Για την "Ηχώ" της Κριστέλλας Δημητρίου

ΗΧΩ

Σαπφώ, Αλκαίος και άλλοι αρχαίοι Έλληνες ποιητές

Κριστέλλα Δημητρίου, Σωτήρης Κακίσης, Λιζέτα Καλημέρη

Polytropon, 2017

Ο άγνωστος «Χ» ανοίγοντας το CD και βάζοντας την «Ηχώ» στον player δεν ήταν φυσικά το ερμηνευτικό μέγεθος της Λιζέτας Καλημέρη, ούτε η ποιητική αξία των αρχαίων λυρικών ποιητών μας, ούτε η ικανότητα του Σωτήρη Κακίση να μεταφέρει τα νοήματα των αρχαίων στη γλώσσα που μιλάμε σήμερα. Όλα αυτά είναι γνωστά, παγιωμένα, και καταξιωμένα. Μοναχά το κομμάτι της σύνθεσης και της ενορχήστρωσης ήταν το άγνωστο, καθώς υπογράφεται από την Κριστέλλα Δημητρίου, το προηγούμενο έργο της οποίας πάνω στην Σαπφώ και τον Καβάφη δεν είχα γνωρίσει μέχρι τώρα.

Η «Ηχώ» είναι ό,τι πιο επεξεργασμένο και δουλεμένο μουσικά θα ακούσετε σε άλμπουμ της τρέχουσας «έντεχνης» παραγωγής – ένα κλασικής υφής μουσικό περιβάλλον που δένει εξαιρετικά με τον ποιητικό λόγο. Η εμπειρία της ακρόασης είναι πραγματικά αναζωογονητική, καθώς ξετυλίγονται οι εμπνευσμένες συνθέσεις της Δημητρίου, η μελωδική τρυφερότητα αλλά και το ρυθμικό νεύρο των δημιουργιών της (ακούστε το θαυμάσιο "Το κύμα"!), και η έμφαση στην ενορχηστρωτική λεπτομέρεια με ενδιαφέρουσες συνομιλίες πιάνου – βιολιού ή μαντολίνου – σαξοφώνου! Το πιάνο κυρίαρχο, επιτέλους, γιατί το κυρίαρχο μοντέλο του «παίρνω την κιθάρα μου και τραγουδάω» έχει βρει προ πολλού τοίχο και γιατί υπάρχει ζωή και πέρα απ’ αυτό.

Το μεγάλο κατόρθωμα της Δημητρίου δεν είναι όμως κάποια μεμονωμένη σύνθεση ή ενορχηστρωτική επιλογή της. Το μεγάλο κατόρθωμα είναι η θαυμαστή υφολογική ενότητα του δίσκου – φεύγεις από την ακρόαση όχι έχοντας ακούσει το ένα ή το άλλο τραγούδι, αλλά έχοντας ενταχθεί σε ένα ιδιαίτερο ηχητικό και μουσικο-ποιητικό σύμπαν. Προσπάθησε, αγαπημένη μου αναγνώστρια, να σκεφτείς την τελευταία φορά που αντιμετώπισες ένα CD σαν ενιαίο σύνολο και όχι σαν άθροισμα τραγουδιών, για να καταλάβεις την αξία αυτού του επιτεύγματος.

Μόνη μου παρατήρηση, σε επίπεδο ερμηνείας, είναι ότι η φωνή της Δημητρίου – που επιλέγει να τραγουδήσει τη «Διδύμη» - έχει μια ενδιαφέρουσα χροιά αλλά και ένα έντονα ένρινο στοιχείο που στο συγκεκριμένο τραγούδι κυριαρχεί. Επίσης, αχρείαστη θεωρώ τη συμμετοχή του Αλκίνοου Ιωαννίδη. Υποθέτω ότι η επιλογή του για να τραγουδήσει το ομώνυμο τραγούδι του δίσκου στόχο είχε να προσθέσει την ανεμελιά και την ελαφρότητα των στίχων, αλλά φοβάμαι πως ό,τι και να δώσεις στον Ιωαννίδη να τραγουδήσει, θα ακουστεί ο ίδιος στόμφος, ο τόσος ξένος προς την ουσία κάποιων τραγουδιών. Αυτά τα δύο τραγούδια, λοιπόν, τη «Διδύμη» και την «Ηχώ» με την ερμηνεία της Λιζέτας Καλημέρη θα τα ήθελα κι αυτά, και ουδεμία άλλη απαίτηση έχω.

Περιττό να πούμε, τελειώνοντας, ότι η ρυθμική ακρίβεια των μεταφράσεων της αρχαίας ελληνικής ποίησης από τον Κακίση είναι ένα εκ των θεμελίων του έργου, κάνοντας πιο εύκολη τη ζωή της μελοποιού. Το καλαίσθητο βιβλιαράκι, εικονογραφημένο με μοτίβα ζωγραφικών έργων της Δημητρίου, περιέχει όλα τα ποιήματα του δίσκου, και μια ανάγνωση στα γρήγορα επιβεβαιώνει τον μέσα τους ρυθμό – πολύτιμη πρώτη ύλη που αναδεικνύεται και εξελίσσεται περίτεχνα από την ταλαντούχα συνθέτρια.

Ηρακλής Οικονόμου