνω σε τρακτέρ, φορτηγά, και ότι άλλο μέσον υπήρχε διαθέσιμο. Προς την Αλεξανδρούπολη ανέβαιναν μόνο στρατεύματα. Σε κάποια τεθωρακισμένα μπορούσες να διακρίνεις και πανό που έγραφαν κάθε είδους εθνικιστικά συνθήματα του τύπου <πάμε να πάρουμε τη πόλη> και άλλα με ανάλογες κορώνες φασιστικών μεγαλοϊδεατισμών. 

Αμέσως μετά την επιστράτευση επέστρεψα στα καράβια αλλά σαν μουσικός αυτή τη φορά. Ήμουν εγώ που έπαιζα πια στο σαλόνι που κάποτε ανέβαινα στα κλεφτά να δω τον ντράμερ να παίζει. Πιθανόν κάποιο άλλο παιδί να έκλεβε χρόνο να δει εμένα τώρα πια.

Έτσι έκανα τα πρώτα ταξίδια στην Μεσόγειο Τουρκία, Τυνησία, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, και βέβαια σε όλα σχεδόν τα νησιά του Αιγαίου (το πλοίο ήταν κρουαζιερόπλοιο).

Τελικά δεν με συγκινούσε η μουσική για να αναλώνομαι τη νύχτα. Μέχρι σήμερα δεν ξαναδούλεψα νύχτα. Έμεινα σταθερός στη θέση μου και δεν έκανα βήμα πίσω, ακόμα και όταν δεν είχα να φάω.

Αυτά τα διαφορετικά ερεθίσματα ήταν που με διαμόρφωσαν μουσικά.

Έχω παίξει σε όλο το φάσμα της μουσικής από την Βιέννη με σύνολο σύγχρονης μουσικής σε έργο του Θάνου Μικρούτσικου μέχρι ταβέρνα στην Αράχοβα με όλες τις πιθανές μουσικές αποχρώσεις που χωράει αυτό το μέγεθος. 

(ροκ – jazz – λαϊκά – έντεχνα – παραδοσιακά – σύγχρονη – free – αυτοσχεδιαζόμενη – σκυλάδικα...)

Σε όλες αυτές τις χιλιάδες συναυλίες μου έχουν συμβεί τα πάντα από κωμικές καταστάσεις μέχρι επικίνδυνες. 

Στην Πτολεμαίδα στην διάρκεια συναυλίας με τον Θ. Μικρούτσικο λιποθύμησα την ώρα της συναυλίας από την μόλυνση του περιβάλλοντος από τα εργοστάσια της ΔΕΗ και βρέθηκα με ορό στο νοσοκομείο της Κοζάνης.

Σε περιοδεία 5 συναυλιών με την Σαβίνα Γιαννάτου και τον Αντρέα Γεωργίου οργανωμένες από τα μουσικά σύνολα της ΕΡΤ μου έτυχαν τα πιο δύσκολα και επικίνδυνα γεγονότα.

Στην πρώτη συναυλία κάπου στην Πελοπόννησο δεν θυμάμαι την πόλη έπεφταν σε όλη την διάρκεια στάχτες επάνω μας από μια πυρκαγιά που έκαιγε διπλανό βουνό.

Στην Πρέβεζα είχα ένα σοβαρό ατύχημα. Στην διάρκεια τις συναυλίας που γινότανε μέσα στον αρχαιολογικό χώρο σηκώθηκα από τα ντραμς παίζοντας με κρουστά στα χέρια και βρέθηκα στο κενό. Δίπλα στα ντραμς ακριβώς υπήρχε τάφρος αφύλαχτη βάθους σχεδόν 4 μέτρα. Ο προσωπικός μου θεός παρενέβη και βγήκα από κει μέσα λιπόθυμος με στιγμιαία αμνησία και γρατσουνιές στο χέρι. Κατά τους γιατρούς το καλύτερο που θα μπορούσα να πάθω ήταν να μείνω ανάπηρος και το χειρότερο να τελειώσω μια και καλή με τα προβλήματα αυτού του μάταιου κόσμου. Δεν έγινε τίποτα από τα δύο. Ο προσωπικός μου θεός έδρασε για άλλη μια φορά. Πέρασα την νύχτα στο νοσοκομείο και την άλλη μέρα επέστρεψα στην Αθήνα με τον φίλο μου ηχολήπτη Παντελή Γιατζιτζόγλου με δική μου ευθύνη.

