"…το σύγχρονο λαϊκό τραγούδι έπασχε από μια βασική αδυναμία. Ήταν ετεροβαρές. Δηλαδή όσο βαθύ και ρωμαλέο ήταν στο μουσικό, τόσο ρηχό και ανόητο ήταν στο στιχουργικό του μέρος. Η πρώτη μου προσπάθεια έτεινε προς τη λύση αυτής της αντίφασης. Από όλες τις ελληνικές Τέχνες η πλέον προωθημένη ήταν, αναμφισβήτητα, η ποίηση. Τι πιο απλό, λοιπόν, να ενωθούν αυτές οι δύο ακραίες κατακτήσεις του σύγχρονου ελληνικού πνεύματος; Έτσι γεννήθηκε ο «Επιτάφιος» που δεν ήταν τίποτε άλλο παρά αυτό το πάντρεμα ανάμεσα στη σύγχρονη ελληνική λαϊκή μουσική και στη σύγχρονη ελληνική ποίηση. Από την επιτυχία ή αποτυχία αυτού του πειραματισμού θα κρινόταν το μέλλον αυτής της προσπάθειας. Και, φυσικά, με τον όρο επιτυχία εννοώ εδώ ένα και μόνο γεγονός, το αν δηλαδή αυτό το νέο έργο θα γινότανε ή όχι «τέχνη μαζών».
Ο Επιτάφιος, πάνω στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου, μπορούμε να πούμε ότι έγινε «τέχνη μαζών». Επομένως ένας καινούργιος δρόμος άνοιξε. Πού οδηγούσε; Για μένα οδηγούσε βασικά προς την εδραίωση αυτού του νέου είδους ώστε να μπορούμε να βασισθούμε στη δοσμένη στιγμή πάνω σ’ αυτό προκειμένου να πραγματοποιήσουμε ένα ακόμα βήμα παραπέρα. Προς ποια κατεύθυνση; Μα προς την κατεύθυνση ενός σύγχρονου σύνθετου μουσικού έργου τέχνης που όπως ο Επιτάφιος θα μπορεί να αφομοιωθεί δημιουργικά από τις μάζες. Ένας δημιουργικός διάλογος άρχισε.
Όμως ο Επιτάφιος δεν ήταν μόνο οκτώ απλά λαϊκά τραγούδια. Ήταν και κάτι άλλο: α) Ήταν ένας κύκλος τραγουδιών, β) Ήταν ακόμα η καθιέρωση του λαϊκού τραγουδιστή και του λαϊκού μουσικού οργάνου (μπουζούκι) σαν αυθεντικών εκφραστών του γνήσιου ποιητικού πάθους, γ) Ήταν τέλος μια νέα μορφή επικοινωνίας, με την καθιέρωση της Λαϊκής Συναυλίας, που έσπαζε τους παραδοσιακούς τρόπους παρουσίασης, ερμηνείας και επικοινωνίας και που έφερνε σε άμεση επαφή τους δημιουργούς και ερμηνευτές με τις μάζες.
Έχοντας πάντα σαν πρότυπο την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία θεώρησα το έργο αυτής της περιόδου σαν έναν καμβά για να κεντηθούν πάνω του το πρόσωπο και οι ιδέες της εποχής μας και ιδιαίτερα τα γεγονότα και οι ιδέες που δοκιμάζουν τον ελληνικό λαό. Θέλησα δηλαδή - τόσο με το έργο μου όσο και με την προσωπική στάση μου - να δώσω μιαν άμεση και ολοκληρωτική αντιστοιχία ανάμεσα στο έργο τέχνης και στη δοσμένη, κάθε φορά, ιστορική στιγμή και πορεία ενός λαού - του λαού μας".
Μίκης Θεοδωράκης
Πηγή: Μίκης Θεοδωράκης, «Μπορεί να υπάρξει μουσική τέχνη για τις μάζες;», Αντί, τεύχος 1, Μάιος 1972, σελ. 19-24.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου