Το όνομά του είναι συνδεδεμένο με μια από τις καλύτερες εποχές του ελληνικού τραγουδιού, την εποχή του Νέου κύματος, ένα μουσικό κίνημα που εξέφραζε ένα αισιόδοξο ρομαντισμό και οι δημιουργοί του είχαν ευγένεια και ήθος. Τα τραγούδια τους λιτά, βασισμένα σε λίγα όργανα, ήταν λυρικά, ερωτικά, κοινωνικά. Ήταν μια γνήσια καλλιτεχνική έκφραση, μια κατάθεση ψυχής και ακούγονταν στις μικρές μπουάτ της Πλάκας.
Ο Νότης Μαυρουδής με την κιθάρα του πρωταγωνιστεί και γράφει με ευαισθησία και ταλέντο τα πρώτα διαχρονικά του τραγούδια όπως το «Άκρη δεν έχει ο ουρανός», «Φώναξε με αγάπη, φώναξε με» αλλά και το «Ήταν μεγάλη η νύχτα» (στίχοι: Γιάννης Κακουλίδης, ερμηνεία: Σούλα Μπιρμπίλη) που κατέκτησε το 1965 το Α΄ βραβείο στο 4ο Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης. Έκτοτε εδώ και έξι δεκαετίες, ο Νότης Μαυρουδής διαγράφει μια πολύπλευρη πορεία στη μουσική, ως συνθέτης, ως δεξιοτέχνης της κλασικής κιθάρας και ως δάσκαλος, ενώ έχει ασχοληθεί με την αρθρογραφία, την συγγραφή, τις εκδόσεις, το ραδιόφωνο και την παραγωγή.
Ο συνθέτης του «Πρωινού τσιγάρου» και του «Ίσως φταίνε τα φεγγάρια» έχει πλούσια δισκογραφία µε 35 προσωπικούς δίσκους, που περιλαμβάνουν έργα για κλασική κιθάρα και τραγούδια µε δηµοφιλείς ερµηνευτές. Έχει πολλές τιμητικές διακρίσεις με πιο σημαντικές αυτή του 1978 στο διεθνές Φεστιβάλ Πολιτικού Τραγουδιού στο Ανατολικό Βερολίνο και στο 11ο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας στην Αβάνα της Κούβας, αλλά και του 1990 που παίρνει το Α΄ βραβείο στον 12ο διεθνή διαγωνισμό παιδικού τραγουδιού στην Λισαβόνα, με το τραγούδι του «Ο παλιάτσος» και την παιδική χορωδία του Δημήτρη Τυπάλδου. Το 2000 ξεκίνησε τη δισκογραφική σειρά «Café de l’ art», διασκευάζοντας σε µορφή κιθαριστικού ντουέτου διάφορα µουσικά είδη. Ξεχωριστό ενδιαφέρον ανάµεσά τους έχει ο δίσκος «Master Class», στον οποίο ο Μαυρουδής συγκέντρωσε ηχογραφήσεις 29 Ελλήνων κιθαριστών, καταγράφοντας την ιστορία µισού αιώνα κιθαριστικής δισκογραφίας.
Δημιουργός με δυναμική παρουσία σε όλα τα κιθαριστικά - μουσικά - πολιτιστικά δρώμενα της χώρας μας, από το 1983 έως το 1987 εξέδιδε και διηύθηνε το µοναδικό περιοδικό κιθάρας στην Ελλάδα, το Tar, το οποίο, από τον Οκτώβριο του 2006 επαναλειτουργεί σε διαδικτυακή µορφή, στην ιστοσελίδα www.tar.gr.
Με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία από τις εκδόσεις Άπαρσις του νέου δίσκου - βιβλίου: Νότη Μαυρουδή «Ξαφνικοί επισκέπτες», η «Εποχή» άδραξε την ευκαιρία να συνομιλήσει μαζί του.
