Ο Ηλίας Ανδριόπουλος για τους "Προσανατολισμούς"

Κυριάκος Μαραβέλιας, Άκης Γκολφίδης, Ρηνιώ Παπανικόλα, Άλκηστις Πρωτοψάλτη, Ηλίας Ανδριόπουλος, φωτογραφία από το στούντιο, 1984. Αρχείο Ηλία Ανδριόπουλου

Οι ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ με κυνηγούν από την πρώιμη εφηβεία μου. Ήταν τότε, Άνοιξη του 1966 στον Πύργο,  όταν ένας φίλος – συμμαθητής μου δώρισε ένα μικρό βυσσινί βιβλιαράκι με αυτά τα ποιήματα. Ένοιωσα θυμάμαι, ξεφυλλίζοντάς τα ένα πρωτόγνωρο και δυνατό ξάφνιασμα.

Πέρασαν τα χρόνια, ανέβηκα στην Αθήνα, σπούδασα μουσική και στα 1984 καταθέτω την πρώτη μου μουσική μαρτυρία, θα ακολουθήσουν άλλες δύο, πάνω στους Προσανατολισμούς.  Εκείνη η ματιά  μου, αν και εύστοχη , ως προς το μουσικό κλίμα που δημιουργούσε, ήταν  νομίζω περισσότερο παρορμητική. Άλλωστε μην ξεχνάμε πως αυτό το στοιχείο της παρόρμησης, διακατείχε τότε, μεταξύ των άλλων και τον Ελύτη,  γιατί κι αυτός υπήρξε νέος όταν έγραφε τους Προσανατολισμούς. Εδώ θα πρέπει να σας εκμυστηρευθώ ότι νοιώθω ευγνωμοσύνη, γιατί ο Ελύτης μου έδωσε την ευκαιρία, να τραγουδήσω μαζί του το ελληνικό καλοκαίρι.

Οι Προσανατολισμοί συγκροτούν έναν κόσμο, που κινείται τελετουργικά μέσα στο φως του ελληνικού καλοκαιριού, όπου κυριαρχεί ο έρωτας, η νοσταλγία και η νεότητα. Εξυφαίνονται ύμνοι κατανυκτικοί, μεθυστικοί, υπέροχοι, που εικονογραφούν μορφές ωραίων κοριτσιών - παραπέμπουν σε αρχαίες κόρες -, τραγουδούν φεγγαρόφωτες νυχτιές, θαλασσινούς αγέρηδες, μελτέμια και αύρες, ροδιές και κυπαρίσσια, βράχους και ξωκλήσια νησιών, χρωματιστά πλεούμενα, όπου όλα κινούνται με  τρόπο ονειρικό, και τα αποθεώνει  μία υψηλή πνοή ολάνθιστου λυρισμού.  Μην κάνουμε όμως το λάθος και τα δούμε όλα αυτά μέσα από το βλέμμα της τουριστικής ελαφρότητας.

Έχω την γνώμη ότι οι Προσανατολισμοί αποκωδικοποιούν όλη την ποιητική πορεία του Ελύτη, γιατί μέσα τους υπάρχουν εκείνα τα υλικά που θεμελιώνουν την μετέπειτα δημιουργική του εξέλιξη.

Σε αυτή λοιπόν την τελευταία και οριστική μουσική μου επεξεργασία, δεν θα ήθελα να παρεκκλίνω από την αρχική μου ευαισθησία, αλλά να ενσωματώσω νεότερα στοιχεία της έκφρασής μου - πιο περίτεχνα ίσως – που θέλω να πιστεύω ότι συνιστούν ένα προχώρημα των μουσικών ιδεών μου πάνω στους Προσανατολισμούς. Αναλογίζομαι κάποιες φορές, πως οι πηγές της ευαισθησίας μου, που εμποτίζουν ολόκληρο το σώμα της μουσικής μου, εντοπίζονται στα χρόνια της εφηβείας μου. Τότε υπήρξαν για μένα οι μεγάλες συναισθηματικές φορτίσεις. Το μόνο που καταθέτω στην μετέπειτα καλλιτεχνική μου διαδρομή είναι, να εμπλουτίζω αυτή την νεανική ευαισθησία με  νέους και πιο ώριμους εκφραστικούς τρόπους. Τίποτε περισσότερο.

Η σύζευξη ποίησης – μουσικής μεταφέρει τα πράγματα σε μία τρίτη κατάσταση όπου οι δύο τέχνες, ισοδύναμες πια, επιδιώκουν με την συνένωσή τους να μεταδώσουν απρόβλεπτες καινούργιες συγκινήσεις, να ξαφνιάσουν ευχάριστα και να αποκαλύψουν στις αισθήσεις και στην ευαισθησία μας μια καινούργια δημιουργική κίνηση, που προκύπτει φυσική και αβίαστη στα όρια της ανθρώπινης αναπνοής. Δηλαδή, εδώ υιοθετώ πλήρως την αρχαιοελληνική αντίληψη, που θέλει την μουσική και την ποίηση να συνυπάρχουν αδιάσπαστες.

Κατά τα άλλα, για την ιστορία θα έλεγα, πως η δεύτερη, μετά την πρώτη του 1984, ενορχηστρωτική επεξεργασία και απόπειρα να ανοιχτούν οι Προσανατολισμοί σε μεγάλη ορχήστρα, χορωδία κλπ, έγινε δέκα χρόνια αργότερα, στα 1994. Τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς το έργο παίχτηκε στο Ηρώδειο. Ελπίζω και εύχομαι η καινούργια μουσική μου κατάθεση  στους Προσανατολισμούς να βρει σύμφωνους και να ικανοποιήσει τους φίλους της μουσικής μου, αλλά και το ευρύτερα φιλόμουσο κοινό.

ΗΛΙΑΣ  ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΣ

Ιούνιος 2010