Μικρές Περιπλανήσεις - Άστρα που ψιχαλίζουν φως

Η θριαμβευτική επιστροφή των Μικρών Περιπλανήσεων

Μικρές Περιπλανήσεις

Άστρα που ψιχαλίζουν φως

Μετρονόμος, 2013

Αν υπάρχει ένας δίσκος όπου το κλισέ του επιθέτου «χειροποίητος» βρίσκει την πραγματική του σημασία, αυτός είναι ο νέος δίσκος των Μικρών Περιπλανήσεων. Ηχογραφημένος στο σπίτι του Νίκου Παπάζογλου στη Νίσυρο, με όλα τα όργανα μέσα στο οικιακό στούντιο, χωρίς πειραγμένες φωνές και ψηφιακές παρεμβάσεις, με ένα βιβλιαράκι ζωγραφισμένο «στο χέρι» με τα σκιτσάκια του Νίκου Αρμπιλιά, τα «Άστρα που ψιχαλίζουν φως» δίνουν μια γεύση του πώς θα είναι η παραγωγή της μουσικής σε μια μελλοντική, ιδανική κοινωνία. Τέχνη φτιαγμένη από ανθρώπους για ανθρώπους, και όχι από εταιρείες και εργαστήρια για ζόμπι-καταναλωτές. Τέχνη χειροποίητη, όχι ως σλόγκαν και διαφημιστικό τρικ, αλλά ως ανάγκη και αίτημα για να ζούμε και να λεγόμαστε άνθρωποι.

Οι Μικρές Περιπλανήσεις καταθέτουν μια συγκλονιστική, μουσικά και στιχουργικά, εργασία. Ξαναπιάνουν το νήμα του λαϊκού τραγουδιού σαν συλλογική διαδικασία και πράξη, όπως το έχουν συν-διαμορφώσει συγκροτήματα σαν την Αθηναϊκή ή την Οπισθοδρομική Κομπανία και τους Χειμερινούς; Κολυμβητές. Είναι αυτό το αληθινό «μαζί» που με συγκινεί στο δίσκο: τραγούδια και νοήματα και αναπνοές που γεννιούνται από μια παρέα, από ανθρώπους που συνδιαλέγονται μεταξύ τους όντας στον ίδιο χώρο και χρόνο. Αυτό είναι το λαϊκό, και δεν εξαρτάται από το μπουζούκι και τον μπαγλαμά - σαν τσόντα - παρά από τη συλλογικότητα, απ’ τη συνομιλία, από τη γνωριμία και τη συμπόρευση. Κι ούτε κι είναι θέμα ήχου το λαϊκό, κι ούτε γνωρίζει από ταμπέλες, και γι’ αυτό και η συνάντηση των Μικρών Περιπλανήσεων με το ροκ δεν είναι παραφωνία, παρά μέρος της ταυτότητας ενός καθόλα λαϊκού συγκροτήματος.

Οι στίχοι είναι πλήρεις νοημάτων· σε παίρνουν απ’ το χέρι και σε τραβούν σε ποιητικές διαδρομές απαιτητικές όσο και άμεσες. Το προσωπικό διαπλέκεται με το κοινωνικό, φυσιολογικά κι ανθρώπινα: «σε ψάχνω στις διαδηλώσεις / εκεί που εσύ δεν βρέθηκες ποτέ / νομίζω πως σε ξέρω / σου γράφω, σου μιλάω / δε βγαίνεις από μέσα μου καημέ». Και μπορεί η σκιά του Νίκου Καββαδία να πλανάται έντονη σε 1-2 τραγούδια, μπορεί η αίσθηση του ταξιδιού να διαπερνά τις γωνίες του δίσκου, όμως ο πυρήνας του είναι ριζωμένος στη γη και στην πραγματικότητα. Οι Μικρές Περιπλανήσεις έχουν ιδεολογία [«φεγγάρι τ’ όραμα με συνεπαίρνει / κι οι βολεψάκηδες με λεν τρελό»], έχουν και θυμό [«το νου μου διαφεντεύει αρχέγονη ορμή / στη ράχη σεργιανίζω το φεγγάρι»], έχουν και μνήμη [«πήρε βοριάς ταξιδευτής και σε παγώνει / ρίχνεις στο τζάκι ό,τι έχεις να καεί»]. Την περιπέτειά του επαναστατημένου ανθρώπου την περιγράφουν φιλοσοφημένα και με δίχως ναρκισσισμό: [«δίπλα σ’ αυτού του κόσμου την ουσία / δεν πρόφτασα κι εγώ να ξαποστάσω / με τράβηξε απ’ το χέρι η Ιστορία / με πήρε το ποτάμι να περάσω»]. Όσο για τον έρωτα, υπάρχει κι αυτός, πρωτίστως όμως σαν βαρύ φορτίο απ’ τα παλιά [«εκεί που στάξαμε θυσίες ηδονής / έρημο μέρος δεν υπάρχει πια κανείς / κι όλο το έπος των ερώτων δυο αράδες»]

Αδυναμίες και πράγματα που θα ήθελα αλλιώς - κυρίως ερμηνευτικά - μπορώ να βρω, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Το θέμα είναι τα βασικά που μας υπενθυμίζουν οι Μικρές Περιπλανήσεις, ότι ένα τραγούδι πρέπει να έχει πρωτίστως μελωδία, να τραγουδιέται δηλαδή, και όχι απλά να συνοδεύει την απαγγελία δήθεν ψαγμένων προστακτικών. Πανέμορφες μελωδίες με νεύρο και ψυχή που αφηγούνται συγκεκριμένες ιστορίες υπερβαίνοντας τα όρια ροκ και λαϊκού, με τον μοναδικό τρόπο των Μικρών Περιπλανήσεων. Δεν έχω κάτι άλλο να ζητήσω.

Ηρακλής Οικονόμου

Το Περιοδικό, 28 Απριλίου 2014