Λιάνα Μαλανδρενιώτη
Η πρόσφατη κυκλοφορία του βιβλίου-δίσκου σας αποδεικνύει ότι η καλλιτεχνική δημιουργία δεν μπαίνει στην «καραντίνα». Πώς γράφτηκαν αυτά τα τραγούδια και τι θέλουν να μας πούνε;
Η καραντίνα μάς έκλεισε στο σπίτι κι εμείς (όποιος ήθελε να αντιδράσει δημιουργικά) βαλθήκαμε να «εκμεταλλευτούμε» τον χώρο και τον χρόνο, ώστε να μετουσιώσουμε τον εγκλεισμό σε έργο, σε δημιούργημα ή σε αέρα κοπανιστό... Ξέρετε πως εγώ είμαι προνομιούχος πολίτης αφού με την κιθάρα μου μπορώ να «συνομιλώ» και να βρίσκω συναισθηματικές… φυγές. Δεν είναι λίγο αυτό και επιπλέον, μπορεί να αποβεί σημαντικό όταν το παραγόμενο έργο γεννηθεί καλό και εν τέλει, δισκογραφηθεί.
Έγραψα λοιπόν 13 καινούργια τραγούδια σε στίχους 12 διαφορετικών στιχουργών, οι περισσότεροι των οποίων είναι πρωτοεμφανιζόμενοι και αυτό έχει την ξεχωριστή σημασία του. Νέοι στιχουργοί με ποιότητα· μην το προσπερνάτε. Εν αρχή ην ο λόγος και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ…
Οι Ξαφνικοί επισκέπτες: Έξι σπουδαίοι ερμηνευτές, δώδεκα νέοι στιχουργοί, δωδεκαμελής χορωδία, μουσικοί και συντελεστές προκαλούν ένα δημιουργικό «συνωστισμό». Πόσος χρόνος σάς χρειάστηκε ως μαέστρος για να τους δώσετε το δικό σας τέμπο;
Όλα αυτά τα προαναφερόμενα είναι το υλικό και τα εργαλεία μου. Στηρίχτηκα σε εξαίρετους ερμηνευτές: Ανδρεάτος Γεράσιμος, Δημοσθένους Δώρος, Λέκκας Βασίλης, Λιούγκος Ηλίας, Τουμπάκη Ειρήνη, Τσαϊρέλη Μόρφω. Σε αυτούς προσθέστε την μικτή χορωδία του Αθηναϊκού Ωδείου Ν. Σμύρνης υπό τη διεύθυνση της Αλεξάνδρας Μητσοπούλου, τις ενορχηστρώσεις του Κώστα Παρίσση.
Μου αρέσει η φράση σας «δημιουργικός συνωστισμός» και με εκφράζει απόλυτα. Οι Ξαφνικοί επισκέπτες είναι μια παραγωγή η οποία είναι πολυπρόσωπη. Δεν είναι εύκολο να συγκεντρώσεις τόσα άτομα (γύρω στα 33) που είχαν άμεσο ενδιαφέρον γύρω από τα 13 τραγούδια. Ξαφνικοί επισκέπτες είναι όλοι αυτοί οι συντελεστές κι εγώ με τον στιχουργό-συνεργάτη-φίλο Κώστα Φασουλά, ο οποίος ήταν ο άνθρωπος που μου έδωσε την ευκαιρία της γνωριμίας μου με τους 12 στιχουργούς, οφείλαμε να είμαστε φιλόξενοι.
Οι ηχογραφήσεις όλων των τραγουδιών διήρκησε δύο μήνες και κύλησαν ήρεμα και μεθοδικά. Δουλέψαμε σκληρά επί δυο μήνες και ολοκληρώσαμε τα πάντα δυο μόνο ημέρες πριν από την επιβολή της πρώτης καραντίνας.
