Η Μάνια Παπαδημητρίου για το θέατρο Εμπρός

Μάνια Παπαδημητρίου:

Ο ενταφιασμός της ιστορικής μνήμης

Βρέθηκα στο θέατρο Εμπρός πολλές φορές από τότε που έγινε αυτοδιαχειριζόμενο στέκι. Ως θεατής, ως συζητήτρια, ως ομιλήτρια και τέσσερις φορές ως ηθοποιός και σκηνοθέτρια. Κάθε φορά που βρέθηκα εκεί η εμπειρία μου ήταν πάρα πολύ ενδιαφέρουσα. Ως σκηνοθέτρια είχα απόλυτη στήριξη σε τεχνικά μέσα και σε δυνατότητες, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε οικονομική άνεση.

Υπήρχε όμως η απαραίτητη βάση αγάπης του αντικειμένου και γνώσης εκ μέρους των διοργανωτών του για το τι είναι απαραίτητο για να έχουμε επαγγελματικό επίπεδο παράστασης. Κάτι που σε πολλούς οργανωμένους –υποτίθεται– χώρους πολύ συχνά δεν βρίσκεις. Ως θεατής είχα πάντα την αίσθηση πως θα δω κάτι ξεχωριστό, κάτι που δεν μπορώ να δω πουθενά αλλού στην πόλη. Ως συζητήτρια ή ομιλήτρια είχα την αίσθηση ότι παίρνω μέρος σε ημερίδες οι οποίες είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες και (επίσης) δεν θα μπορούσαν να γίνουν αλλού.

Μόνο θετικά έχω να θυμάμαι από τον χώρο αυτό και κάθε διοργάνωσή του. Και όλα αυτά χωρίς να μας ζητηθεί ποτέ να πληρώσουμε τίποτε και πάντα με το αίσθημα ότι είμαστε αλληλέγγυοι. Ο γνώμονας ήταν κάποιος κοινωνικός σκοπός, αλλά χωρίς ποτέ να υποτιμάται το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα που έπρεπε να βγει. Δηλαδή ήταν ένας χώρος όπου η τέχνη και η σημασία της ως πολιτικής πράξης μπορούσαν να συνυπάρχουν ως οφείλουν πάντα. Η έννοια της arte povera υπηρετείτο στην πιο καλή και αισθητικά υψηλή της εκδοχή.

Το σφράγισμα του χώρου σε μια στιγμή που ο κόσμος έχει την ανάγκη του διαλόγου της τέχνης με την κοινωνία είναι κάτι περισσότερο από πράξη καλλιτεχνικής φίμωσης. Είναι συνειδητό ξερίζωμα κάθε πιθανότητας να υπάρξει πολιτική πράξη διαμέσου της τέχνης. Είναι πράξη καθαρής λογοκρισίας, ενταφιασμός.

Ενταφιασμός τόσο της ιστορικής μνήμης του χώρου –η οποία είναι σημαντική από την εποχή του θεατρικού οργανισμού του Εμπρός με τους Τάσο Μπαντή, Ράνια Οικονομίδου, Δημήτρη Καταλειφό και άλλους σημαντικότατους καλλιτέχνες– όσο και του κόπου, της προσπάθειας και της αγωνίας όλων των μετέπειτα γενιών από την κίνηση Μαβίλη έως το αυτοδιαχειριζόμενο Εμπρός μέχρι χθες να κρατήσουν τον χώρο ελεύθερο και ανοιχτό στα όνειρα όλων των νέων καλλιτεχνών και σκεπτόμενων ανθρώπων και προσβάσιμο και φιλικό σε κάθε κοινότητα και ομάδα.

Πηγή: "Εκκένωση, τσιμέντωμα, φίμωση", επιμέλεια: Ηλέκτρα Ζαργάνη, Documento, 23 Μαΐου 2021.