Στην επόμενη συναυλία στο κάστρο του Άργους τα ντραμς ήτανε στημένα 1 μέτρο δίπλα από το κενό που εκεί ήτανε πάνω από 150 μέτρα ύψος. Έβαλαν δίπλα μου όλα τα flicht kasse που είχαν οι ηχητικοί για να μη φύγω ξανά, γιατί αυτή τη φορά και ο προσωπικός μου θεός θα τα παρατούσε, αν και του έχω εμπιστοσύνη. Είχε επίσης τρομερό αέρα και αναγκάστηκα να δέσω στον τοίχο τα πιατίνια για να μην τα γκρεμίσει ο αέρας. Σε άλλη συναυλία η εξέδρα ήτανε στραβή με αποτέλεσμα να κουνιέται όλο το σετ και να μην μπορώ να παίξω για να μην πέσουν κάτω τα πράγματα. Κλπ – κλπ. Αν αναφερθώ με λεπτομέρειες χρειάζονται τόμοι, εξάλλου πιστεύω ότι όλοι οι μουσικοί έχουν αντίστοιχες εμπειρίες από τέτοια ταξίδια από το 1974 μέχρι σήμερα.

Έχω συμμετάσχει σε πολλές θεατρικές παραστάσεις, σαν μουσικός στη ορχήστρα, σαν μουσικός – ηθοποιός στη σκηνή, σαν ηθοποιός, σαν μουσικός – χορευτής, και στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Ακόμη και κομπάρσος ήμουνα σε ταινία του Φώσκολου πριν πολλά χρόνια. Και βέβαια έχω συνεργαστεί με δεκάδες ηθοποιούς, σκηνοθέτες κλπ. Έχει χρησιμοποιηθεί μουσική μου σε θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις κλπ.

Έχω συνεργαστεί με ποιητές, γλύπτες, ζωγράφους, χορευτές, χορογράφους κ.α. 

Όλες αυτές οι διαφορετικές εικόνες, οι διαφορετικές εμπειρίες, η διαφορετική προσέγγιση στο παίξιμο των κρουστών κάθε φορά δημιουργούσε τελικά και τον διαφορετικό ήχο και στα ντραμς. Γιατί ποτέ όταν παίζω δεν σκέφτομαι σαν ντράμερ. Εξάλλου όπως έχω πει και όπως όλοι <γνωρίζουν> εγώ δεν είμαι ντράμερ. 

***

Αισθάνομαι την ανάγκη να τελειώνω με αυτή την περίοδο της ζωής μου. Βρίσκομαι σε μουσικό αδιέξοδο εδώ και καιρό. Δεν υπάρχει πια κάτι στη μουσική που να μου κεντρίζει το ενδιαφέρον έτσι που να αποτελέσει ερέθισμα για καινούργια πράγματα. Ότι κάνω είναι επανάληψη πραγμάτων που έχω κάνει τα τελευταία 20 χρόνια. Δεν υπάρχει κάτι καινούργιο από τους νέους μουσικούς (και αυτό είναι πρόβλημα) που να αποτελέσει έκπληξη, που να μην το έχω ξανακάνει, που να με εμπνεύσει. Από τη στιγμή που δεν με ενδιαφέρει να κάνω τον ντράμερ σε κάποιο σχήμα, χρειάζομαι κάτι καινούργιο για να έχει νόημα η συνέχεια. Έχω παίξει τα πάντα και σχεδόν με όλους, ό,τι ερεθίσματα ήταν να πάρω σε αυτή τη χώρα τα πήρα και δεν γίνεται να συνεχίσω στον ίδιο δρόμο. Σκέφτομαι να ασχοληθώ με άλλες μορφές τέχνης. Ίσως είναι η ευκαιρία να βρεθώ με το θέατρο που αποτελεί την πρώτη μου μεγάλη αγάπη, η οποία όπως είναι γνωστό δεν ξεχνιέται εύκολα. Αν και σκέφτομαι επίσης πολύ σοβαρά να ασχοληθώ με άλλα πλάσματα της φύσης που θα το σεβαστούν κιόλας. Ο άνθρωπος όπως είναι γνωστό είναι το χειρότερο είδος, Δεν θα εγκαταλείψω εντελώς τη μουσική αλλά θα ρίξω το βάρος μου και σε άλλους δρόμους. Το ρίσκο είναι η γοητεία. Τι θα πετύχω δεν ξέρω. Μήπως ήξερα όταν ξεκινούσα με τα ντραμς; Όπου βγει και στο τέλος θα δω, εάν θα υπάρχει λόγος να κλείσω την δεύτερη περίοδο της ζωής μου με μια καινούργια αυτοβιογραφία, πριν αρχίσω την τρίτη περίοδο δηλαδή από τα 100 μου χρόνια και μετά. Εξάλλου είναι γνωστό ότι θα πεθάνω στα 200. Τι κούραση να το γνωρίζεις!!

Νίκος Τουλιάτος

Μ' ένα κύμβαλο ...αλαλάζον; Αθήνα: Εκδόσεις Δρόμων, 2006.