Στους δίσκους σας συνηθίζετε την επιλογή πολλών και διαφορετικών ερμηνειών, το ίδιο και αυτός ο δίσκος είναι πολυσυμμετοχικός. Έχετε κάποιο λόγο ως συνθέτης γι’ αυτό;
Ασφαλώς και η πολυσυμμετοχικότητα των ερμηνευτών είναι συνειδητή επιλογή. Από παλιά ακούω μουσική μέσα από δίσκους και ραδιόφωνα. Όσο μπορώ αποφεύγω να ακούω από το διαδίκτυο (λόγω πολύ συμπιεσμένης ηχητικής ανάλυσης) το οποίο, ευτυχώς, έχει μπει πια για τα καλά στη ζωή μας. Πάντα με κούραζε ακουστικά η ίδια μόνη φωνή σε 12 διαφορετικά τραγούδια. Ίδια χροιά, μέταλλο, ηχοχρώματα, εκφραστικά μέσα από έναν ή δύο ερμηνευτές… Μια ομοιομορφία άκρως κουραστική, όσο καλός/ή κι αν είναι ο ερμηνευτής/τρια.
Η προσπάθειά μου ήταν και είναι να αναδειχτούν τα θέματα, ο χαρακτήρας και οι μελωδίες των τραγουδιών και όχι η επιβολή και ματαιοδοξία του κυρίαρχου τραγουδιστή/τριας. Η μονομερής λογική αυτή που επικράτησε πολλές δεκαετίες μεταπολιτευτικά στην ελληνική δισκογραφία (και όχι μόνο), με κούραζε αφάνταστα με αποτέλεσμα να γνωρίζω εκ των προτέρων το τι και πώς θα εξελιχθεί το τραγούδι, πράγμα εξοντωτικό για τα προσωπικά μου γούστα. Ήδη από την δεκαετία του ’70 (προς το τέλος της) άρχισα να χρησιμοποιώ στους δίσκους μου, περισσότερους από τρεις ερμηνευτές. Έφτασα σε δίσκους μου να χρησιμοποιώ ακόμα και εννέα! Στους Ξαφνικούς επισκέπτες είναι έξι ερμηνευτές συν την χορωδία…
Έχετε μελοποιήσει ποίηση μεγάλων Ελλήνων ποιητών, εδώ δώσατε βήμα σε νέους στιχουργούς, ποιο ήταν το κριτήριο σας και τι ακριβώς είναι το τμήμα στιχοποίησης τού Κώστα Φασουλά;
Το βασικό «κριτήριο» είναι η ποιοτική και η ποιητικότητα του στίχου. Γνωρίζετε ασφαλώς πως το ελληνικό τραγούδι ή το είδος τραγουδιού που κι εγώ ακολουθώ και σέβομαι απεριόριστα, είναι η κρυφή ποιητική του δομή η οποία προέρχεται από τους Γκάτσο, Χριστοδούλου, Ελύτη, Σεφέρη, Ρίτσο. Λειβαδίτη κ.ά. Παρατηρώ συνεχώς πως οι νέοι τροβαδούροι, οι οποίοι ξεχωρίζουν από τον πολυπρόσωπο πολτό των καθημερινών τηλεοπτικών stars, στηρίζονται σε έναν σοβαρό στιχουργικό λόγο.
Αυτό είναι και το δικό μου βασικό «κριτήριο» και σε αυτό στηρίχτηκα όταν οι στιχουργοί του δίσκου μου, με την ενεργή συμμετοχή, συντονισμό και ευθύνη του Κώστα Φασουλά στο Μικρό Πολυτεχνείο, μου εμπιστεύθηκαν τα πονήματά τους. Μακάρι αυτή η πρωτοβουλία μου να γίνει γέφυρα για να περάσουν οι στιχουργοί σε άλλες συνεργασίες και επιτεύγματα.
Ως συγγραφέας έχετε ήδη εκδώσει πέντε βιβλία και αρθρογραφείτε στο διαδικτυακό μουσικό περιοδικό Ταρ, ωστόσο, συχνά μέσω του διαδικτύου γράφετε μικρά χρονογραφήματα, μόλις διάβασα το 586. Ποια η ανάγκη αυτού του «δημόσιου ημερολογίου» και ποια είναι η σχέση σας με το διαδίκτυο.
