μουσικά προάστια: Τα σκηνικά του Δαμιανού Ζαρίφη για το έργο "Μαντζουράνα στο κατώφλι"

Σάββατο 4 Ιανουαρίου 2020

Τα σκηνικά του Δαμιανού Ζαρίφη για το έργο "Μαντζουράνα στο κατώφλι"

Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν
Θέατρο Βεάκη - Λαϊκή Σκηνή
Γιώργου Αρμένη
"Μαντζουράνα στο κατώφλι, γάιδαρος στα κεραμίδια", 1979-1980
Σκηνοθεσία: Γιώργος Λαζάνης
Σκηνικά-Κοστούμια: Δαμιανός Ζαρίφης
Μουσική: Χρήστος Λεοντής

Από την έκθεση "Δαμιανός Ζαρίφης - Ο παλμός του σχεδίου", Ωδείο Αθηνών
φωτο: Μουσικά Προάστια

"Στις ζωγραφικές μακέτες του σκηνογράφου, βλέπουμε πώς ο χώρος γεννάται με το ελάχιστο και πόσο η αφαιρετική διαδικασία, που απαλλάσσει την σκηνή από τις περιγραφικότητες, αποτελούσε βασική τάση ενός σκηνογραφικού οράματος που ήθελε τον σκηνικό χώρο πρωτίστως, άδειο, δυναμικό, ανοιχτό, δυνητικό. Ο Δαμιανός Ζαρίφης δεν επεδίωκε τις θεαματικές μηχανικές λύσεις και τα επιβλητικά, κατασκευασμένα σκηνικά. Αντιθέτως, προτιμούσε τις μεταμορφώσεις του γυμνού χώρου με χρήση του φωτός και με απλές οπτικές στρατηγικές. Πίστευε στον χώρο που προκύπτει από τα ίδια τα σώματα των ηθοποιών και τα κοστούμια, αφού η παρουσία και η απουσία, η κίνηση, οι μετατοπίσεις, ο ρυθμός δημιουργούν χωρικότητες και αρθρώνουν ένα εύπλαστο, ρευστό περιβάλλον, κατάλληλο για την συνομιλία του αφηρημένου με το συγκεκριμένο και το χειροπιαστό".

Ελένη Βαροπούλου

Επιμελήτρια της έκθεσης

Ανάμεσα στους πολλούς σημαντικούς συνθέτες που όρισαν αυτό που ονομάζουμε έντεχνο τραγούδι, δε μπορεί να απουσιάζει το όνομα ενός ιδιαίτερου δημιουργού, που με την παρουσία του στην ελληνική μουσική έχει γράψει τη δικιά του ιστορία δίπλα σε πολλούς μουσικούς της γενιάς του, όπως ο Μάνος Λοϊζος, ο Νότης Μαυρουδής, ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Ηλίας Ανδριόπουλος κ.α. Ο Χρήστος Λεοντής, είναι ένας δημιουργός που έμαθε να λειτουργεί μέσα από την ουσία της μουσικής και όχι με την επιφανειακή και πρόχειρη παραγωγή εύπεπτων τραγουδιών. Έγραψε και εξακολουθεί να γράφει τραγούδια που ακουμπούν τον ποιητικό λόγο (είτε αυτός προέρχεται από κείμενα ποιητών, είτε από στίχους γραμμένους για να γίνουν τραγούδι) με προσοχή και ευαισθησία, κατορθώνοντας πάντα να ολοκληρώσει κύκλους τραγουδιών ιδιαίτερης αισθητικής. Στην εργογραφία του συναντάμε δίσκους – σταθμούς: «Η καταχνιά» σε στίχους του Κώστα Βίρβου, το «Αχ, έρωτα» σε ποίηση του Λόρκα, οι «Πυγολαμπίδες» και φυσικά, το «Καπνισμένο τσουκάλι» σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου, μέχρι την πρόσφατη δουλειά του «Έρωτας αρχάγγελος» (2007) σε στίχους του Δημήτρη Λέντζου, είναι μερικοί μόνο από τους δίσκους που άφησαν ανεξίτηλα τα ίχνη τους στο ελληνικό τραγούδι. Μεγάλος και ο κατάλογος κορυφαίων ερμηνευτών που τραγούδησαν τραγούδια του, από τον Μανώλη Μητσιά και τη Νένα Βενετσάνου, μέχρι την καθηλωτική ερμηνεία του Νίκου Ξηλούρη στο «Καπνισμένο τσουκάλι» το 1975. Πέρα όμως από τους εξαιρετικά σημαντικούς κύκλους τραγουδιών, ο Λεοντής συνέθεσε και πολλές μουσικές για το θέατρο. Ειδικά η στενή συνεργασία του με το Θέατρο Τέχνης και τον Κάρολο Κουν, τον καθιέρωσαν ως έναν από τους πλέον σημαντικούς συνθέτες σκηνικής μουσικής. Στο ενεργητικό του εντάσσονται μουσικές για δεκάδες θεατρικές παραστάσεις του σύγχρονου ρεπερτορίου, αλλά και εργασίες του για αρχαία δράματα και κωμωδίες. Μια απ’ τις παραστάσεις του Θεάτρου Τέχνης την οποία έντυσε με τη μουσική του, είναι για το έργο του Γιώργου Αρμένη, «Μαντζουράνα στο κατώφλι», του 1980.

Μάκης Γκαρτζόπουλος,

blog "το άρωμα του τραγουδιού"