Να διορθώσω, δεν θεωρώ πως είμαι συγγραφέας. Ας διαχωρίσουμε τη λέξη και ας κρατήσουμε το δεύτερο συνθετικό: είμαι «γραφέας»!
Δεν επιδιώκω να συγκαταλέγομαι στους «συγγραφείς» επειδή θεωρώ την λέξη βαρυσήμαντη και φορτισμένη από τόσα φωτεινά μυαλά τα οποία κίνησαν την ανθρωπότητα με τα βιβλία τους. Εν τάξει, έχω εκδώσει βιβλία με κείμενά μου και αυτό είναι κάτι σύνηθες· θα νιώσω συγγραφέας όταν θα ξεχωρίσει ένα βιβλίο μου που θα προέρχεται από το ψύχραιμο κριτήριο των αναγνωστών.
Έχω την ανάγκη να τονίσω πως είμαι κατά βάση, μ ο υ σ ι κ ό ς. Κατέχω τη γνώση και την τεχνική της κλασικής κιθάρας. Γράφω τραγούδια από το 1964, που θέλω να έχουν ιδιαιτερότητα στο κλίμα και την δομή. Ό,τι σκέφτομαι, ό,τι πράττω, έχει ως αφετηρία της αισθητική της μουσικής γλώσσας. Τα τελευταία χρόνια, έχω ανακαλύψει πως η γραφή κειμένων, σε συνδυασμό με την γραφή της μουσικής, με κάνουν, ίσως, πιο σοφό(;), μου δίνουν τα μέσα να εισδύω στις τρύπες και τις χαραμάδες θεμάτων και προβληματισμών που αφορούν πολλούς ανθρώπους, με τους οποίους έχω κοινές αγωνίες και ενδιαφέροντα… Αυτός είναι ο στόχος των κειμένων μου, που τις μοιράζομαι στις σελίδες μου στο facebook και στο www.tar.gr καθώς, σποραδικά και σε άλλα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα.
Σε συνθήκες κορονοϊού, η μουσική και οι μουσικοί της βρίσκονται στην εντατική. Πέρα από το συνδικαλιστικό σας όργανο, εσείς ως δημιουργός αλλά και μουσικός εκπαιδευτικός, τι έχετε να πείτε στην υπουργό Πολιτισμού;
Με την υπουργό έχουμε έρθει σε πολλαπλές συγκρούσεις όχι μόνο εγώ με τα κείμενά μου αλλά ολόκληρος ο κλάδος των καλλιτεχνών, με όλα τα αρμόδια Σωματεία - Ενώσεις - Φορείς. Βέβαια τώρα κάτι πάει να… μπαλωθεί, όμως θα πρέπει να αποδεχτούμε πως έχει εξελιχθεί μια τεράστια τρύπα ανεργίας και πτώχευσης πρωτόφαντη για τα ελληνικά δεδομένα. Δεν είναι καθόλου ευχάριστη η σημερινή φωτογραφία που μέσα σ’ αυτή περιγράφεται η κατάπτωση μουσικών-ηθοποιών και άλλων κλάδων σχετικών με το θέαμα-ακρόαμα. Θα ήταν καλό, το αρμόδιο υπουργείο να σοβαρευτεί και οι επικεφαλής τού κάθε τομέα να λάβουν υπόψη πως το μουσικό κίνητρο, η δημιουργία, οι όποιες μουσικές δράσεις είναι ανθρώπινες ανάγκες για να εκφράσουμε την ψυχή μας, αλλά συγχρόνως και για να ζήσουμε· κι όχι για χόμπι…
Η συνέντευξη του Νότη Μαυρουδή στη Λιάνα Μαλανδρενιώτη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Εποχή" στις 26 Δεκεμβρίου 2020.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου